Bazofiller Nedir? Tanımı ve Vücuttaki Görevleri
Tanım: Bazofillerin Hücresel Özellikleri
Bazofiller, kemik iliğinde üretilen ve periferik kanda en az miktarda bulunan (toplam lökositlerin %0.5’inden az) bir tür granülosit beyaz kan hücresidir. Sitoplazmalarında bol miktarda koyu mor renkte bazofilik granüller taşır ve bu granüller, mikroskobik boyamada çekirdeğin görüntülenmesini zorlaştırabilir. Histamin, heparin, lökotrienler ve sitokinler içeren bu granüller, özellikle alerjik yanıtlar ve inflamatuvar süreçlerde görev alır.
Bazofillerin Yapısal ve Biyokimyasal Özellikleri
- Çekirdek: Genellikle iki lobludur, ancak granüllerle maskelenmiş halde görünür.
- Granüller: Asidik boyalarla boyanmaz; metakromatik, bazik boyalarla koyu mor görünür.
- Granül içeriği:
- Histamin: Vazodilatasyon, damar geçirgenliği
- Heparin: Antikoagülan etkili
- Lökotrien C4 (LTC4): Bronkokonstriktör
- İnterlökinler (IL-4, IL-13): Th2 yanıtını teşvik eder
Vücuttaki Görevleri
1. Alerjik Reaksiyonların Başlatılması
Bazofiller, tip I hipersensitivite reaksiyonlarının (anafilaksi, saman nezlesi, astım gibi) tetikleyici hücrelerinden biridir.
- Yüzeylerinde IgE reseptörleri (FcεRI) bulunur.
- Antijen, IgE ile çapraz bağlandığında degranülasyon gerçekleşir.
- Histamin salınımı, bronkokonstriksiyon, ödem ve kızarıklık gibi klasik alerji belirtilerine neden olur.
2. Anafilaktik Yanıtta Rol Alma
Bazofiller, mast hücreleri ile birlikte anafilaktik şok tablosunun medyatörüdür.
- Sistemik histamin salınımı → vazodilatasyon → kan basıncında düşme → şok
- Heparin, pıhtılaşmayı engeller, dolaşımı artırır.
3. Enfeksiyona ve Parazitlere Yanıt
Bazofiller, parazitik enfeksiyonlara karşı da yanıt üretir.
- Özellikle helmintik invazyonlarda, IgE aracılığıyla aktive olur.
- Sitokin üretimiyle eozinofil kemotaksisini uyarır.
4. İmmün Modülasyon
Bazofiller, IL-4 ve IL-13 salgılayarak:
- Th2 hücre yanıtını güçlendirir.
- IgE sentezini teşvik eder.
- Alerjik eğilimli immün yanıtın yönünü belirler.
Bazofili Nedir?
Bazofili, kanda bazofil sayısının artmasıdır ve nadir görülür.
| Olası Nedenler | Açıklama |
|---|---|
| Kronik inflamatuvar hastalıklar | Romatoid artrit, Ülseratif kolit |
| Myeloproliferatif hastalıklar | Kronik miyeloid lösemi (KML) en sık nedendir |
| Alerjik hastalıklar | Astım, alerjik rinit |
| Enfeksiyonlar | Özellikle viral veya parazitik kaynaklı olabilir |
| İlaç reaksiyonları | Bazı antibiyotikler ve antitiroid ilaçlar |
Mast Hücreleri ile Farkı
Bazofiller ve mast hücreleri sıklıkla karıştırılır:
| Özellik | Bazofil | Mast Hücresi |
|---|---|---|
| Yerleşim yeri | Dolaşım | Doku |
| Yaşam süresi | Kısa | Uzun |
| Granül içeriği | Histamin, heparin | Histamin, proteazlar |
| Aktivasyon şekli | IgE çapraz bağlanması | IgE ve çevresel uyarılar |
| Hücre yüzeyi | IgE reseptörü (FcεRI) | FcεRI + daha fazla reseptör |
Özetle
Bazofiller, bağışıklık sisteminin en az sayıda bulunan ancak yüksek etkili granülositlerindendir. Alerjik reaksiyonların, anafilaksinin ve parazitik enfeksiyonlara karşı savunmanın merkezinde yer alırlar. İçerdikleri histamin, heparin ve lökotrienler ile hızlı ve güçlü inflamatuvar yanıtlar üretirler. IgE aracılığıyla aktive olmaları, özellikle alerjik hastalıklardaki rolleri açısından kritiktir. Bazofiller, mast hücreleriyle benzerlik taşısa da, farklı lokalizasyon ve işlevlerle immün sistemin özgün bir bileşenidir.
Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.
Anahtar Kelimeler: bazofil, granülosit, IgE, histamin, heparin, anafilaksi, alerjik reaksiyon, mast hücresi, tip 1 hipersensitivite, immün sistem, bazofili, lökotrien, parazitik enfeksiyon, IL-4, IL-13, FcεRI