Bar
Bartholin Kisti Tanımı
Bartholin kisti, vajina girişinin her iki tarafında bulunan Bartholin bezlerinin tıkanması sonucu oluşan, genellikle küçük ve ağrısız bir şişliktir. Bartholin bezleri, vajina girişinin her iki tarafında, dış genital bölgenin içinde yer alır ve bu bezlerin ana görevi, vajina duvarını nemli tutan kaygan bir sıvı üretmektir. Eğer bu bezlerden birinin kanalı tıkanırsa, sıvı birikmeye başlar ve kist oluşur.
Genellikle zararsız olan Bartholin kisti, bazen enfekte olabilir ve bu durumda ağrıya, şişmeye ve rahatsızlığa neden olabilir. Ciddi bir durum olmasa da, tedavi edilmesi gerektiğinde konforu sağlamak ve komplikasyonları engellemek önemlidir.
Bartholin Kisti Nedenleri
Bartholin kisti, Bartholin bezlerinin tıkanması nedeniyle oluşur. Tıkanma, çeşitli sebeplerle meydana gelebilir. Kistin oluşumunu tetikleyen yaygın nedenler şunlar olabilir:
Enfeksiyonlar
Bartholin kisti, en sık bakteriyel enfeksiyonlar nedeniyle tıkanan Bartholin bezlerinden kaynaklanır. Özellikle Chlamydia ve gonore gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, Bartholin bezlerinin tıkanmasına neden olabilir. Bunun dışında bakteriler, kist bölgesinde enfeksiyona yol açabilir ve kistin apseye dönüşmesine yol açabilir.
Cinsel İlişki
Cinsel ilişki sırasında mikropların vajina içerisine girmesi, Bartholin bezlerinin kanalını tıkayarak kist oluşumunu tetikleyebilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, Bartholin kistinin en önemli nedenlerinden biridir.
Hijyen Eksiklikleri
Vajina bölgesindeki hijyen eksiklikleri, bakteriyel enfeksiyon riskini artırabilir. İyi bir genital hijyen, enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Travmalar ve Yaralanmalar
Genital bölgedeki travmalar veya yaralanmalar, Bartholin bezlerinde tıkanmaya neden olabilir. Bu tür yaralanmalar, özellikle doğum sırasında veya şiddetli fiziksel aktivitelerden sonra görülebilir.
Hormonel Değişiklikler
Hormonal değişiklikler de Bartholin kistlerinin oluşmasına katkıda bulunabilir. Özellikle hamilelik, menstruasyon dönemi veya doğum kontrol ilaçları kullanımı sırasında hormon seviyelerinde değişiklikler meydana gelebilir ve bu da bezlerin tıkanmasına yol açabilir.
Kanser (Nadir Durumda)
Çok nadir olmakla birlikte, Bartholin bezinin kanserleşmesi de kist oluşumuna neden olabilir. Bu tür bir durumda, kistin boyutu artar ve başka belirtiler ortaya çıkabilir. Ancak bu durum oldukça seyrektir.
Bartholin Kisti Belirtileri
Bartholin kistinin çoğu zaman belirti vermez. Kist, küçük ve ağrısız bir şekilde var olabilir, ancak bazı durumlarda belirli semptomlar ortaya çıkabilir. Kistin büyüklüğü, enfekte olup olmaması ve diğer faktörler, belirtilerin şiddetini etkileyebilir.
Kistin Boyutuna Bağlı Belirtiler
- Şişlik veya Yumru: Bartholin bezinin kanalında tıkanıklık oluştuğunda, vajina girişinde küçük, sert bir şişlik meydana gelebilir. Bu şişlik genellikle ağrısızdır.
- Ağrı ve Rahatsızlık: Eğer kist büyürse ve çevresindeki dokulara baskı yaparsa, genital bölgede rahatsızlık hissi oluşabilir. Bu durum, cinsel ilişki sırasında veya yürürken daha belirgin hale gelebilir.
Enfekte Olmuş Bartholin Kisti (Abse)
Bartholin kisti enfekte olduğunda, apse (iltihaplı kist) oluşur ve bu daha ciddi belirtilere yol açar. Enfekte kistin belirtileri şunlar olabilir:
- Şiddetli Ağrı: Enfekte olmuş Bartholin kisti çok ağrılı olabilir ve özellikle yürürken veya otururken bu ağrı artabilir.
