Nöroblastom Nedir?

Nöroblastom Nedir?

Nöroblastom, genellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda görülen, sinir sisteminin kanserli bir tümörü olan bir hastalıktır. Nöroblastom, genellikle sempatik sinir sistemi adı verilen, vücutta stres yanıtlarını yöneten ve organları kontrol eden sinir hücrelerinden kaynaklanır. Bu tümör, çoğunlukla adrenal bezlerde (böbreklerin üst kısmında bulunan bezler), boyunda, karında, toraksta (göğüs boşluğunda) ve bazen pelvik bölgede bulunabilir. Nöroblastom, çocukluk çağı kanserlerinin en yaygın ikinci türü olup, doğrudan sinir hücrelerinden kaynaklanan malign (kanserli) bir tümördür.

Nöroblastomun Nedenleri

Nöroblastomun tam olarak neyin neden olduğu bilinmemekle birlikte, genetik faktörlerin hastalığın gelişiminde büyük rol oynadığı düşünülmektedir. Nöroblastomun gelişmesine yol açabilecek bazı etmenler şunlardır:

1. Genetik Faktörler:
   • Nöroblastom genellikle tek başına gelişir, ancak bazı durumlarda genetik yatkınlık önemli bir rol oynar. Ailede nöroblastom öyküsü olan çocuklarda hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir.
   • MYCN adlı genin aşırı ifade bulması, tümörlerin daha agresif hale gelmesine neden olabilir. Bu genin çoğalması, tümör hücrelerinin büyümesini hızlandırır.
2. Genetik Mutasyonlar:
   • Nöroblastom, kromozomal mutasyonlar veya genetik bozukluklar sonucu gelişebilir. Bu mutasyonlar, hücrelerin anormal şekilde bölünmesine ve kanserli hale gelmesine neden olabilir.
3. Sporadik Olaylar:
   • Nöroblastom vakalarının çoğu sporadik yani rastgele bir şekilde ortaya çıkar. Bu tür vakalarda, genetik bir yatkınlık ya da belirli bir neden belirlenemeyebilir.

Nöroblastomun Belirtileri

Nöroblastomun belirtileri, tümörün büyüklüğüne, konumuna ve yayılmasına bağlı olarak değişir. Nöroblastom bazen belirti vermez ve bir rutin tıbbi muayene sırasında tesadüfen keşfedilebilir. Ancak bazı yaygın belirtiler şunlardır:

1. Karın Şişliği ve Ağrı:
   • Adrenal bezlerde veya karın bölgesindeki diğer organlarda büyüyen tümörler, karında şişlik ve ağrıya yol açabilir. Çocuklar, genellikle karınlarında bir kitle hissedebilir.
2. Cilt Altında Morarma veya Yumru:
   • Tümörler bazen derinin altına yayılabilir ve cilt altı morarma, şişlik veya büyük bir yumruya neden olabilir.
3. Yüksek Ateş:
   • Nöroblastomlu çocuklarda sıklıkla yüksek ateş görülebilir. Bu, enfeksiyonla ilişkilendirilebilecek bir semptom olabilir ancak kanserin bir belirtisi de olabilir.
4. Kas Güçsüzlüğü veya Hareket Zorluğu:
   • Boyun, sırt veya omurga etrafında büyüyen tümörler, sinirleri sıkıştırarak kas güçsüzlüğüne veya hareket zorluklarına yol açabilir.
5. Kanama veya Kanama Eğilimi:
   • Tümörlerin bazıları kan damarlarına zarar vererek kanamaya neden olabilir. Bu kanama bazen cilt altı morluklar veya burun kanaması şeklinde görülebilir.
6. Hızlı Kalp Atışı veya Yüksek Tansiyon:
   • Nöroblastom, adrenal bezleri etkileyebileceği için, kan basıncı artabilir veya kalp atışları hızlanabilir.
7. İştah Kaybı ve Zayıflama:
   • Çocuklar, nöroblastom nedeniyle iştah kaybı yaşayabilir ve bu da kilo kaybına yol açabilir.
8. Nörolojik Semptomlar:
   • Nöroblastom, sinir sistemiyle ilgili bir hastalık olduğu için, beyin veya omuriliğe yayıldığında nörolojik semptomlar görülebilir. Bunlar arasında baş dönmesi, nöbetler, baş ağrıları ve bilinç kaybı yer alabilir.

