Halluks Valgus (Baş Parmak) Ameliyatı Nedir, Nasıl Yapılır? Ameliyat Süreci ve Riskler

Giriş

Halluks valgus, ayak baş parmağının dışa, birinci tarak kemiğinin ise içe doğru kaymasıyla oluşan, sıklıkla ağrı ve deformiteye neden olan ortopedik bir bozukluktur. Genellikle ayak baş parmağında “bunion” adı verilen şişlik ile kendini gösterir. Konservatif tedavilere yanıt vermeyen hastalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bu yazıda halluks valgus ameliyatının tanımı, çeşitleri, operasyon süreci, iyileşme dönemi ve olası komplikasyonlar detaylı biçimde ele alınmaktadır.

Halluks Valgus Nedir?

Halluks valgus, baş parmağın dışa doğru sapması ve birinci metatarsal kemiğin içe yönelmesi ile karakterizedir. Bu durumun sonucunda ayakta şekil bozukluğu ve yürüme bozuklukları ortaya çıkabilir. Deformitenin ilerlemesiyle ayakkabı giymekte zorluk, kronik ağrı ve estetik kaygılar öne çıkar.

Başlıca Risk Faktörleri:

• Genetik yatkınlık
• Uygun olmayan dar ve topuklu ayakkabılar
• Düz tabanlık
• Romatoid artrit gibi bağ dokusu hastalıkları

Halluks Valgus Ameliyatı Nedir?

Halluks valgus cerrahisi, deformitenin düzeltilmesini amaçlayan çeşitli cerrahi tekniklerin genel adıdır. Amaç; baş parmağın doğal anatomik pozisyonuna döndürülmesi, ağrının giderilmesi ve fonksiyonun iyileştirilmesidir.

Halluks Valgus Ameliyatı Nasıl Yapılır?

1. Ameliyat Öncesi Hazırlık

• Klinik değerlendirme ve görüntüleme (ayakta çekilmiş röntgen)
• Hastanın şikayet düzeyi, yaşam tarzı ve deformite derecesine göre yöntem seçimi
• Sistemik hastalıkların kontrol altına alınması

2. Cerrahi Teknikler

Ameliyat türü deformitenin şiddetine göre belirlenir. Sıklıkla uygulanan teknikler:

▪ Chevron Osteotomisi

• Hafif-orta halluks valgus vakalarında kullanılır.
• Metatarsal başına “V” şeklinde kesi yapılarak kemik yeniden hizalanır.

▪ Scarf Osteotomisi

• Orta-ileri düzey vakalarda tercih edilir.
• Birinci metatars kemiği boyunca yapılan uzunlamasına kesilerle daha stabil düzeltme sağlanır.

▪ Lapidus Prosedürü

• Birinci tarsometatarsal eklemdeki instabilite varlığında kullanılır.
• Eklem füzyonu sağlanarak deformite kontrol altına alınır.

▪ Akin Osteotomisi

• Başparmak proksimal falanksına yönelik düzeltici kemik kesileri.

3. Fiksasyon

• Cerrahi düzeltme sonrası kemiklerin pozisyonunun sabitlenmesi için vida, plak veya tel kullanılır.

Ameliyat Süreci

• Süre: Ortalama 45 dakika – 2 saat arasıdır.
• Anestezi: Genellikle spinal ya da genel anestezi uygulanır.
• Hastanede Kalış: Genellikle aynı gün taburcu edilir, bazı durumlarda 1 gece yatış gerekebilir.
• Yürüme: İlk birkaç hafta özel ayakkabılarla kısmen yürüme izni verilebilir.

İyileşme Süreci

• İlk 2 Hafta: Ayak yukarıda tutulmalı, şişlik ve ağrı kontrolü sağlanmalıdır.
• 2-6 Hafta: Kontrollü mobilizasyon; dikişler alınır, özel ayakkabı kullanımı devam eder.
• 6-12 Hafta: Normal ayakkabıya geçiş, tam yük verme izni.
• 3-6 Ay: Aktif hayata ve spora dönüş.

Olası Riskler ve Komplikasyonlar

Her cerrahi işlemde olduğu gibi halluks valgus ameliyatında da bazı riskler mevcuttur:

• Enfeksiyon
• Kanama ve hematom
• Kemik kaynamasında gecikme
• Nüks (deformitenin tekrarı)
• Sinir hasarı (duyu kaybı)
• Ağrı ve hareket kısıtlılığı
• Donuk ayak (stiff foot) sendromu

Kimler İçin Uygundur?

Ameliyat, konservatif yöntemlerle (ortez, fizik tedavi, ayakkabı değişikliği) rahatlama sağlanamayan şu hastalarda önerilir:

• Şiddetli ağrı
• Estetik deformite
• Günlük yaşam aktivitelerinde belirgin kısıtlılık
• Ayakkabı uyumsuzluğu

Sonuç

Halluks valgus cerrahisi, doğru hasta seçimi ve uygun teknikle yapıldığında oldukça başarılı sonuçlar verir. Cerrahi müdahale sonrası disiplinli bir rehabilitasyon süreci, hem fonksiyonel hem de estetik açıdan tatmin edici bir iyileşme sağlar. Hastaların beklentileri net belirlenmeli ve olası komplikasyonlara karşı bilgilendirme yapılmalıdır.