- Kızarıklık ve Şişlik: Apse oluştuğunda, bölge kızarır ve şişer. Bu şişlik ağrıya yol açar.
- Sıcaklık Artışı: Enfeksiyon nedeniyle vücut sıcaklığı artabilir ve ateş gelişebilir.
- Purulent (Püsküren) Akıntı: Enfekte Bartholin kisti, irinli (püsküren) akıntı verebilir. Bu, kistin iltihaplanmaya başladığının bir belirtisidir.
Nadir Belirtiler
- Kanama: Bartholin kisti bazen kanama yapabilir, ancak bu nadiren görülen bir durumdur.
- Büyüyen Kist: Kistin boyutunun giderek büyümesi, ağrı ve baskı hissine neden olabilir. Bu durum, kistin enfekte olup olmadığına göre değişir.
Bartholin Kisti Tedavi Yöntemleri
Bartholin kistinin tedavisi, kistin büyüklüğüne, enfekte olup olmamasına ve kişisel sağlık durumuna bağlıdır. Çoğu küçük Bartholin kisti tedavi edilmeden de kaybolabilir, ancak bazen tıbbi müdahale gerekebilir. Tedavi yöntemleri şunlardır:
Evde Uygulanabilecek Tedavi Yöntemleri
- Sıcak Kompres Uygulamak: Bartholin kisti küçükse ve enfekte olmamışsa, sıcak suya batırılmış bir bezle 20-30 dakika boyunca bölgeye kompres yapmak kistin küçülmesine yardımcı olabilir. Bu, ağrıyı da hafifletebilir.
- Hijyen: Genital bölgenin temiz ve kuru tutulması önemlidir. Hijyen, enfeksiyon riskini azaltabilir.
- Ağrı Kesiciler: Kist ağrılı ise, ağrıyı hafifletmek için ibuprofen veya asetaminofen gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.
Tıbbi Tedavi Yöntemleri
Eğer Bartholin kisti büyür ve ağrılı hale gelirse ya da enfekte olursa, tıbbi müdahale gerekebilir. Bu tedavi yöntemleri şunlardır:
- Antibiyotikler: Enfekte olmuş Bartholin kisti için doktor antibiyotik tedavisi önerebilir. Bu tedavi, enfeksiyonu kontrol altına almak için önemlidir.
- Drenaj: Eğer kist apseye dönüşmüşse, doktor bölgeyi bir iğne ile delerek veya cerrahi bir drenaj yöntemi kullanarak kist içerisindeki irin ve enfekte sıvıyı boşaltabilir. Bu işlem, enfeksiyonun yayılmasını engeller ve ağrıyı azaltır.
- Marsupializasyon: Bu cerrahi işlemde, kist bir kesiyle açılır ve kenarları dikilir. Böylece kistin yeniden oluşması engellenir. Marsupializasyon genellikle kistin tekrar etme olasılığını azaltan etkili bir tedavi yöntemidir.
- Bartholin Bezinin Kaldırılması: Eğer kist tekrarlarsa veya sürekli problem yaratıyorsa, Bartholin bezinin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Bu işlem nadiren yapılır ve genellikle son çare olarak tercih edilir.
Alternatif Tedavi Yöntemleri
Bazı kadınlar, Bartholin kisti tedavisi için doğal yöntemlere başvurabilir. Ancak bu yöntemlerin etkinliği konusunda bilimsel kanıtlar sınırlıdır. Doğal tedavi seçeneklerinden bazıları şunlardır:
- Aloe Vera: Aloe vera, iltihaplanmayı azaltıcı özellikleri ile bilinir. Bazı kadınlar, aloe vera jeli kullanarak rahatlama sağlarlar.
- Çay Ağaç Yağı: Çay ağacı yağı, antiseptik özelliklere sahiptir ve enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak doğrudan cilde uygulanmadan önce seyreltilmesi gerekmektedir.
Sonuç
Bartholin kisti genellikle zararsız bir durumdur, ancak tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlık olabilir, özellikle enfekte olmuşsa. Tedaviye erken başlamak, rahatsızlıkları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir. Bartholin kistinin tedavisi kişiden kişiye değişir, ancak uygun tedaviyle kistin kontrol altına alınması mümkündür.