Yapay zekanın (AI) tarihi, bilgisayarların ve algoritmaların gelişimiyle yakından ilişkilidir. Yapay zekanın ilk somut kullanımına ve teorik temelinin atılmasına dair önemli dönüm noktaları şu şekilde sıralanabilir:
1. Yapay Zeka Teriminin Ortaya Çıkışı ve İlk Kullanımı
- Tarih: 1956
- Yer: Dartmouth College, Hanover, New Hampshire, ABD
- Etkinlik: Dartmouth Yapay Zeka Konferansı
- Kimler: John McCarthy, Marvin Minsky, Nathaniel Rochester, Claude Shannon
- Amacı: Yapay zeka terimi ilk kez bu konferansta John McCarthy tarafından kullanılmıştır. Yapay zekanın tanımı, “insan gibi düşünebilen makineler geliştirme bilimi ve mühendisliği” olarak belirlenmiştir.
- Başarı: Konferans sırasında gerçekleştirilen çalışmalarda teorik yapay zeka sistemleri üzerine tartışılmış, ancak o dönemde pratik bir kullanım gerçekleşmemiştir.
2. Yapay Zeka İlk Defa Pratikte Kullanımı
a. Logic Theorist (1956)
- Kim İcat Etti: Allen Newell ve Herbert A. Simon
- Amacı: İnsan akıl yürütmesini taklit eden bir bilgisayar programı geliştirmek.
- Ne Yaptı:
- Logic Theorist, matematikteki teoremleri çözmek için tasarlanmış ilk yapay zeka programıydı.
- Bertrand Russell ve Alfred North Whitehead’in Principia Mathematica adlı kitabındaki birçok teoremi çözmeyi başardı.
- Başarı: Program, belirli problemlerde insan akıl yürütmesini taklit etmeyi başardı. Modern yapay zekanın ilk başarılı örneği kabul edilir.
- Görev Süresi: Logic Theorist, tek bir problem üzerinde yoğunlaşmış bir sistem olduğundan, görev süresi belirli projelerle sınırlıydı.
b. General Problem Solver (1957)
- Kim İcat Etti: Yine Allen Newell ve Herbert A. Simon tarafından geliştirildi.
- Amacı: Genel problem çözme yeteneğine sahip bir yapay zeka programı geliştirmek.
- Başarı: Daha genel bir yapay zeka sistemi olarak çalıştı, ancak Logic Theorist kadar etkili olamadı.
3. Ticari ve Endüstriyel İlk Kullanımlar
a. ELIZA (1966)
- Kim İcat Etti: Joseph Weizenbaum
- Amacı: İnsanlarla doğal dilde iletişim kurabilen bir bilgisayar programı geliştirmek.
- Ne Yaptı:
- ELIZA, bir psikoterapist gibi insanlarla yazılı diyaloglar kuruyordu.
- Basit bir dille çalışsa da, insanlarda “insan gibi düşünen bir makine” algısı oluşturdu.
- Görev Süresi: Uzun yıllar boyunca yapay zekanın doğal dil işleme alanında bir prototip olarak hizmet etti.
b. Shakey the Robot (1966-1972)
- Kim İcat Etti: Stanford Araştırma Enstitüsü (SRI)
- Amacı: Fiziksel dünyada hareket edebilen ve çevresindeki nesneleri algılayıp tepki verebilen bir robot geliştirmek.
- Başarı:
- Shakey, ilk mobil robot olarak yapay zekanın fiziksel uygulamalarını gösterdi.
- Planlama ve karar verme yetenekleriyle birçok ilke imza attı.
- Görev Süresi: Shakey, bir araştırma projesi olarak birkaç yıl boyunca aktifti.
- İlk Pratik Kullanım: Yapay zeka ilk kez 1956 yılında Logic Theorist ile matematiksel problem çözmek için kullanıldı.
- İlk Amacı: İnsan düşüncesini taklit eden sistemler geliştirerek karmaşık problemleri çözmek.
- Görev Süresi: İlk yapay zeka uygulamaları genellikle belirli araştırma projeleri için tasarlanmıştı ve süreleri sınırlıydı. Ancak bu projeler modern yapay zekanın temelini oluşturdu.
- Etki: Bu erken dönem uygulamalar, günümüzde kullanılan akıllı sistemlerin (örneğin sesli asistanlar, robotik sistemler ve makine öğrenimi algoritmaları) yolunu açtı.