Enteral ve Parenteral Beslenme Nedir?

Beslenme, vücudun sağlıklı bir şekilde fonksiyonlarını sürdürebilmesi için temel bir gerekliliktir. Ancak bazı hastalıklar, ameliyatlar veya ciddi sağlık problemleri, kişilerin ağız yoluyla yeterli besin almasını engelleyebilir. Bu durumda, enteral ve parenteral beslenme gibi alternatif beslenme yöntemlerine başvurulabilir.

Bu makalede, enteral beslenme ve parenteral beslenme kavramlarını, bu yöntemlerin nasıl uygulandığını, ne zaman tercih edildiklerini, avantaj ve dezavantajlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Enteral Beslenme Nedir?

Enteral beslenme, besinlerin doğrudan sindirim sistemine verilmesi yöntemidir. Bu yöntem, ağız yoluyla beslenemeyen, ancak sindirim sisteminin sağlıklı olduğu ve besinleri emebilecek kapasiteye sahip hastalar için uygulanır. Besinler, ağız yoluyla alınamadığında, sindirim sistemi üzerinden bir tüp (genellikle burun veya karın yoluyla) aracılığıyla vücuda verilerek sağlanır.

Enteral Beslenme Yöntemleri

Enteral beslenme, hastanın durumuna bağlı olarak farklı yöntemlerle uygulanabilir:

Nazogastrik tüp (NG tüpü): Ağızdan burun yoluyla mideye yerleştirilen tüptür. Kısa süreli beslenme gereksinimi için kullanılır.
Gastrostomi tüpü (PEG tüpü): Mideye doğrudan karın duvarı üzerinden yerleştirilen tüptür. Uzun süreli beslenme için tercih edilir.
Jejunostomi tüpü: İnce bağırsaklara doğrudan yerleştirilen tüptür. Sindirim sistemi fonksiyonları bozulmuş hastalar için kullanılır.

Enteral Beslenme Nasıl Uygulanır?

Enteral beslenme, hastanın durumuna ve beslenme gereksinimlerine göre özelleştirilmiş bir planla uygulanır. Besinler genellikle sıvı formda, özel enteral beslenme ürünleri (beslenme solüsyonları) şeklinde verilir. Bu solüsyonlar, hastanın beslenme ihtiyacını karşılayacak şekilde dengelenmiş karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve mineraller içerir.

Enteral Beslenmenin Avantajları

Sindirim Sistemi Kullanılır: Enteral beslenme, doğal sindirim yolunu kullandığı için vücuda daha iyi uyum sağlar. Sindirim sistemi ile besinlerin alınması, vücudun metabolizmasını ve bağışıklık sistemini destekler.
Bağırsak Fonksiyonları: Enteral beslenme, bağırsak fonksiyonlarını uyarır ve bağırsaklarda bakteriyel dengeyi korur.
Daha Az Enfeksiyon Riski: Parenteral beslenmeye göre, enteral beslenmede enfeksiyon riski daha düşüktür, çünkü sindirim sistemi doğal bir bariyer görevi görür.

Enteral Beslenmenin Dezavantajları

Sindirim Sistemi Sorunları: Sindirim sistemi bozukluğu olan hastalarda (örneğin, bağırsaklarda obstrüksiyon veya emilim problemleri) enteral beslenme yetersiz olabilir.
Kısa Süreli Kullanım: Nazogastrik tüpler, sadece kısa süreli kullanımlar için uygundur, uzun süreli beslenme gerektiren hastalarda tüp yerleştirmenin başka yolları gerekebilir.

Parenteral Beslenme Nedir?

Parenteral beslenme, besinlerin doğrudan sindirim sistemine girmeden vücuda damar yoluyla verilmesidir. Sindirim sistemiyle ilgili herhangi bir sorunu olan veya enteral beslenme ile yeterli beslenemeyen hastalar için kullanılır. Parenteral beslenme, genellikle intravenöz (IV) beslenme şeklinde uygulanır ve besinler sıvı formda damar yoluyla verilir.

Parenteral Beslenme Yöntemleri

Parenteral beslenme genellikle iki ana yönteme ayrılır:

Total Parenteral Beslenme (TPB): Bu yöntem, hastanın tüm beslenme gereksinimlerini karşılamak için kullanılır. Karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve mineral içeren solüsyonlar doğrudan damar yoluyla verilir. TPB, genellikle hastaların bağırsakları çalışmadığı veya besinleri ememediği durumlarda tercih edilir.
Paryetal Parenteral Beslenme (PPB): Sadece belirli besin öğelerinin verildiği, daha sınırlı bir beslenme yöntemidir. Örneğin, sıvı ve elektrolit dengesini korumak amacıyla uygulanabilir.

