Skafoid Kırığı Nedir? Belirtileri Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Skafoid Kemik ve Fonksiyonu
Skafoid kemiği, elin bilek bölgesinde bulunan sekiz küçük kemikten birisidir. Bu kemik, el bileği ekleminde yer alır ve radius adı verilen ön kol kemiği ile bağlantılıdır. Skafoid kemiği, bileğin normal hareketliliği için kritik bir rol oynar. Ayrıca, elin tutma ve kavrama fonksiyonlarında önemli bir yer tutar.
Skafoid kemiği, diğer bilek kemiklerine göre daha fazla kan akışına sahip değildir ve bu da kırıkların iyileşmesini zorlaştırabilir. Bu nedenle, skafoid kırıkları daha karmaşık ve uzun iyileşme süreçlerine neden olabilir.
Skafoid Kırığı Nedir?
Skafoid kırığı, el bileğinin içinde yer alan skafoid kemiğinin kırılması durumudur. Bu tür kırıklar, genellikle bileğe doğrudan bir darbe veya düşme sonucu meydana gelir. Özellikle elin dış yüzeyine düşme, bu kemiğin kırılmasına neden olabilir. Çoğunlukla el bileği altındaki travmalar nedeniyle ortaya çıkar ve genç erkeklerde daha sık görülür.
Skafoid kırığı, doğrudan kırık hatları oluşturabileceği gibi, bazen küçük bir çatlak şeklinde de ortaya çıkabilir. Bilekteki konumundan dolayı, bu tür kırıklar zaman zaman gözden kaçabilir, çünkü başlangıçta belirgin bir şişlik ya da morarma görülmeyebilir. Bu da tedavi sürecinin gecikmesine yol açabilir.
Skafoid Kırığının Nedenleri
Skafoid kemiği, genellikle şu durumlarla kırılabilir:
1. Düşme
En yaygın neden, bileğe düşme sırasında ortaya çıkar. İnsanlar sıklıkla yere düşerken, ellerini savunma amacıyla kullanır. Bu durum, elin dış kısmına düşmeye bağlı olarak skafoid kemiğinin kırılmasına yol açabilir.
2. Ağır Yük Taşıma
Ağır nesneleri taşıma veya kaldırma sırasında bileğe aşırı yük binmesi, skafoid kemiğinin kırılmasına neden olabilir.
3. Spor Yaralanmaları
Bazı sporlar, özellikle futbol, basketbol, kayak ve bisiklet gibi sporlar, el bileği üzerine darbe alınmasını sağlayarak skafoid kemiğinin kırılmasına yol açabilir.
4. Osteoporoz (Kemik Erimesi)
Yaşlanma ve kemik erimesi gibi durumlar, kemikleri daha kırılgan hale getirebilir ve skafoid kırığına neden olabilir. Osteoporoz, genellikle yaşlı bireylerde daha sık görülür.
Skafoid Kırığının Belirtileri
Skafoid kırığının belirtileri, diğer kemik kırıklarıyla benzerlik gösterse de, bazı özellikleri ile ayırt edilebilir:
1. Bilek Ağrısı
Skafoid kırığı olan kişilerde, bilek bölgesinde şiddetli ağrı hissedilir. Ağrı genellikle bileğin dış tarafında yoğunlaşır ve hareketle artar.
2. Şişlik ve Morarma
Kırık olan bölgedeki şişlik yaygın bir belirtidir. Ayrıca, morarma da görülebilir, ancak bazı durumlarda şişlik ve morarma hafif olabilir, bu da tanının gecikmesine yol açabilir.
3. Hareket Kısıtlılığı
Bileğin hareketi sınırlanabilir. Kişi elini veya parmaklarını zorlayarak hareket ettirmeye çalıştığında, ağrı artabilir.
4. Hassasiyet
Skafoid kemiği üzerine dokunulduğunda, özellikle bileğin dış tarafında hassasiyet ortaya çıkar.
5. Uzun Süreli Ağrı
Bazı durumlarda, başlangıçta fark edilmeyen küçük bir çatlak zamanla daha belirgin hale gelebilir ve sürekli ağrıya neden olabilir.
