Akut Respiratuar Distres Sendromu (ARDS): Tanı ve Tedavi

ARDS Nedir?

Akut Respiratuar Distres Sendromu (ARDS), akciğerlerde ani başlayan, ciddi hipoksemi ile karakterize, yaygın alveoler hasara bağlı solunum yetmezliği tablosudur. Genellikle sepsis, pnömoni, travma veya aspirasyon gibi altta yatan bir hastalığın tetiklediği inflamatuvar yanıt sonucu gelişir.

Anahtar Kelimeler

ARDS, akut respiratuar distres sendromu, solunum yetmezliği, mekanik ventilasyon, PaO₂/FiO₂ oranı, hipoksemi tedavisi, yoğun bakım, prone pozisyonu

ARDS’nin Patofizyolojisi

ARDS, alveolo-kapiller membranda artmış geçirgenlik ve alveoler ödemle seyreder. Bu durum oksijen geçişini zorlaştırır ve şant fizyolojisine yol açar. Patolojik olarak; eksüdatif, proliferatif ve fibrotik olmak üzere üç evre tanımlanır.

ARDS Tanı Kriterleri (Berlin Tanımı)

Berlin kriterlerine göre ARDS tanısı için aşağıdaki 4 ölçüt gereklidir:

1. Zamanlama

Akut başlangıç; semptomların tetikleyici olaydan sonraki 1 hafta içinde gelişmesi

2. Görüntüleme

Akciğer grafisi veya BT’de bilateral opasiteler (ödem, atelektazi veya nodüle bağlı olmayan)

3. Oksijenizasyon (Hipoksemi Düzeyi)

• Hafif: PaO₂/FiO₂: 201-300 mmHg
• Orta: PaO₂/FiO₂: 101-200 mmHg
• Ağır: PaO₂/FiO₂ ≤ 100 mmHg
  (PEEP ≥ 5 cmH₂O altında ölçülmelidir)

4. Kardiyak Nedenin Dışlanması

Sol ventrikül yetmezliği bulguları olmamalı veya ekokardiyografi ile dışlanmalı.

ARDS’de Tedavi Yaklaşımları

1. Mekanik Ventilasyon Stratejileri

ARDS’de yaşam kurtarıcı temel tedavi, koruyucu mekanik ventilasyondur.

• Düşük tidal volüm: 4–6 mL/kg ideal vücut ağırlığı
• Plateau basıncı (Pplat): < 30 cmH₂O
• Pozitif end-ekspiratuar basınç (PEEP): Optimal ayarlanmalı
• Driving pressure: < 15 cmH₂O hedeflenmeli

2. Prone Pozisyonu

PaO₂/FiO₂ oranı < 150 mmHg olan hastalarda prone pozisyon (yüzükoyun yatırma) önerilir. Bu pozisyon ventilasyon-perfüzyon oranını artırır ve mortaliteyi düşürür.

3. Sıvı Yönetimi

Konservatif sıvı tedavisi yaklaşımı tercih edilir. Sıvı yüklenmesi pulmoner ödemi artırır ve mortaliteyi yükseltir.

4. İleri Tedavi Seçenekleri

• Nöromüsküler blokaj: Ağır ARDS’de kısa süreli kullanılabilir
• Ekstrakorporeal Membran Oksijenasyonu (ECMO): Konvansiyonel tedaviye yanıtsız, ağır hipoksemili vakalarda düşünülür
• Kortikosteroidler: Seçilmiş hastalarda düşük doz ve sınırlı süre ile

ARDS’de Altta Yatan Nedenin Yönetimi

ARDS, bir sendromdur; dolayısıyla altta yatan hastalığın tedavisi (örneğin sepsis kontrolü, antibiyotik tedavisi, travma yönetimi) her zaman eşzamanlı ve önceliklidir.

Komplikasyonlar

• VAP (Ventilatörle ilişkili pnömoni)
• Barotravma (pnömotoraks)
• Kas zayıflığı ve nöromüsküler atrofiler
• Post-ARDS fibrozis

Özetle

ARDS, kritik bakım pratiğinde acil müdahale gerektiren yüksek mortaliteli bir sendromdur. Erken tanı, doğru sınıflama ve modern ventilasyon tekniklerinin zamanında uygulanması, hasta sağkalımını belirgin şekilde artırır. Multidisipliner yaklaşım ve altta yatan nedenin agresif yönetimi başarılı sonuçlar için hayati önemdedir.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.