Bağırsak Sarkması Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Bağırsak Sarkması Nedir?
Bağırsak sarkması, tıbbi olarak “kolon prolapsusu” veya “bağırsak prolapsusu” olarak da bilinir. Bu durum, ince bağırsak veya kalın bağırsağın normal yerinden kayarak rektum ya da anüs yoluna doğru sarkmasıdır. Bağırsak sarkması, bağırsakların vücuda düzgün bir şekilde yerleşmesini sağlayan bağ dokularının zayıflaması sonucunda gelişir. Bu, bağırsakların normalde olduğu yerden aşağıya doğru kaymasına ve bazen dışarıya çıkmasına yol açabilir.
Bağırsak sarkması genellikle yaşlı bireylerde görülse de, gençlerde de bazı faktörlerin etkisiyle gelişebilir. Bu durum, dışkılamada güçlük, ağrı ve rahatsızlık gibi semptomlarla kendini gösterir.
Bağırsak Sarkmasının Nedenleri
Bağırsak sarkmasının birden fazla nedeni olabilir. Bu nedenler, bağırsağın normal işlevini ve yerini koruyan kas ve bağ dokularının zayıflamasına yol açan çeşitli faktörlerden kaynaklanır. En yaygın nedenler şunlardır:
1. Yaşlanma
Yaşlandıkça, vücutta yer alan kaslar ve bağ dokuları zayıflar. Bu durum, bağırsakların yerinde kalmasını sağlayan destek dokularının zayıflamasına yol açar. Yaş ilerledikçe, bağırsak sarkması riski artar.
2. Gebelik ve Doğum
Gebelik sırasında, özellikle birden fazla doğum yapmış kadınlarda, pelvik kaslar ve bağ dokuları genişler ve zayıflar. Bu da bağırsakların yerinden kaymasına yol açabilir. Normal doğumda zorlanma ve doğum sırasında aşırı baskı, bağırsakların sarkmasına neden olabilir.
3. Kronik Kabızlık
Uzun süreli kabızlık, bağırsak hareketlerinin zorlaşmasına ve bağırsaklar üzerinde fazla baskı oluşmasına neden olabilir. Kronik kabızlıkta dışkılamada aşırı ısrar, bağırsak sarkmasına yol açabilen önemli bir faktördür.
4. Ağır Kaldırma
Fiziksel olarak ağır kaldırma işleriyle uğraşan kişilerde, karın kaslarının aşırı zorlanması ve baskı altında olması, bağırsakların sarkmasına yol açabilir.
5. Obezite
Aşırı kilo, karın bölgesinde fazla yağ birikmesine yol açar ve bu da bağırsaklar üzerinde fazla baskı oluşturur. Obezite, bağırsak sarkması riskini artıran faktörlerden biridir.
6. Sinirsel Problemler
Bazı sinirsel bozukluklar ve nörolojik hastalıklar, bağırsakların kaslarını kontrol etmeyi zorlaştırabilir. Bağırsakları kontrol eden sinirlerin zarar görmesi, bağırsak sarkmasına yol açabilir.
7. Pelvik Taban Kaslarının Zayıflığı
Pelvik taban kasları, bağırsakları ve diğer organları destekleyen kaslardır. Bu kasların zayıflaması, bağırsak sarkmasının bir diğer nedenidir. Pelvik kasların zayıflaması genellikle doğum sonrası dönemde ya da yaşlanmaya bağlı olarak görülür.
8. Genetik Faktörler
Bazı kişilerde, genetik olarak bağırsakları ve pelvik organları destekleyen bağ dokuları daha zayıf olabilir. Bu da sarkma olasılığını artıran bir faktördür.
Bağırsak Sarkmasının Belirtileri
Bağırsak sarkması çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler genellikle hastanın yaşam kalitesini etkileyebilir ve tedavi edilmezse daha da kötüleşebilir. Bağırsak sarkmasının başlıca belirtileri şunlardır:
1. Dışkılama Zorluğu ve Kabızlık
Bağırsak sarkması, dışkılamayı zorlaştırabilir. Özellikle sarkmış bağırsaklar, dışkının serbestçe geçmesini engelleyebilir. Bu da kabızlık ve dışkılama güçlüklerine neden olabilir.
2. Rektal Kanama veya Kanlı Dışkı
Bağırsak sarkması sonucu, dışkı geçişi sırasında ağrı oluşabilir ve bazen rektal kanama görülebilir. Bu, bağırsaklardaki basınç nedeniyle ortaya çıkan bir belirtidir.
