An
Antikoagülanlar, kan pıhtılaşmasını önleyen ilaçlardır ve genellikle kalp damar hastalıkları, derin ven trombozu (DVT), pulmoner emboli ve atriyal fibrilasyon gibi durumların tedavisinde kullanılır. Ancak, yanlış dozda kullanımı veya aşırı doz alımı ciddi kanamalara ve hayati risklere yol açabilir.
Antikoagülanlar ile Zehirlenmenin Nedenleri
- Yüksek doz kullanımı (kazara veya bilinçli doz aşımı)
- İlaç etkileşimleri (özellikle nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar – NSAİİ, antibiyotikler ve bazı bitkisel takviyeler)
- Böbrek veya karaciğer yetmezliği olan hastalarda ilacın vücutta birikmesi
- Yaşlı hastalarda yanlış doz alımı
- Çocukların ilaca erişimi
Yaygın Antikoagülanlar ve Zehirlenme Belirtileri
Antikoagülan ilaçlar iki ana gruba ayrılır:
- Varfarin ve diğer K vitamini antagonistleri
- Direkt oral antikoagülanlar (DOAK’lar)
1. K vitamini antagonistleri (Varfarin, asenokumarol, fenprokumon)
Zehirlenme belirtileri:
- Cilt altında morarma
- Burun, diş eti ve mide-bağırsak kanamaları
- İdrarda veya dışkıda kan (siyah renkli dışkı – melena)
- Beyin kanaması riski (şiddetli baş ağrısı, bilinç kaybı)
2. Direkt oral antikoagülanlar (DOAK’lar) (Rivaroksaban, apiksaban, dabigatran, edoksaban)
Zehirlenme belirtileri:
- Ani ve kontrolsüz kanamalar
- Hematom oluşumu (cilt altı kan birikmesi)
- İç organ kanamaları (özellikle mide-bağırsak sistemi)
- Solukluk, halsizlik, baş dönmesi (kan kaybına bağlı anemi)
Antikoagülan Zehirlenmesinde İlk Yardım
- Tıbbi yardım alın: 112’yi arayın veya en yakın hastaneye gidin.
- Kanama belirtileri izlenmeli: Burun, diş eti veya dışkıda kanama olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Kafa travması varsa derhal hastaneye gidilmelidir: Beyin kanaması riski olabilir.
- Kesik veya yaralanma durumunda basınç uygulanarak kanama durdurulmalıdır.
- Hastaya aspirin veya NSAİİ verilmemelidir: Kanama riskini artırabilir.
Tıbbi Tedavi Yöntemleri
- K vitamini uygulanması (varfarin zehirlenmesinde)
- Taze donmuş plazma veya protrombin kompleks konsantresi verilmesi
- Dabigatran zehirlenmesinde idarucizumab (spesifik antidot) kullanımı
- Rivaroksaban ve apiksaban için andeksanet alfa (antidot) uygulanması
- Şiddetli kanamalarda kan transfüzyonu ve destekleyici tedaviler
Zehirlenmelerden Korunma Yolları
- Antikoagülan ilaçlar doktor kontrolü olmadan kullanılmamalıdır.
- Düzenli INR (varfarin için) veya pıhtılaşma testleri yaptırılmalıdır.
- İlaçlar, çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklanmalıdır.
- Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalar, düşme ve yaralanmalardan kaçınmalıdır.
Sonuç olarak, antikoagülan zehirlenmeleri ciddi kanama riskleri nedeniyle acil tıbbi müdahale gerektirir. Zehirlenme belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden hastaneye başvurulmalıdır.