Adet Gecikmesinin Nedenleri ve Değerlendirilmesi Tedaviler

Adet Gecikmesi Nedir?

Adet gecikmesi, beklenen adet tarihinin en az 5 gün geçmesine rağmen kanamanın başlamaması durumudur. Normal adet döngüsü 21–35 gün arasında değişebilir ve bu sürenin dışında kalan her durum adet gecikmesi olarak değerlendirilir. Gecikmenin birden fazla nedeni olabilir; hormonal, fizyolojik, çevresel veya patolojik faktörler bu duruma sebep olabilir.

Adet Gecikmesinin Yaygın Nedenleri

Gebelik

Üreme çağındaki kadınlarda adet gecikmesinin en sık nedeni gebeliktir. Korunmasız cinsel ilişki sonrası döllenme gerçekleşmiş olabilir. Erken gebelik testi ile bu durum kolayca belirlenebilir.

Stres ve Duygusal Faktörler

Aşırı stres, kaygı bozuklukları ve psikolojik travmalar, hipotalamus-hipofiz-yumurtalık (HPG) eksenini etkileyerek yumurtlamayı baskılayabilir ve adet gecikmesine yol açabilir.

Hızlı Kilo Kaybı veya Aşırı Egzersiz

Yoğun egzersiz yapan sporcular veya ani kilo kaybı yaşayan kişilerde östrojen düzeyleri düşebilir ve yumurtlama durabilir. Bu da adet gecikmesine veya kesilmesine neden olur.

Polikistik Over Sendromu (PCOS)

PCOS, hormonal dengesizlik sonucu yumurtlamanın düzenli olmamasıyla kendini gösterir. Yumurtlamanın düzensiz olması, sık veya seyrek adet görmeye neden olur.

Tiroid Bozuklukları

Hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması) veya hipertiroidi (aşırı çalışması), adet döngüsünü etkileyebilir. Özellikle hipotiroidi, adet gecikmesi ve kısırlık ile ilişkilidir.

Hiperprolaktinemi

Prolaktin hormonunun yüksek olması yumurtlamayı baskılar. Sıklıkla emzirme döneminde görülse de, tümöral nedenlerle de oluşabilir.

Menopoz ve Perimenopoz

45 yaş sonrası düzensiz adet görme ve zamanla kesilme perimenopoz dönemine işaret edebilir. Bu süreçte hormon seviyelerinde dalgalanmalar sık görülür.

Doğum Kontrol Yöntemleri

Hap, iğne veya rahim içi araçlar gibi hormonal yöntemler kullanıldığında adet döngüsünde değişiklikler olabilir. Özellikle doğum kontrol hapı bırakıldığında vücudun tekrar dengeye gelmesi zaman alabilir.

Kronik Hastalıklar

Diyabet, böbrek yetmezliği, çölyak hastalığı gibi sistemik hastalıklar adet düzenini etkileyebilir.

Adet Gecikmesinde Değerlendirme Süreci

1. Tıbbi Öykü ve Jinekolojik Değerlendirme

Son adet tarihi, önceki döngülerin düzeni
Kilo değişiklikleri, stres düzeyi
Kullandığı ilaçlar ve doğum kontrol yöntemleri
Cinsel ilişki öyküsü ve gebelik şüphesi

2. Laboratuvar Testleri

Gebelik testi (Beta-HCG)
Tiroid hormonları (TSH, T3, T4)
Prolaktin düzeyi
FSH, LH, Estradiol düzeyleri
İnsülin ve glukoz düzeyleri (PCOS şüphesi varsa)

3. Görüntüleme Yöntemleri

Pelvik ultrasonografi: Yumurtalık ve rahim değerlendirilir
MR/BT: Prolaktinoma gibi durumlar düşünülüyorsa önerilebilir

Tedavi Yöntemleri

Altta Yatan Nedene Yönelik Tedavi

Gebelik: Doğrulandıysa gebelik takibi başlatılır
Stres kaynaklıysa: Psikolojik destek, yaşam tarzı değişiklikleri
PCOS varsa: Kilo yönetimi, metformin, doğum kontrol hapları
Tiroid hastalıklarında: Hormon replasman veya antitiroid tedaviler
Hiperprolaktinemi: Dopamin agonistleri (örneğin bromokriptin, kabergolin)

Hormon Tedavileri

Doğum kontrol hapları: Hormonal dengesizlikleri düzenlemek için kullanılır
Progesteron tedavisi: Adetin başlatılması veya düzenlenmesi amacıyla
Östrojen-progesteron kombinasyonları: Perimenopoz döneminde uygulanabilir

Doğal ve Destekleyici Yaklaşımlar

Beslenme düzeninin sağlanması
Aşırı egzersizin azaltılması
Uyku hijyeninin iyileştirilmesi
Bitkisel destekler (mutlaka doktor kontrolünde)

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.