Brakiyal Pleksus Bozuklukları (veya Brakiyal Pleksopati), brakiyal pleksus adı verilen sinir ağına zarar veren çeşitli durumları tanımlar. Brakiyal pleksus, omuzdan kolun tamamına kadar uzanan, vücutta hareketi ve duyuyu kontrol eden sinirlerin oluşturduğu bir ağdır. Bu ağda meydana gelen bozukluklar, kolun fonksiyonlarını ve hissiyatını ciddi şekilde etkileyebilir.
Brakiyal pleksus, beyin ve omurilikten gelen sinyalleri kol ve eldeki kaslara ileten sinirleri içerir. Brakiyal pleksus bozuklukları, sinirlerin bu ağda bir hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Sinirler, omuz, kol, dirsek, el ve parmakları kontrol etmekte görevli olduğundan, bu bölgedeki herhangi bir hasar motor hareketleri (hareket etme yeteneği) ve duyusal algıyı (dokunma, sıcaklık hissi, ağrı gibi) etkileyebilir.
Brakiyal Pleksus Nedir?
Brakiyal pleksus, C5‘ten T1‘e kadar olan omurilik segmentlerinden çıkan beş ana sinirin birleşimiyle oluşur. Bu sinirler, başlıca şunları sağlar:
- Kolun hareketini sağlayan motor sinirler.
- Kolun deri dokusuna duyusal his gönderen duyusal sinirler.
Brakiyal pleksus, boyun bölgesinden omuza, ardından kolların her birine doğru uzanır. Bu nedenle, brakiyal pleksus bozukluğu olan bir kişi, genellikle omuzdan itibaren kolun bir kısmında ya da tamamında güç kaybı, his kaybı veya ağrı gibi sorunlar yaşar.
Brakiyal Pleksus Bozukluklarının Nedenleri
Brakiyal pleksus bozuklukları çeşitli sebeplerle meydana gelebilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Travma ve Fiziksel Zararlar:
- Yaralanmalar, kaza veya düşmeler sırasında omuz ve boyun bölgesine ciddi bir etki veya zedelenme meydana gelebilir. Bu tür travmalar, brakiyal pleksusun sinirlerine doğrudan zarar verebilir.
- Motorlu taşıma kazaları, spor yaralanmaları veya doğum sırasında bebekteki zedelenmeler gibi durumlar sıkça görülen travmatik nedenlerdir.
- Doğum Yaralanmaları:
- Doğum sırasında bebeğin omuzları sıkışabilir veya başı zorlama nedeniyle sinirlerde hasar oluşabilir. Bu tür bir durum, doğumdan sonra bebekte Erb’in felci (Erb-Duchenne palsisi) adı verilen bir durum yaratabilir.
- Tümörler:
- Brakiyal pleksus bölgesinde gelişen kanserli tümörler veya benign (iyi huylu) tümörler, sinirlere baskı yaparak pleksusun hasar görmesine yol açabilir.
- Sinir İltihabı ve Enfeksiyonlar:
- Enfeksiyonlar, bazı virüsler veya bakteriler tarafından tetiklenen sinir iltihabı brakiyal pleksus bozukluklarına neden olabilir. Örneğin, zona (herpes zoster) virüsü bu durumu tetikleyebilir.
- Sıkışma veya Gerilme:
- Kolun uzun süre aynı pozisyonda tutulması, özellikle sinirlerin sıkışmasına yol açabilecek durumlar, brakiyal pleksus sinirlerinde gerilmelere yol açabilir.
- İç Kanama veya Damar Tıkanıklığı:
- Damarların veya kanın pleksusa zarar vermesi de sinirleri etkileyebilir. Bu tür durumlar, travma sonrası gelişebilir.
- Genetik ve Doğuştan Gelen Durumlar:
- Brakiyal pleksus bozuklukları doğuştan da ortaya çıkabilir, örneğin bazı genetik hastalıklar veya doğuştan gelen sinir yapılarının bozuklukları.
Brakiyal Pleksus Bozukluklarının Belirtileri
Brakiyal pleksus bozuklukları, genellikle kol ve eldeki motor ve duyusal fonksiyonlarda çeşitli sorunlara yol açar. Bu belirtiler şunlar olabilir:
- Kol ve Omuzda Ağrı:
- Genellikle omuzdan başlayıp kola yayılan keskin, yanıcı bir ağrı hissedilebilir. Ağrı çoğunlukla travmanın veya hasarın olduğu tarafta daha yoğundur.
