Lokal Astringenler ve Lokal Deterjanlar ile Zehirlenme ve Tedavi Yöntemleri

Lokal astringenler ve lokal deterjanlar, deri ve mukoza üzerindeki etkileri nedeniyle dermatolojik ve kozmetik uygulamalarda yaygın olarak kullanılır. Ancak bu maddelerin yanlış kullanımı veya kazara yutulmaları ciddi zehirlenmelere yol açabilir.

Bu yazıda, lokal astringenler ve lokal deterjanlar ile zehirlenme durumları, belirtileri ve tedavi yöntemleri ele alınacaktır.

1. Lokal Astringenler (Büzücü Maddeler) ve Zehirlenme Durumu

A. Lokal Astringenlerin Tanımı ve Kullanım Alanları

Astringenler, cilt ve mukozayı geçici olarak sıkılaştıran, gözenekleri daraltan ve sıvı kaybını azaltan maddelerdir. Dermatolojide ve ağız bakım ürünlerinde yaygın olarak kullanılırlar.

Yaygın Kullanılan Lokal Astringenler:

• Alüminyum tuzları (Alüminyum sülfat, Alüminyum klorür) – Ter önleyicilerde kullanılır.
• Çinko oksit, Çinko sülfat – Pişik kremleri, cilt bakım ürünlerinde bulunur.
• Gümüş nitrat – Yara iyileşmesini hızlandırmada kullanılır.
• Tanenler (Bitkisel kökenli astringenler) – Ağız gargaralarında ve bazı dermatolojik ürünlerde bulunur.

B. Lokal Astringenlerle Zehirlenme Belirtileri

1. Cilt Üzerine Aşırı Uygulama Durumunda:

• Ciltte kuruluk, tahriş, yanma hissi
• Uzun süreli kullanımda egzama ve çatlak oluşumu

2. Gözle Temas Durumunda:

• Yanma, batma, kızarıklık
• Geçici bulanık görme
• Şiddetli temas durumunda kornea hasarı

3. Ağızdan Yanlışlıkla Alındığında:

• Mide bulantısı, kusma
• Ağız ve boğazda yanma hissi
• Karın ağrısı, ishal
• Yüksek dozda metal tuzu içeren astringenlerin alımı böbrek ve karaciğer hasarına neden olabilir.

C. Lokal Astringenlerle Zehirlenmede Tedavi Yöntemleri

1. Ciltle Temas:
   • Etkilenen bölgeyi bol su ile yıkayın.
   • Tahrişi azaltmak için nemlendirici veya hafif kortikosteroid krem kullanılabilir.
2. Gözle Temas:
   • Gözleri en az 15 dakika boyunca bol su veya serum fizyolojik ile yıkayın.
   • Şiddetli yanma ve görme kaybı varsa göz doktoruna başvurun.
3. Ağız Yoluyla Alım:
   • Bol su içirin (kusturma önerilmez).
   • Süt içmek faydalı olabilir, mide mukozasını koruyabilir.
   • Aktif kömür uygulanabilir (özellikle metal içeren astringenlerde).
   • Ağır vakalarda mide yıkama ve semptomatik tedavi uygulanır.

2. Lokal Deterjanlar ve Zehirlenme Durumu

A. Lokal Deterjanların Tanımı ve Kullanım Alanları

Lokal deterjanlar, cildi temizlemek, yağ ve kirleri çözmek amacıyla kullanılan maddelerdir. Kozmetik ve farmasötik ürünlerde sıkça bulunurlar.

Yaygın Kullanılan Lokal Deterjanlar:

• Sodyum Lauril Sülfat (SLS), Sodyum Laureth Sülfat (SLES) – Şampuan, sabun, diş macunu gibi kişisel bakım ürünlerinde yaygın olarak kullanılır.
• Noniyonik yüzey aktif maddeler (Polisorbat, Kokamidopropil Betain) – Hassas ciltler için temizleyicilerde bulunur.
• Karbondioksitli ve oksijenli temizleyiciler (Hidrojen peroksit içeren ürünler) – Ağız gargaraları ve antiseptik çözeltilerde yer alır.

B. Lokal Deterjanlarla Zehirlenme Belirtileri

1. Ciltle Temas Durumunda:

• Ciltte tahriş, kızarıklık, yanma hissi
• Uzun süreli kullanımda dermatit ve egzama

2. Gözle Temas Durumunda:

• Şiddetli yanma, kızarıklık
• Geçici bulanıklık ve kornea hasarı

3. Ağız Yoluyla Yanlışlıkla Alımında:

• SLS ve SLES içeren ürünlerde:
  • Mide bulantısı, kusma
  • Boğazda yanma hissi
  • Karın ağrısı ve ishal
• Hidrojen peroksit içeren ağız gargaralarında:
  • Midede gaz oluşumu (köpürme nedeniyle)
  • Bulantı ve geçici karın rahatsızlığı

C. Lokal Deterjanlarla Zehirlenmede Tedavi Yöntemleri

1. Ciltle Temas:
   • Bol su ve hafif sabun ile yıkayın.
   • Ciltte tahriş varsa nemlendirici uygulayın.
2. Gözle Temas:
   • Bol su ile en az 15 dakika yıkayın.
   • Ağır vakalarda göz doktoruna başvurun.
3. Ağız Yoluyla Alım:
   • Bol su içirin, ancak kusturma önerilmez.
   • Süt içirilebilir, mideyi yatıştırmaya yardımcı olabilir.
   • Hidrojen peroksit alımında: Gaz oluşumu riski nedeniyle doktor kontrolünde mide boşaltılması gerekebilir.

3. Genel İlk Yardım ve Acil Müdahale Önerileri

Durum	Yapılması Gerekenler
Ciltle temas	Bol su ile yıkayın, tahriş önleyici nemlendirici kullanın.
Gözle temas	Gözleri en az 15 dakika yıkayın, görme bulanıklığı varsa doktora başvurun.
Ağızdan alım	Bol su veya süt içirin, kusturmayın. Ağır vakalarda hastaneye başvurun.
Solunum yolu tahrişi	Temiz havaya çıkın, nefes darlığı varsa acil servisi arayın.

4. Sonuç

Lokal astringenler ve lokal deterjanlar genellikle güvenli maddeler olsa da yanlış kullanıldıklarında cilt, göz, mide ve solunum sistemine zarar verebilirler. Özellikle alüminyum ve çinko bileşikleri içeren astringenler ile deterjanlarda bulunan sülfat bazlı yüzey aktif maddeler, yüksek dozda toksik etki yaratabilir.

Şüpheli bir zehirlenme durumunda 112 Acil Servis aranmalı ve hasta en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.