Kadınlarda Cilt Kanseri (Non-Melanom): Sebepleri, Belirtileri, Teşhisi ve Tedavi
Cilt kanseri, dünya genelinde en yaygın kanser türlerinden biridir. Kadınlarda cilt kanseri, genellikle iki ana türde görülür: melanom ve non-melanom. Melanom cilt kanserinin daha az yaygın ancak daha ölümcül olan türüdür, ancak non-melanom cilt kanseri, cilt kanseri vakalarının büyük bir kısmını oluşturur ve genellikle daha az tehlikelidir. Non-melanom cilt kanseri, genellikle iki ana alt grupta görülür: bazal hücreli kanser (BCC) ve skuamöz hücreli kanser (SCC). Bu makale, kadınlarda non-melanom cilt kanserinin sebeplerini, belirtilerini, teşhisini ve tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde ele alacaktır.
1. Non-Melanom Cilt Kanseri: Nedir?
Non-melanom cilt kanseri, cildin yüzeyine yakın hücrelerde oluşan kanser türlerini tanımlar. Bazal hücreli kanser (BCC) ve skuamöz hücreli kanser (SCC) bu kategoriye girer. Non-melanom kanserleri genellikle yavaş büyür ve erken teşhisle tedavi edilebilir. Bununla birlikte, cilt kanseri tedavi edilmezse, ciltteki derin dokulara yayılabilir ve daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Bazal Hücreli Kanser (BCC)
Bazal hücreli kanser, cildin en alt tabakasındaki bazal hücrelerden gelişir. Bu kanser türü genellikle vücudun güneşe maruz kalan bölgelerinde, özellikle yüz, boyun ve kulak gibi alanlarda görülür. BCC, yavaş büyür ve nadiren vücuda yayılır, ancak tedavi edilmezse çevre dokulara zarar verebilir.
Skuamöz Hücreli Kanser (SCC)
Skuamöz hücreli kanser, cildin üst tabakasındaki skuamöz hücrelerden gelişir. SCC, BCC’ye kıyasla daha agresif olabilir ve çevre dokulara yayılma eğilimindedir. Genellikle güneşe maruz kalan bölgelerde, özellikle eller, kafa derisi, dudaklar ve kulaklar gibi alanlarda görülür.
2. Kadınlarda Non-Melanom Cilt Kanserinin Sebepleri
Kadınlarda non-melanom cilt kanseri gelişiminin pek çok sebebi olabilir. Bu faktörler, genetik, çevresel ve yaşam tarzı ile ilgili etmenlerden kaynaklanabilir.
Güneş Işığına Maruz Kalma
En yaygın risk faktörü, güneş ışığına maruz kalmadır. Ultraviyole (UV) ışınları, cildin DNA’sında hasara yol açarak kanser oluşumunu tetikleyebilir. Güneşe aşırı maruz kalma, özellikle çocukluk ve gençlik yıllarında, cilt kanseri riskini artırabilir.
Solaryum Kullanımı
Solaryum cihazları, ultraviyole ışınları yayarak ciltte hasara yol açar. Solaryumun kullanımı, genç kadınlar arasında yaygındır ve bu, cilt kanseri riskini artırabilir.
Cilt Tipi
Açık tenli kadınlar, daha fazla melanin üretmeyen cilt tipine sahip oldukları için güneş ışınlarına daha duyarlıdır. Bu nedenle, cilt kanseri riski daha yüksektir.
Yaş
Yaş, cilt kanseri gelişiminde önemli bir risk faktörüdür. Cilt kanseri genellikle yaşlılıkta daha sık görülse de, genç kadınlar da cilt kanserine yakalanabilir. Güneşe maruz kalmanın uzun vadeli etkileri, yıllar içinde daha belirgin hale gelir.
Zayıf Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde (örneğin organ nakli sonrası immünosupresif tedavi görenler) cilt kanseri riski daha yüksektir.
Genetik Yatkınlık
Bazı genetik faktörler, cilt kanseri gelişimine yatkınlığı artırabilir. Ailede cilt kanseri geçmişi olan kadınlar, bu hastalığa yakalanma riskine sahiptir.
