Aile Mahkemelerinin Görev Alanı Nedir? Aile Mahkemesinde Hangi Davalar Görülür?
Aile Mahkemelerinin Görev Alanı
Aile mahkemeleri, Türk yargı sisteminde aile hukukundan doğan uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuş özel mahkemelerdir. 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ile 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu başta olmak üzere birçok kanunda belirtilen aileye ilişkin davaları ve koruma tedbirlerini yürütürler. Aile mahkemelerinin temel görevi, aile içi ilişkilerde ortaya çıkan hukuki sorunları hızlı, etkin ve adil bir şekilde çözmektir.
Aile mahkemeleri, sulh hukuk mahkemeleri bünyesinde ayrı bir birim olarak faaliyet gösterir ve hâkimler, bu alanda özel eğitim almış uzmanlardır. Bu mahkemeler, aile kurumunun korunmasını ve güçlendirilmesini amaçlar.
Aile Mahkemelerinde Görülen Davalar
Aile mahkemelerinin görev alanına giren başlıca dava türleri şunlardır:
1. Boşanma Davaları
- Çekişmeli ve Anlaşmalı Boşanma: Evliliğin sona erdirilmesi, mal paylaşımı, nafaka ve velayet konularının da dahil olduğu boşanma davaları.
- Boşanmanın Hukuki Sonuçları: Maddi ve manevi tazminat talepleri, evlilik birliği içinde edinilen malların paylaşımı gibi konular.
2. Velayet Davaları
- Çocuğun bakım ve temsil hakkının belirlenmesi,
- Velayetin değiştirilmesi ya da kaldırılması talepleri.
3. Nafaka Davaları
- Eşler arasında, boşanma sonrası ya da evlilik süresince ödenmesi gereken nafaka talepleri,
- Çocuk nafakası ve iştirak nafakası davaları.
4. Evlat Edinme Davaları
- Çocuğun evlat edinilmesine ilişkin talepler ve onay süreçleri,
- Evlat edinmenin iptali ya da kaldırılması.
5. Kişisel Hukuka İlişkin Diğer Talepler
- Soybağı kurulması, reddi veya tanınması,
- Soyadı değişikliği,
- Kısıtlılık, vesayet ve kayyımlık işlemleri.
6. Koruma Tedbirleri ve Şiddet Önleme Davaları
- 6284 sayılı Kanun kapsamında kadınların, çocukların ve aile bireylerinin korunmasına yönelik tedbir kararları,
- Geçici uzaklaştırma, barınma sağlama gibi acil tedbirler.
7. Mal Rejimi Davaları
- Evlilik birliği içinde edinilen malların paylaşımı,
- Mal rejiminin tasfiyesi ile ilgili anlaşmazlıklar.
8. Soybağına İlişkin Davalar
- Biyolojik bağın reddi ya da tanınması davaları.
Aile Mahkemelerinin Önemi
Aile mahkemeleri, aile bireylerinin haklarını koruyan, toplumun temel yapı taşı olan ailenin düzenini sağlayan önemli bir yargı mekanizmasıdır. Bu mahkemeler, çoğu zaman hassas ve özel durumları içeren davalara bakar; bu nedenle sürecin hızlı ve adaletli yürütülmesi büyük önem taşır.
Aile mahkemelerinde görev yapan hâkimlerin özel donanımı ve hukuki bilgisi, tarafların mağduriyetini en aza indirirken, aile kurumunun devamı ya da gerektiğinde adil sona erdirilmesini sağlar.
Özetle
Aile mahkemeleri, aileye ilişkin hukuki uyuşmazlıkların çözümünde yetkili mahkemelerdir. Boşanma, velayet, nafaka, evlat edinme gibi davalar bu mahkemelerde görülür. Ayrıca koruma tedbirleri, soybağına ilişkin davalar ve mal rejimiyle ilgili uyuşmazlıklar da aile mahkemelerinin görev alanına girer. Aile mahkemeleri, aile bireylerinin haklarının korunması ve adaletin sağlanması için özel önem taşır.