Skafoid Kırığının Teşhisi
Skafoid kırığı, bazen fiziksel muayene ile teşhis edilemez, çünkü şişlik ve morarma, diğer kırıklara kıyasla daha az belirgin olabilir. Ancak, kesin tanı için aşağıdaki yöntemler kullanılır:
1. Fiziksel Muayene
Doktor, kırık bölgesindeki hassasiyet, şişlik ve ağrıyı değerlendirir. Ayrıca, bileğin hareket açıklığını da gözlemler.
2. Röntgen (X-ray)
Genellikle, skafoid kırığı tanısı için röntgen çekilir. Ancak bazen, röntgen görüntülerinde küçük çatlaklar gözden kaçabilir. Özellikle ilk başta çatlaklar çok net olmayabilir, bu nedenle başka bir test gerekebilir.
3. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)
Röntgenin yeterli olmadığı durumlarda, MR (manyetik rezonans görüntüleme) kullanılabilir. MR, kemiklerin ve yumuşak dokuların detaylı görüntülerini verir ve kırığı daha net şekilde gösterir.
4. Bilgisayarlı Tomografi (BT)
Bazı durumlarda, bilgisayarlı tomografi (CT taraması) daha ayrıntılı bir görüntüleme sağlayarak, kırığın yerini ve şiddetini belirlemeye yardımcı olabilir.
Skafoid Kırığının Tedavi Yöntemleri
Skafoid kırığının tedavisi, kırığın yerleşim yerine, büyüklüğüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
1. Konservatif Tedavi (Alçı veya Atel)
Çoğu skafoid kırığı, alçı veya atel ile tedavi edilebilir. Bu, kemiğin düzgün bir şekilde iyileşmesini sağlamak için bileği hareket ettirmemek amacıyla uygulanır. Tedavi süresi, kırığın türüne göre 6-8 hafta kadar sürebilir.
2. Cerrahi Müdahale
Eğer kırık büyükse veya yerinden kaymışsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Bu işlemde, kırık kemiklerin doğru pozisyonda birleşmesi için vida veya plak yerleştirilebilir.
3. Fizyoterapi
Alçı veya cerrahi tedaviden sonra, fizyoterapi yapılması, bilek ekleminin eski hareket kabiliyetini kazanmasına yardımcı olabilir. Fizyoterapist, kas gücünü artırmaya ve eklem hareketliliğini geri kazandırmaya yönelik egzersizler önerir.
4. Erken Hareketliliği Sağlama
Bazı vakalarda, erken hareketliliği teşvik etmek için özel yöntemler uygulanabilir. Ancak, bu yöntemler yalnızca doktor tavsiyesi ile yapılmalıdır.
Skafoid Kırığının Komplikasyonları
Skafoid kırığının tedavi edilmemesi veya yanlış tedavi edilmesi, bazı komplikasyonlara yol açabilir:
1. Kemik İyileşmesi Sorunları
Skafoid kemiği, sınırlı kan akışı nedeniyle iyileşmesi zor bir kemiktir. Bu nedenle, bazı durumlarda nonunion (kemik birleşmeme durumu) veya delayed union (geç iyileşme) görülebilir.
2. Artrit Gelişimi
Uzun süreli tedavi edilmemiş skafoid kırığı, bilek ekleminde osteoartrit gelişimine yol açabilir.
3. Sinir Zararları
Cerrahi müdahale sırasında, sinirlerin hasar görmesi gibi komplikasyonlar meydana gelebilir.
Sonuç
Skafoid kırığı, bilek bölgesindeki önemli bir kemik olan skafoidin kırılmasıdır ve genellikle düşme sonucu meydana gelir. Erken teşhis ve uygun tedavi, iyileşme sürecini hızlandırabilir ve komplikasyonları önleyebilir. Kırığın tedavisinde cerrahi ve konservatif yaklaşımlar kullanılabilir. Bilek hareketliliğini geri kazanmak için fizyoterapi tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır.
Hashtags
#SkafoidKırığı #BilekKırığı #KemikKırığı #SkafoidKemik #BilekAğrısı #FizikselTedavi #CerrahiMüdahale #Kemiğinİyileşmesi #Osteoartrit #Rehabilitasyon