3. Kadınlarda Non-Melanom Cilt Kanserinin Belirtileri
Cilt kanseri genellikle vücutta izlediği belirli bir yoldan dolayı erken teşhis edilebilir. Non-melanom cilt kanserinin belirtileri şunlar olabilir:
Bazal Hücreli Kanser Belirtileri
- Yavaşça büyüyen, yuvarlak, pembe ya da beyazımsı, ciltten kabarık, genellikle parlak bir yumru
- Yara ya da yaralanmanın iyileşmemesi ve kanama
- Cilt yüzeyinde yer alan şeffaf ya da beyaz benekler
Skuamöz Hücreli Kanser Belirtileri
- Sert, kırmızı, kabuklu bir lezyon
- Yara veya doku kaybı ile iltihaplanma
- Yavaş iyileşmeyen bir yara
- Cilt üzerinde kabarık bir kitle ya da şişlik
Her iki kanser türü de güneşe maruz kalan bölgelerde, özellikle yüz, kulak, boyun, eller ve sırt gibi alanlarda daha sık görülebilir.
4. Kadınlarda Non-Melanom Cilt Kanserinin Teşhisi
Non-melanom cilt kanserinin teşhisi, deri uzmanı (dermatolog) tarafından yapılır. Ciltteki değişiklikler gözlemlendikten sonra, doktorlar aşağıdaki yöntemleri kullanabilir:
Fiziksel Muayene
Cilt kanseri şüphesi varsa, doktor deri üzerinde gözlemler yapar. Yara ya da lezyonlar dikkatlice incelenir. Vücutta cilt kanseri riski taşıyan alanlar kontrol edilir.
Biyopsi
Kesin teşhis için biyopsi yapılır. Biyopsi, ciltteki anormal dokudan örnek alınarak laboratuvarda incelenmesini sağlar. Bu işlem genellikle lokal anestezi ile yapılır.
Dermatoskopi
Derinin detaylı incelenmesini sağlayan bir cihazla yapılan muayeneye dermatoskopi denir. Ciltteki lekeler daha derinlemesine incelenebilir.
5. Kadınlarda Non-Melanom Cilt Kanserinin Tedavi Yöntemleri
Non-melanom cilt kanserinin tedavisi, kanserin türüne, yayılma durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
Cerrahi Müdahale
En yaygın tedavi yöntemi cerrahi müdahaledir. Kanserli doku çıkarılır ve genellikle sağlıklı cilt bırakılır. BCC ve SCC gibi kanserler, cerrahi olarak kolayca çıkarılabilir.
Mohs Cerrahisi
Mohs cerrahisi, kanserli hücreleri tek tek çıkararak çevre sağlıklı dokuyu korur. Bu yöntem genellikle BCC ve SCC tedavisinde kullanılır ve çok başarılıdır.
Radyoterapi
Bazı durumlarda, özellikle cerrahi müdahale ile tüm kanserli hücrelerin alınamayacağı durumlarda, radyoterapi kullanılabilir. Radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanır.
Kriyoterapi (Dondurma Tedavisi)
Kanserli hücrelerin dondurularak yok edilmesi işlemidir. Genellikle yüzeysel kanserler için kullanılır.
Topikal Tedaviler
Bazı non-melanom kanserler, kremler veya topikal tedavilerle tedavi edilebilir. Bu tedavi yöntemleri, kanserin cilt yüzeyine yakın olduğu durumlar için uygundur.
Kemoterapi
Kemoterapi, genellikle kanserin vücuda yayılması durumunda kullanılır. Vücuttaki kanser hücrelerini yok etmek için ilaçlar kullanılır.
6. Sonuç
Kadınlarda non-melanom cilt kanseri, erken teşhis ve tedavi ile başarıyla tedavi edilebilir. Güneşe maruz kalma, cilt tipinin açık olması, yaş ve genetik faktörler gibi risk faktörlerine dikkat edilmesi önemlidir. Cilt kanseri şüphesi durumunda bir dermatologa başvurmak ve düzenli cilt muayenesi yaptırmak, kanserin erken aşamada yakalanmasına yardımcı olabilir.