Nöroblastom Tanısı

Nöroblastomun tanısı, genellikle tıbbi öykü, fiziksel muayene ve çeşitli testlerle konur. Tanı süreci şu şekilde ilerleyebilir:

1. Fiziksel Muayene:
   • Doktor, çocuğun tüm vücut sistemlerini muayene ederek, kitlelerin varlığını ve belirgin semptomları araştırır.
2. Kan Testleri:
   • Nöroblastomlu çocuklarda, kan ve idrar testleri yapılabilir. Bu testler, kanserin oluşturduğu bazı biyomarkerleri, özellikle de “katekolamin” türevlerini belirlemek için kullanılır.
3. Röntgen ve Ultrason:
   • Karın veya diğer bölgelerde kitlelerin varlığını kontrol etmek için röntgen ve ultrasonografi yapılabilir.
4. Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG):
   • Nöroblastomun yeri, büyüklüğü ve vücuda yayılıp yayılmadığını belirlemek için BT ve MRG taramaları kullanılabilir.
5. Kemik İliği Testi:
   • Kanserin kemik iliğine yayılıp yayılmadığını görmek için kemik iliği biyopsisi yapılabilir.
6. Biyopsi:
   • Tümör hücrelerinden örnek almak, tanıyı kesinleştirmek için gereklidir. Biyopsi, tümörlerin malign (kanserli) olup olmadığını belirlemek için yapılır.
7. MIBG Taraması:
   • Nöroblastom, MIBG (metaiodobenzylguanidine) adı verilen bir maddeyi bağlayarak görülebilir. Bu tarama, tümörün vücutta nerelere yayıldığını belirlemede kullanılır.

Nöroblastom Tedavisi

Nöroblastomun tedavisi, tümörün evresine, çocuğun yaşına, genel sağlık durumuna ve tümörün özelliklerine bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

1. Cerrahi Müdahale:
   • Tümörün bulunduğu bölgeye göre cerrahi müdahale gerekebilir. Ameliyat, tümörün mümkünse tamamen çıkarılmasına yöneliktir.
2. Kemoterapi:
   • Nöroblastom tedavisinde genellikle kemoterapi kullanılır. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmeyi amaçlar ve tüm vücuda yayılma riskine karşı sistemik tedavi sağlar.
3. Radyoterapi:
   • Tümörün cerrahi olarak çıkarılamadığı veya kemoterapiyle küçültülemediği durumlarda, radyoterapi kullanılabilir. Radyasyon, kanser hücrelerinin büyümesini durdurmayı amaçlar.
4. Biyolojik Tedavi ve İmmünoterapiler:
   • İmmünoterapiler, vücudun bağışıklık sistemini kanserle savaşacak şekilde uyarmayı amaçlar. Bu tedavi, özellikle tedaviye dirençli vakalarda kullanılabilir.
5. Yüksek Doz Kemoterapi ve Kemik İliği Nakli:
   • Bazı durumlarda, yüksek doz kemoterapi uygulanabilir ve ardından kemik iliği nakli yapılabilir. Bu, özellikle vücuda yayılmış kanser vakalarında uygulanabilir.
6. Araştırma ve Klinik Denemeler:
   • Yeni tedavi yöntemleri, klinik denemelerle araştırılmaktadır. Nöroblastom tedavisinde, genetik mühendislik ve hedefe yönelik tedavi gibi yeni yaklaşımlar da araştırılmaktadır.

Nöroblastomun Prognozu

Nöroblastomun prognozu (hastalığın seyrini tahmin etme) birçok faktöre bağlıdır. Bunlar arasında tümörün evresi, hastanın yaşı, tedaviye yanıt ve tümörün genetik özellikleri yer alır. Erken evrelerde tanı konan ve tedavi edilen çocuklarda, tedaviye yanıt genellikle daha iyidir. Ancak, daha ileri evrelerde ve yayılmış hastalıkta tedavi zorluğu artabilir.

Sonuç

Nöroblastom, çocuklarda görülen ciddi bir kanser türüdür, ancak erken teşhis ve uygun tedavi ile tedavi edilebilir. Bu hastalığın tedavi süreci, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve hastanın yaşı, tümörün özellikleri ve tedaviye yanıt önemli faktörlerdir. Araştırmalar, tedavi seçeneklerini iyileştirmeye yönelik devam etmektedir.