Anksiyete Bozukluklarında Bilişsel Davranış Terapisi Protokolleri

Anksiyete bozuklukları, yoğun endişe, korku ve kaygı ile karakterize psikiyatrik rahatsızlıklardır. Bilişsel Davranış Terapisi (BDT), anksiyete bozukluklarının tedavisinde etkin ve kanıtlanmış psikoterapi yöntemidir. BDT, düşünce ve davranış kalıplarını değiştirerek kaygının azaltılmasını hedefler. Bu yaklaşımda uygulanan protokoller, bozukluğun türüne ve hastanın özelliklerine göre uyarlanır.

Bilişsel Davranış Terapisinin Temel İlkeleri

• Anksiyete belirtilerinin, yanlış ve olumsuz düşünce kalıplarından kaynaklandığı kabul edilir.
• BDT, bilişsel yeniden yapılandırma ve maruz kalma tekniklerini içerir.
• Hasta aktif katılımcıdır; ödevlerle terapinin günlük yaşama entegrilmesi sağlanır.

Anksiyete Bozukluklarında Kullanılan BDT Protokolleri

1. Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB) Protokolü

• Amaç: Sürekli ve aşırı kaygının kontrol altına alınması.
• Teknikler:
  • Bilişsel yeniden yapılandırma ile kaygı yaratan düşüncelerin sorgulanması.
  • Problem çözme becerilerinin geliştirilmesi.
  • Gevşeme egzersizleri ve nefes teknikleri.
  • Günlük kaygı kayıtları tutma ve tetikleyici durumların tanımlanması.

2. Panik Bozukluk Protokolü

• Amaç: Panik atakların sıklık ve şiddetini azaltmak.
• Teknikler:
  • Maruz kalma terapisi ile panik belirtileri tetikleyen durumlardan kaçınmayı bırakma.
  • Nefes kontrolü ve gevşeme teknikleri.
  • Katastrofik düşüncelerin bilişsel yeniden yapılandırması.

3. Sosyal Anksiyete Bozukluğu Protokolü

• Amaç: Sosyal kaygının azaltılması ve sosyal becerilerin geliştirilmesi.
• Teknikler:
  • Maruz kalma terapisiyle sosyal durumlarda anksiyeteyle yüzleşme.
  • Sosyal beceri eğitimi.
  • Olumsuz otomatik düşüncelerin fark edilip düzeltilmesi.

4. Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Protokolü

• Amaç: Zorlayıcı düşünce ve davranışların kontrol altına alınması.
• Teknikler:
  • Maruz kalma ve tepki önleme (ERP) yöntemi.
  • Bilişsel yeniden yapılandırma ile mantıksız inançların sorgulanması.

5. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Protokolü

• Amaç: Travmatik anıların işlenmesi ve anksiyetenin azaltılması.
• Teknikler:
  • Maruz kalma terapisi ve bilişsel yeniden yapılandırma.
  • Gevşeme ve stres yönetimi teknikleri.

BDT Sürecinin Özellikleri

• Terapinin süresi genellikle 8-20 seans arasında değişir.
• Hastanın terapi dışındaki günlük yaşamına yönelik ödevler verilir.
• Terapi, hasta ve terapist arasında iş birliği gerektirir.

Özetle

Bilişsel Davranış Terapisi, anksiyete bozukluklarının tedavisinde yapılandırılmış ve etkili protokoller sunar. Her anksiyete türüne özgü tekniklerle düşünce ve davranış değişikliği sağlanarak kaygı azaltılır. Terapinin başarısı, düzenli uygulama ve hastanın aktif katılımıyla artar.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler: anksiyete bozuklukları, bilişsel davranış terapisi, BDT, maruz kalma terapisi, panik bozukluk, sosyal anksiyete, OKB, travma sonrası stres bozukluğu.