- Kas Gücü Kaybı:
- Kolların ve ellerin kasları zayıflar. Bu da kişilerin hareketleri yaparken güç kaybı yaşamasına neden olur. Örneğin, kolun kaldırılması, tutma veya yazma gibi eylemler zorlaşabilir.
- Duyusal Kaybı:
- Kol, el veya parmaklarda hissizlik, karıncalanma veya yanma hissi yaşanabilir. Bu duyusal bozukluklar özellikle brakiyal pleksus bozukluğunun etkilediği bölgedeki sinirlerin hasar görmesiyle ilişkilidir.
- Kaslarda Atrofi (Zayıflama):
- Sinirlerin uzun süre hasar görmesi kasların atrofisine (zayıflamasına) yol açabilir. Bu, kasların zamanla küçülmesine ve fonksiyonlarını kaybetmesine neden olabilir.
- Hareket Zorluğu:
- Kolun bir kısmı veya tamamı kısıtlı hareket kabiliyetine sahip olabilir. Bu durum, kasların veya sinirlerin tam anlamıyla çalışamamasından kaynaklanır.
- Eldeki Fonksiyonel Bozukluklar:
- Kişi, elini tutma veya parmaklarıyla nesneleri kavrama gibi basit görevleri yerine getirmekte zorluk yaşayabilir.
Brakiyal Pleksus Bozukluklarının Tanısı
Brakiyal pleksus bozukluğunun doğru tanısı, hastanın klinik belirtilerine dayanarak konur. Doktor, aşağıdaki test ve yöntemleri kullanarak tanıyı netleştirebilir:
- Fiziksel Muayene:
- Hastanın kolunu hareket ettirme, kas gücünü değerlendirme ve sinirlerin reaksiyonlarını gözlemleme.
- Elektromiyografi (EMG):
- Kaslar ve sinirlerin elektriksel aktivitelerini inceleyen bir testtir. Brakiyal pleksus bozukluğu olan kişilerde bu test, sinirlerin düzgün çalışıp çalışmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
- Sinir İletim Testleri:
- Bu test, sinirlerin elektrikal uyarılara ne kadar hızlı tepki verdiğini kontrol eder. Brakiyal pleksus bozukluğu olan hastalarda bu hızda azalma gözlenebilir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI):
- Brakiyal pleksus ağındaki sinirlerin veya omuriliğin durumunu görmek amacıyla kullanılır. MRI, sinirlerdeki hasar veya sıkışmayı tespit edebilir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT):
- Brakiyal pleksusun bulunduğu bölgenin detaylı bir şekilde görüntülenmesine yardımcı olabilir. Bu yöntem, sinirlerin çevresindeki yapısal değişiklikleri görmek için kullanılabilir.
Brakiyal Pleksus Bozukluklarının Tedavisi
Tedavi, brakiyal pleksus bozukluğunun tipine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
- Fiziksel Terapiler:
- Kasları güçlendirme, hareketliliği arttırma ve ağrıyı azaltmaya yönelik özel egzersizler. Fiziksel terapi, kasları yeniden güçlendirmeye yardımcı olabilir.
- Ağrı Yönetimi:
- Ağrı kontrolü için ağrı kesiciler, anti-inflamatuar ilaçlar veya narkotikler kullanılabilir. Sinir ağrıları için antikonvülzan ilaçlar veya antidepresanlar da reçete edilebilir.
- Cerrahi Müdahale:
- Şiddetli brakiyal pleksus bozukluklarında, sinirlerin yeniden onarılması amacıyla cerrahi operasyonlar gerekebilir. Bu tür müdahaleler, sinirlerin tamir edilmesi veya bağlantılarının yeniden yapılmasını içerebilir.
- Sinir İletim Stimulasyonu (Nörostimülasyon):
- Bazı hastalarda, sinirlerin elektriksel stimülasyonla yeniden işlev kazandırılması hedeflenebilir.
Sonuç
Brakiyal pleksus bozuklukları, genellikle kol ve omuz bölgesinde sinirsel hasara yol açan ciddi bir durumdur. Bu tür bozukluklar genellikle travmalar, doğum sırasında oluşan yaralanmalar veya çeşitli sinir hastalıklarından kaynaklanabilir. Erken tanı ve tedavi, hastaların yaşam kalitesini iyileştirmek ve fonksiyonel kayıpları azaltmak için oldukça önemlidir.