Bağırsak Perforasyonu Nedir? Sebepleri, Tanı ve Tedavi

Bağırsak perforasyonu, ince veya kalın bağırsağın duvarının tam kat yırtılması sonucunda bağırsak içeriğinin karın boşluğuna sızmasıyla oluşan, acil cerrahi müdahale gerektiren yaşamı tehdit edici bir durumdur. Bu tablo, peritonit (karın zarı iltihabı), sepsis ve çoklu organ yetmezliği gibi ağır komplikasyonlara yol açabileceği için tanı ve tedavide zaman kritik öneme sahiptir.

Bağırsak Perforasyonunun Tanımı

Perforasyon, bağırsak duvarının bütünlüğünün bozulması anlamına gelir. Bu yırtılma sonrası fekal içerik, gaz, enzimler ve bakteriler karın boşluğuna yayılır. Bağırsak perforasyonu herhangi bir yaşta gelişebilir ve altta yatan birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir.

Sebepleri

1. Enfeksiyöz ve İnflamatuvar Hastalıklar

Divertikülit: Kalın bağırsakta oluşan divertiküllerin iltihaplanması sonrası rüptür.
Crohn hastalığı ve Ülseratif kolit: Kronik inflamasyon bağırsak duvarını zayıflatır.
Appendisit: Tedavi edilmemiş vakalarda apendiks perforasyonu.

2. Peptik Ülser

Duodenum ya da mide ülseri ilerlediğinde duvarı deler ve perforasyon yapar.

3. Travma

Karın travmaları (bıçak, mermi, künt darbe)
Endoskopik veya cerrahi işlem komplikasyonları (iatrojenik perforasyon)

4. İskemik Barsak Hastalığı

Bağırsak damarlarında tıkanıklık sonucu nekroz ve perforasyon.

5. Tümörler

Özellikle kolorektal kanserler, invazyon ve nekroz sonucu perforasyon yapabilir.

6. Yabancı Cisim ve Toksik Maddeler

Batırıcı yabancı cisimler, ilaçlar (NSAİİ), radyasyon tedavisi gibi nedenlerle mukozada zayıflama.

Belirtiler

Ani başlayan, şiddetli ve yaygın karın ağrısı
Tahta karın (karın kaslarında sertleşme)
Yüksek ateş, titreme
Bulantı, kusma
Solukluk, taşikardi, hipotansiyon
Bilinç değişiklikleri (ileri sepsis veya şok durumunda)

Tanı Yöntemleri

1. Fizik Muayene

Yaygın hassasiyet, rebound (geri sıçrama) hassasiyeti, defans (karın kaslarının sertleşmesi)

2. Görüntüleme Yöntemleri

Direkt karın grafisi: Diyafram altında serbest hava (pnömoperitoneum) görülebilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): En duyarlı yöntemdir. Serbest hava, sıvı ve perforasyon yeri saptanabilir.

3. Laboratuvar Testleri

Lökositoz, CRP yüksekliği
Asidoz, laktat yükselmesi (doku hipoperfüzyonu belirtisi)
Elektrolit bozuklukları

Tedavi Yöntemleri

Bağırsak perforasyonu, her zaman acil müdahale gerektirir. Tedavi, hastanın kliniği, perforasyonun yeri ve süresine göre şekillenir.

1. Acil Cerrahi Müdahale

Laparotomi veya Laparoskopi: Perforasyon bölgesi tespit edilir, onarılır veya gerekirse bağırsak segmenti çıkarılır.
Geniş periton yıkaması ve dren yerleştirme uygulanır.
Bazı durumlarda kolostomi veya ileostomi açılması gerekebilir.

2. Antibiyotik ve Destek Tedavisi

Geniş spektrumlu antibiyotikler (anaerobik ve gram-negatif kapsama)
Sıvı-elektrolit replasmanı
Ağır vakalarda yoğun bakım desteği

3. Nonoperatif Yönetim (Seçilmiş Hastalarda)

Lokalize, kapalı ve stabil hastalarda izlem + antibiyotik (nadir uygulanır)

Komplikasyonlar

Yaygın peritonit
Sepsis ve septik şok
Çoklu organ yetmezliği
İntraabdominal abse
Anastomoz kaçağı (cerrahi sonrası)
Mortalite (özellikle geç müdahalede yüksektir)

Özetle

Bağırsak perforasyonu, acil cerrahi müdahale gerektiren, zamanla yarışılan kritik bir durumdur. Ani karın ağrısı ve tahta karın gibi bulgular varsa, hızlı tanı ve agresif tedavi ile komplikasyonlar önlenebilir. Erken cerrahi müdahale, mortalite ve morbiditeyi ciddi oranda azaltır.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler

Bağırsak perforasyonu, pnömoperitoneum, peritonit, acil cerrahi, laparotomi, karın ağrısı, sepsis, bağırsak delinmesi, gastrointestinal aciller, karın travması