Adet Düzensizliği: Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Adet Döngüsünün Fizyolojisi

Adet döngüsü, kadın üreme sağlığının temel göstergelerinden biridir. Ortalama 28 gün süren bu döngü, hipotalamus-hipofiz-ovaryum aksı ile düzenlenir. Normal bir siklusun özelliği, düzenli aralıklarla gelen ve 3–7 gün süren kanamaların olmasıdır. Adet düzensizliği, bu düzenin bozulmasıdır ve sıklıkla altta yatan sistemik, hormonal ya da yapısal nedenlere bağlı olarak gelişir.

Adet Düzensizliği Türleri

Oligomenore: 35 günden uzun aralıklarla adet görme
Polimenore: 21 günden kısa aralıklarla adet görme
Amenore: 3 ay veya daha uzun süre hiç adet görmeme
Hipomenore: Az miktarda ve kısa süren adet kanaması
Hipermenore (Menoraji): Uzun süren ve yoğun kanama
Metroraji: Adet dışı zamanlarda meydana gelen kanamalar
Menometroraji: Hem adet süresi uzun hem de ara kanamaların olması

Adet Düzensizliğinin Nedenleri

1. Hormonal Nedenler

Polikistik over sendromu (PCOS)
Hipotiroidi ve hipertiroidi
Hiperprolaktinemi
Prematür over yetmezliği
Adrenal bozukluklar

2. Yapısal Nedenler

Uterin polipler
Myomlar
Endometrial hiperplazi
Adenomyozis
Endometriozis

3. Sistemik ve Fonksiyonel Nedenler

Yoğun stres, anksiyete, depresyon
Ani kilo kaybı veya obezite
Aşırı egzersiz
Yeme bozuklukları (anoreksiya, bulimia)
Kronik hastalıklar (diyabet, karaciğer hastalıkları)

4. İlaçlar ve Dışsal Etkenler

Doğum kontrol hapları ve hormonal tedaviler
Antipsikotikler ve antidepresanlar
Antikoagülanlar

5. Gebelik ve Emzirme Dönemi

Gebelik sırasında adet görülmez, doğum sonrası emzirme amenoreye neden olabilir.

Tanı Yöntemleri

Anamnez ve jinekolojik muayene
Hormonal testler: FSH, LH, TSH, prolaktin, estradiol
Pelvik ultrasonografi
Endometrial biyopsi: Özellikle postmenopozal ve anormal kanamalarda
MR/BT: Yapısal anomalilerde ileri görüntüleme gerekebilir

Tedavi Yöntemleri

Tedavi, adet düzensizliğine neden olan temel patolojiye yönelik planlanır.

1. Medikal Tedavi

Hormonal düzenleyiciler: Kombine oral kontraseptifler, progesteronlar
Metformin: PCOS kaynaklı insülin direncinde
Tiroit ilaçları: Hipotiroidi veya hipertiroidi varlığında
Dostinex/Bromokriptin: Hiperprolaktinemi tedavisinde
NSAİİ’ler: Ağrılı ve yoğun kanamalarda

2. Cerrahi Müdahale

Myomektomi, polipektomi: Yapısal lezyonlarda
Endometrial ablasyon: İlaçlara yanıt vermeyen yoğun kanamalarda
Histerektomi: Dirençli ve yaşam kalitesini bozan vakalarda son çare olarak

3. Yaşam Tarzı Düzenlemeleri

Sağlıklı kilo kontrolü
Stresten uzak yaşam biçimi
Düzenli egzersiz ve dengeli beslenme
Uyku düzeninin sağlanması

4. Doğurganlık Planlaması

Adet düzensizliği, ovulasyon bozukluğu ile ilişkili olabileceğinden çocuk sahibi olmayı planlayan kadınlarda fertilite değerlendirmesi önemlidir.

Özetle

Adet düzensizliği, basit bir hormonal dengesizlikten ciddi jinekolojik hastalıklara kadar uzanan geniş bir neden spektrumuna sahiptir. Bu nedenle her bireyin öyküsü ve klinik bulguları detaylı şekilde değerlendirilmelidir. Erken tanı ve uygun tedavi ile hem yaşam kalitesi artırılabilir hem de altta yatan ciddi patolojilerin ilerlemesi engellenebilir. Jinekoloji uzmanlarının multidisipliner yaklaşımla değerlendirme yapması, etkili bir yönetim için temel yaklaşımdır.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler

Adet düzensizliği, regl gecikmesi, polikistik over, menoraji, amenore, hipomenore, metroraji, hormonal bozukluklar, adet gecikmesi tedavisi, kadın hastalıkları, jinekoloji, adet sorunları tedavisi