3. Karın Bölgesinde Şişlik veya Dolgunluk Hissi
Bağırsak sarkması olan kişiler karın bölgesinde şişlik, dolgunluk veya baskı hissi yaşayabilirler. Bu hissiyat genellikle yemek yedikten sonra artar.
4. Pelvik Ağrı
Pelvik bölgede ağrı veya rahatsızlık, bağırsak sarkmasının sık görülen bir belirtisidir. Bu ağrı, bağırsakların sarkması sonucu pelvik kaslarda oluşan gerilme ve baskıdan kaynaklanabilir.
5. İnkontinans (Dışkı Kaçırma)
Bağırsak sarkması, dışkı tutma problemleri ve dışkı kaçırma (incontinans) gibi durumlara yol açabilir. Bu durum özellikle ciddi vakalarda daha belirgin hale gelir.
6. Sürekli İdrar Yapma İhtiyacı
Bağırsakların sarkması, bazen mesane üzerindeki baskıyı artırarak idrar yapma ihtiyacını artırabilir. Bu durum, özellikle bağırsak ve mesane arasındaki yapılar etkilendiğinde görülür.
7. Bağırsakların Dışarıya Çıkması (Prolapsus)
En ciddi durumlarda, bağırsakların bir kısmı dışarıya çıkarak anüs çevresinde görülebilir. Bu, dışarıda bağırsak dokusunun belirgin bir şekilde görünmesi anlamına gelir.
Bağırsak Sarkmasının Tedavi Yöntemleri
Bağırsak sarkması tedavi edilebilir, ancak tedavi yöntemleri hastalığın şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri genellikle semptomları azaltmaya yönelik olsa da, bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bağırsak sarkması tedavi yöntemleri şunlardır:
1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Bağırsak sarkmasının tedavisinde ilk adım, yaşam tarzı değişiklikleridir. Bunlar arasında şunlar yer alabilir:
- Dengeli Beslenme: Lif açısından zengin besinler tüketmek, kabızlık problemini önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca yeterli su içmek, dışkı geçişini kolaylaştırır.
- Egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak, pelvik taban kaslarını güçlendirerek bağırsakların normal konumda kalmasına yardımcı olabilir.
- Kilo Kontrolü: Obezite, bağırsak sarkması riskini artırır. Kilo kontrolü, bu riski azaltabilir.
2. Medikal Tedavi
Kronik kabızlık için kullanılan ilaçlar, dışkının yumuşatılmasına yardımcı olabilir. Laksatifler ve yumuşatıcılar, dışkı geçişini kolaylaştırarak bağırsak üzerindeki baskıyı azaltabilir.
3. Pelvik Taban Kaslarını Güçlendirme
Pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler, bağırsakların sarkmasını engelleyebilir. Bu egzersizler genellikle bir fizyoterapist eşliğinde yapılır. Kegel egzersizleri, pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik yaygın egzersizlerdir.
4. Cerrahi Müdahale
Bağırsak sarkması ileri seviyeye ulaşmışsa, cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi seçenekler şunları içerebilir:
- Kolonun Yükseltilmesi: Bağırsakların tekrar normal yerine yerleştirilmesi işlemi yapılabilir.
- Bağırsakların Bağlanması: Bağırsaklar cerrahi olarak bağlanarak sabitlenebilir.
- Bağırsak Bölümünün Çıkarılması: Bağırsak sarkmasının çok ileri düzeye ulaşması durumunda, sarkan bağırsak kısmı çıkarılabilir.
5. Minimally Invaziv Cerrahi Yöntemler
Gelişen teknoloji ile birlikte, bağırsak sarkması tedavisinde laparoskopik cerrahi yöntemler de kullanılmaktadır. Bu yöntemle küçük kesilerle bağırsaklar tekrar yerine yerleştirilebilir.
Sonuç
Bağırsak sarkması, yemek borusundan bağırsaklara kadar olan yapıyı etkileyebilen ciddi bir durumdur. Belirtileri, genellikle yutma güçlüğü, kabızlık, karın ağrısı ve dışkı kaçırma gibi semptomlarla kendini gösterir. Tedavi yöntemleri, hastanın durumuna ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişebilir. Erken tanı ve doğru tedavi, hastaların yaşam kalitesini artırabilir. Bağırsak sarkması, genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, medikal tedavi ve gerektiğinde cerrahi müdahale ile yönetilebilir.