Anti-GBM Hastalığı ve Goodpasture Sendromu

Anti-glomerüler bazal membran (anti-GBM) hastalığı, otoimmün kaynaklı nadir fakat ciddi bir glomerülonefrit formudur. Bu hastalıkta, bağışıklık sistemi glomerüler bazal membrana (GBM) karşı antikor üretir. Eğer bu antikorlar aynı zamanda alveolar bazal membranı da hedef alıyorsa, klinik tabloya pulmoner hemoraji eklenir ve bu durum Goodpasture sendromu olarak adlandırılır.

Patogenez: Anti-GBM Antikorlarının Oluşumu

Anti-GBM hastalığında, otoantikorlar tip IV kollajenin α3 zincirine (α3(IV)NC1) karşı gelişir. Bu zincir, hem glomerül kapillerlerinde hem de akciğer alveol bazal membranında bulunur.

İmmünolojik Süreç

Tip IV kollajen α3 zincirindeki neoepitopların maruziyeti otoantikor üretimini başlatır
Antikorlar, glomerüler ve alveolar membrana bağlanarak tipik lineer IgG birikimi oluşturur
Bu süreç, kompleman aktivasyonu ve nötrofil infiltrasyonuyla doku hasarına neden olur

Klinik Bulgular

Böbrek Belirtileri

Hızlı progresif glomerülonefrit (RPGN)
Ani başlayan hematüri, proteinüri
Kısa sürede kreatinin artışı ve oligüri
Böbrek biyopsisinde hilal formasyonu tipiktir

Akciğer Belirtileri (Goodpasture Sendromu)

Hemoptizi (kanlı balgam)
Dispne, hipoksi
Akciğer grafisinde alveoler infiltrasyon
Akciğer tutulumu olanlarda mortalite daha yüksektir

Tanı Kriterleri

Serolojik Testler

Anti-GBM antikorları: ELISA ile saptanır, tanı için oldukça özgüldür
ANCA (özellikle MPO-ANCA) eşlik edebilir (dual pozitiflik)

Biyopsi Bulguları

Işık mikroskopisi: Yaygın hilal formasyonu
İmmünofloresan: GBM boyunca lineer IgG birikimi – hastalığın ayırıcı tanısında özgün bir bulgudur

Ayırıcı Tanı

ANCA ilişkili vaskülit
Lupus nefriti
C3 glomerülopatisi
Post-enfeksiyöz glomerülonefrit

Tedavi Yaklaşımı

1. Plazmaferez (Plazma Değişimi)

Sirkülasyondaki anti-GBM antikorlarının temizlenmesini sağlar
Genellikle günlük uygulanır, 2–3 hafta sürer

2. İmmünsupresif Tedavi

Metilprednizolon pulse + oral prednizon
Siklofosfamid: Antikor üretiminin baskılanması
Gerektiğinde rituksimab alternatif olarak değerlendirilebilir

3. Destekleyici Yaklaşım

Böbrek yetmezliği gelişmişse diyaliz
Akciğer tutulumu varsa ventilatör desteği
Enfeksiyon profilaksisi (TMP-SMX ile PCP profilaksisi)

Prognoz ve İzlem

Erken tanı ve tedavi, böbrek fonksiyonlarının korunmasında kritik önemdedir
Serum kreatinini >5.7 mg/dL olanlarda ve >80% glomerülde hilal varsa prognoz kötüdür
Akciğer tutulumu olanlarda mortalite daha yüksektir
Tedavi sonrası antikor negatifleşmesi izlenmeli
Dual pozitif hastalarda (anti-GBM + ANCA), relaps riski daha yüksektir → uzun dönem izlem gerektirir

Özetle

Anti-GBM hastalığı ve Goodpasture sendromu, glomerüler ve alveolar bazal membranı hedef alan otoimmün süreçlerin neden olduğu ciddi klinik tablolardır. Erken tanı, hızlı plazmaferez ve immünsupresif tedavi ile hastalığın gidişatı kontrol altına alınabilir. Böbrek biyopsisinde lineer IgG birikimi ve anti-GBM antikor pozitifliği tanıda belirleyicidir. Dual antikor pozitifliği olan olgular dikkatle izlenmelidir.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler

Anti-GBM hastalığı, Goodpasture sendromu, glomerüler bazal membran, lineer IgG birikimi, plazmaferez, tip IV kollajen, hilal formasyonu, ANCA, RPGN, otoimmün glomerülonefrit