Kütle ve Ağırlık Arasındaki Fark

Kütle ve ağırlık, gündelik hayatta birbirinin yerine kullanılan ancak fizikte temelde çok farklı anlamlara gelen iki kavramdır. Her ne kadar her ikisi de bir cisimle ilgili özellikleri ifade etse de, biri maddenin miktarını, diğeri ise bu maddeye etki eden yerçekimi kuvvetini belirtir. Bu ayrımı anlamak, fiziksel olayların doğru kavranması açısından son derece önemlidir.

Kütle Nedir?

Kütle, bir cismin sahip olduğu madde miktarının ölçüsüdür. Kütle, evrensel bir büyüklüktür ve bulunduğu ortama ya da gezegene bağlı olarak değişmez.

• Birimi: Kilogram (kg)
• Özelliği: Skaler büyüklüktür (yönü yoktur)
• Ölçüm Aracı: Eşit kollu terazi
• Değişkenlik: Evrensel olarak sabittir
• Fiziksel Anlamı: Bir cismin eylemsizlik özelliğini belirler (hareket etme veya hareketsiz kalma direnci)

Örnek: Dünya’da 70 kg olan bir kişi, Ay’da da 70 kg’dır. Çünkü kütle, ortamdan etkilenmez.

Ağırlık Nedir?

Ağırlık, bir cismin yerçekimi alanında maruz kaldığı çekim kuvvetidir. Kütle sabit olsa bile, ağırlık bulunduğun yere göre değişir.

• Birimi: Newton (N)
• Özelliği: Vektörel büyüklüktür (yönü vardır, her zaman yerin merkezine doğrudur)
• Ölçüm Aracı: Dinamometre
• Değişkenlik: Yerçekimi ivmesine göre değişir
• Formül:

  Ag˘ırlık(G)=m⋅gAğırlık (G) = m \cdot gBurada
  mm: Kütle (kg)
  gg: Yerçekimi ivmesi (Dünya’da ortalama 9.81 m/s²)

Örnek:
70 kg’lık bir kişinin Dünya’daki ağırlığı:

70⋅9.81=686.7 N70 \cdot 9.81 = 686.7 \, \text{N}

Ay’daki ağırlığı:

70⋅1.62=113.4 N70 \cdot 1.62 = 113.4 \, \text{N}

Temel Farklar

Özellik	Kütle	Ağırlık
Tanım	Maddenin miktarı	Yerçekiminin maddeye etkisi
Birim	Kilogram (kg)	Newton (N)
Büyüklük Türü	Skaler	Vektörel
Ortamdan Etkilenme	Etkilenmez (sabit)	Yerçekimi ivmesine bağlı olarak değişir
Ölçüm Aracı	Terazi	Dinamometre

Sık Yapılan Hatalar

• Tartıda görülen değer aslında ağırlık değil, kütledir. Ancak halk arasında bu değer “ağırlık” olarak adlandırılır.
• Uzayda ağırlıksız olmak, kütlesiz olmak anlamına gelmez. Astronotlar ağırlıksız ortamda hâlâ kütleye sahiptirler.

Özetle

Kütle, bir cismin evrensel ve değişmeyen özelliği olan madde miktarıdır. Ağırlık ise bu kütlenin yerçekimiyle olan etkileşiminin sonucudur ve bulunduğunuz ortama göre değişkenlik gösterir. Fizikte bu iki kavram arasındaki farkın doğru anlaşılması, mekanik sistemlerin ve doğal olayların sağlıklı yorumlanması açısından temel öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler
kütle nedir – ağırlık nedir – kütle ile ağırlık arasındaki fark – yerçekimi kuvveti – dinamometre – fiziksel büyüklükler – skaler vektörel farklar – kütle ve ağırlık ilişkisi