Parenteral Beslenme Nasıl Uygulanır?

Parenteral beslenme, hastanın beslenme ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş solüsyonlarla gerçekleştirilir. Beslenme solüsyonları, genellikle şeker (glukoz), amino asitler, yağlar, vitaminler ve mineraller içerir. TPB, genellikle bir sentetik damar yolu aracılığıyla yapılır. Bu damar yolu, hasta hastaneye yatırıldığında veya hastanın evde tedavi edilmesi gerekiyorsa uygulanabilir.

Parenteral beslenme, hastaların bağırsak fonksiyonları bozulmuşsa veya uzun süreli beslenme desteği gerekiyorsa tercih edilir.

Parenteral Beslenmenin Avantajları

Sindirim Sistemi Kullanılmaz: Parenteral beslenme, sindirim sistemi kullanılmadan doğrudan kana besin verilmesini sağlar, bu da sindirim problemi yaşayan hastalar için hayati bir seçenek olabilir.
Uzun Süreli Kullanım: Parenteral beslenme, uzun süreli kullanım için uygundur. Bağırsaklar çalışmadığı durumlarda, bu yöntem hastaların ihtiyaçlarını karşılayabilir.

Parenteral Beslenmenin Dezavantajları

Enfeksiyon Riski: Parenteral beslenme, damar yoluyla yapıldığı için enfeksiyon riski taşır. Ayrıca, besin solüsyonları ile yapılan tedavi, özellikle uzun süreli kullanımlarda bakteriyel enfeksiyonlara yol açabilir.
Böbrek Yükü: Parenteral beslenme, böbrekler üzerinde ekstra bir yük oluşturabilir. Bu yüzden böbrek yetmezliği olan hastalarda dikkatle izlenmesi gerekir.
Maliyet: Parenteral beslenme, genellikle enteral beslenmeye göre daha pahalıdır ve daha fazla sağlık personeli takibi gerektirir.

Enteral ve Parenteral Beslenme Arasındaki Farklar

Özellik	Enteral Beslenme	Parenteral Beslenme
Uygulama Yolu	Sindirim sistemi (tüp aracılığıyla)	Damar yolu (IV)
Hastanın Durumu	Sindirim sistemi çalışıyorsa	Sindirim sistemi çalışmıyorsa
Enfeksiyon Riski	Düşük	Yüksek
Uzun Süreli Kullanım	Kısa süreli kullanım	Uzun süreli kullanım
Fiyat	Genellikle daha ucuz	Daha pahalı
Sindirim Sistemi Kullanımı	Evet	Hayır

Hangi Durumlarda Enteral ve Parenteral Beslenme Tercih Edilir?

Enteral Beslenme Tercih Edilen Durumlar

Hastanın sindirim sistemi fonksiyonları sağlıklıysa: Ağız yoluyla beslenemeyen ancak sindirim sistemi düzgün çalışan hastalar için enteral beslenme tercih edilir.
Kısa süreli beslenme ihtiyacı: Nazogastrik tüp gibi yöntemler, genellikle geçici bir beslenme desteği gereksinimi olan hastalar için kullanılır.

Parenteral Beslenme Tercih Edilen Durumlar

Sindirim sistemi tamamen işlevsizse: Bağırsaklar veya mide işlevlerini kaybetmiş olan hastalar, parenteral beslenme ile beslenir.
Uzun süreli beslenme gereksinimi: Parenteral beslenme, bağırsakları çalışmayan hastalarda uzun süreli tedavi gereksinimi için uygundur.

Enteral ve parenteral beslenme, her ikisi de vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri sağlamak için kritik yöntemlerdir. Hangi yöntemin seçileceği, hastanın sağlık durumu, sindirim sistemi fonksiyonları ve tedavi sürecine bağlıdır. Enteral beslenme, daha doğal ve düşük riskli bir seçenekken, parenteral beslenme, sindirim sistemi kullanılamadığında hayat kurtarıcı bir seçenek olabilir. Her iki beslenme yöntemi de uzman hekim gözetiminde uygulanmalı ve hastanın durumu sürekli olarak izlenmelidir.

Etiketler:

#enteralbeslenme, #parenteralbeslenme, #beslenme, #tıbbi beslenme, #sindirim, #sağlık, #beslenmetedavisi, #IVbeslenme, #gastrostomi, #beslenmeteknikleri