Trigeminal Nevralji: Yüz Ağrısında Cerrahi Yaklaşım

Trigeminal Nevralji Nedir?

Trigeminal nevralji (TN), yüzün bir tarafında ani, şiddetli, kısa süreli ama tekrarlayıcı ağrı atakları ile karakterize, trigeminal sinirin (5. kranial sinir) tutulduğu bir nöropatik ağrı sendromudur. “Elektrik çarpması”, “şimşek gibi” ya da “bıçak saplanır gibi” şeklinde tanımlanan bu ağrı, özellikle çiğneme, konuşma, yüze dokunma gibi uyaranlarla tetiklenebilir.

Nedenleri

Mekanik Bası: Trigeminal sinirin beyin sapına girdiği yerde bir damar tarafından sıkıştırılması (en sık neden)
Multipl Skleroz: Miyelin kılıfın hasarına bağlı sinir iletim bozukluğu
Tümöral Bası: Özellikle serebellopontin köşe tümörleri
İdiopatik (Bilinmeyen): Belirgin yapısal neden bulunamayan durumlar

Klinik Belirtiler

Tek taraflı, aniden başlayan ve kısa süren (saniyeler ila dakikalar) şiddetli yüz ağrısı
Genellikle üst çene (maksiller) ve alt çene (mandibular) bölgelerinde
Tetik noktalarına dokunmakla ağrının ortaya çıkması
Ataklar arasında ağrısız dönemlerin olması
Hastalarda yüz yıkamaktan, tıraş olmaktan veya konuşmaktan kaçınma

Tanı Yöntemleri

Klinik Değerlendirme: Ayrıntılı hasta öyküsü en değerli tanı aracıdır
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI):
- Vasküler bası, sinir sıkışması veya tümör varlığı araştırılır
- Multipl skleroz gibi nörolojik nedenler dışlanır

Tedavi Yöntemleri

1. Medikal Tedavi

Karbamazepin: İlk basamak ilaçtır (antiepileptik)
Okskarbazepin, Gabapentin, Baklofen: Alternatif veya kombine tedaviler
Antidepresanlar: Trisiklik gruplar özellikle nöropatik ağrılarda destekleyicidir

İlaç Tedavisine Direnç Gelişirse?

İlaç etkisi azaldığında veya tolere edilemeyen yan etkiler ortaya çıktığında cerrahi seçenekler gündeme gelir.

Cerrahi Yaklaşım

1. Mikrovasküler Dekompresyon (MVD)

Tanım

Ameliyat mikroskobu yardımıyla, trigeminal sinire baskı yapan damar ile sinir arasına teflon yastık yerleştirilerek basının ortadan kaldırılması işlemidir.

Avantajları

Sinir bütünlüğü korunur
Kalıcı çözüm sağlayabilir
Başarılı sonuç oranı %80-90’dır

Uygunluk

Genç ve genel durumu iyi hastalarda tercih edilir
MRI’da vasküler bası saptanan hastalar için uygundur

2. Radyofrekans Termokoagülasyon

Tanım

İnce bir iğne ile trigeminal gangliona girilerek, sinirin seçici olarak ısı ile zedelenmesi sağlanır.

Özellikleri

Lokal anestezi altında yapılabilir
Hızlı iyileşme süresi
Geçici hissizlik görülebilir
Tekrarlanabilir bir işlemdir

3. Gama Knife Radyocerrahisi

Tanım

Kesin cerrahi yapılmadan, hedefe odaklanmış gamma ışınları ile sinir kökü üzerinde lezyon oluşturulmasıdır.

Özellikleri

Non-invazivdir
Etkisi zamanla ortaya çıkar (haftalar ila aylar)
Özellikle yaşlı veya genel durumu cerrahiye uygun olmayan hastalarda

Ameliyat Sonrası Süreç

MVD sonrası hastanede kalış süresi 2-4 gün arasında değişir
Radyofrekans ve gamma knife uygulamaları günübirlik yapılabilir
Ağrının tamamen geçmesi veya belirgin düzeyde azalması hedeflenir
Takiplerde olası nüks ve komplikasyonlar açısından hasta izlenir

“Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.”