Cilt Kanseri Tanı ve Evrelemesinde Dermoskopi
Cilt kanseri, tüm dünyada en sık görülen kanser türlerinden biridir. Başlıca üç tipi bulunur: bazal hücreli karsinom (BCC), skuamöz hücreli karsinom (SCC) ve malign melanom. Bu kanserlerin erken evrede tanınması, tedavi başarısını ve hayatta kalımı belirgin şekilde artırır. Dermoskopi, cilt yüzeyinin ötesini görmeyi sağlayan non-invaziv bir görüntüleme tekniği olup, cilt kanserlerinin erken tanı ve evrelemesinde kritik bir rol oynar.
Dermoskopi Nedir?
Dermoskopi (dermatoskopi olarak da bilinir), özel bir büyüteç ve ışık kaynağı kullanan, cildin üst katmanlarının detaylı incelenmesini sağlayan bir tanı yöntemidir. Görüntü polarize ya da non-polarize ışık ile elde edilir. Pigmente ve pigmente olmayan cilt lezyonlarının daha detaylı analizine olanak tanır.
Cilt Kanseri Türlerinde Dermoskopik Bulgular
1. Bazal Hücreli Karsinom (BCC)
- Arborize damarlar (ağaç dallanması şeklinde damar yapısı)
- Mavi-gri globüller
- Ulserasyon
- Parlak beyaz çizgiler
2. Skuamöz Hücreli Karsinom (SCC)
- Glomerüler damarlar
- Keratin kütleleri
- Pul pul yapı
- Düzensiz yüzey ve erozyon
3. Malign Melanom
- Asimetri ve düzensiz pigment dağılımı
- Mavi-beyaz peçe
- Nokta ve globül yapılar
- Çok renkli (polikromatik) görünüm
- Atypik pigment ağları
Tanı Aşamaları ve Dermoskopik Değerlendirme
ABCD Dermoskopik Değerlendirme Kriterleri:
- A: Asimetri
- B: Border (sınır düzensizliği)
- C: Color (renk çeşitliliği)
- D: Diameter (>6 mm)
7-Puanlı Checklist Sistemi:
- Düzensiz pigment ağı
- Mavi-beyaz peçe
- Damar yapısı
- Düzensiz noktalar/globüller
- Düzensiz sınırlar
- Regrasyon yapısı
- Çoklu renkler
3 veya daha fazla kriterin bulunması, malignite açısından yüksek risk taşır.
Evreleme Sürecinde Dermoskopi
Dermoskopi, doğrudan kanser evresini belirlemese de;
- Lezyonun invazyon derinliği hakkında ipucu sağlar,
- Klinik olarak şüpheli ancak küçük lezyonların biyopsi öncesi ön değerlendirmesini mümkün kılar,
- Takip edilen lezyonların zaman içindeki değişimini belgeleyerek evrim sürecini gözlemlemeye olanak tanır.
Dermoskopik izlem, özellikle melanomda, erken dönemde evre değişimini saptamada değerlidir.
Avantajları ve Klinik Önemi
- Non-invazivdir, hasta konforunu artırır.
- Gereksiz biyopsi oranını azaltır.
- Tanı doğruluğunu artırarak erken tedaviye olanak sağlar.
- Dermatologun deneyimiyle birlikte tanısal doğruluk %90’lara ulaşır.
Dijital Dermoskopi ve Yapay Zeka
- Dijital dermoskopi sistemleri sayesinde lezyonlar arşivlenebilir ve karşılaştırılabilir.
- Yapay zeka destekli analiz sistemleri, dermoskopik görüntüler üzerinde otomatik sınıflandırma ve tanı desteği sunar.
Özetle
Dermoskopi, cilt kanserlerinin erken tanı ve izleminde vazgeçilmez bir araçtır. Özellikle malign melanom gibi agresif seyirli kanserlerin erken evrede tanınmasını sağlar. Deneyimli ellerde uygulandığında, hem tanı doğruluğunu artırır hem de gereksiz girişimsel işlemleri azaltır. Günümüzde dijitalleşme ve yapay zekâ ile birleşerek, dermoskopi cilt kanserlerinin tanısında geleceğin standart uygulamalarından biri haline gelmektedir.
Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.
Anahtar Kelimeler: cilt kanseri, dermoskopi, bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom, malign melanom, tanı yöntemleri, ABCD kriterleri, dijital dermoskopi, yapay zekâ destekli tanı, non-invaziv görüntüleme, cilt lezyonları