Cinsiyet Değiştirme Ameliyatı Nedir, Nasıl Yapılır? Ameliyat Süreci ve Riskleri
Cinsiyet Değiştirme Ameliyatı Nedir?
Cinsiyet değiştirme ameliyatı, bireyin doğuştan sahip olduğu biyolojik cinsiyet özelliklerinin, kişinin cinsiyet kimliğiyle uyumlu hale getirilmesini amaçlayan cerrahi müdahalelerdir. Tıbbi terim olarak “Cinsiyet Geçiş Cerrahisi” (Gender Affirmation Surgery) veya “Cinsiyet Uyum Ameliyatı” şeklinde de adlandırılır.
Bu süreç, yalnızca cerrahiyi değil, aynı zamanda psikolojik, endokrinolojik ve sosyal destek süreçlerini kapsayan multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.
Kimler İçin Uygundur?
- Cinsiyet disforisi tanısı alan bireyler
- Psikiyatrik değerlendirme ve onay sürecinden geçenler
- En az 1 yıl süreyle hormon tedavisi görmüş olan bireyler
- Fiziksel ve ruhsal sağlık açısından ameliyata engel teşkil etmeyen kişiler
Cinsiyet Değiştirme Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Cinsiyet değiştirme cerrahisi, bireyin geçmek istediği cinsiyete göre farklı operasyonları kapsar. Süreç erkekten kadına (MTF) ve kadından erkeğe (FTM) geçiş olarak ikiye ayrılır.
1. Erkekten Kadına (Male to Female | MTF) Cerrahisi
a) Orşiektomi (Testislerin Alınması)
- Hormonal dengenin sağlanmasına yardımcı olur.
b) Penektomi ve Vajinoplasti
- Penis dokusundan vajina oluşturulur.
- Estetik ve işlevsel açıdan vajinal kanal oluşturulur.
c) Klitoroplasti ve Labiyoplasti
- Klitoris, penis glans’ından şekillendirilir.
- İç ve dış dudaklar (labia majora/minora) yeniden yapılandırılır.
d) Meme Protezi (isteğe bağlı)
- Hormon tedavisiyle yeterli büyüme sağlanmayan durumlarda uygulanır.
2. Kadından Erkeğe (Female to Male | FTM) Cerrahisi
a) Mastektomi
- Her iki memenin cerrahi olarak alınması.
b) Histerektomi ve Ooforektomi
- Rahim ve yumurtalıkların alınması.
c) Falloplasti veya Metoidioplasti
- Falloplasti: Doku transferiyle penis oluşturulması (genellikle koldan alınan doku ile).
- Metoidioplasti: Klitorisin büyütülerek penis benzeri yapı haline getirilmesi (testosteron tedavisi sonrası).
d) Skrotoplasti ve Testis Protezleri
- Skrotum (torba) oluşturularak silikon testis protezleri yerleştirilir.
Ameliyat Süreci
1. Hazırlık Aşaması
- Psikiyatri ve endokrinoloji onayı
- Hormon düzeylerinin düzenlenmesi
- Cerrahiye uygunluk değerlendirmesi
2. Ameliyat Aşamaları
- Genellikle birkaç seanslık operasyonlar şeklinde yapılır.
- Her operasyon arası iyileşme süreci dikkate alınarak planlanır.
3. Hastanede Kalış Süresi
- Operasyona bağlı olarak 3 ila 14 gün arasında değişebilir.
4. İyileşme ve Takip
- Tam iyileşme 3 ila 12 ay sürebilir.
- Psikolojik destek, yara bakımı, fonksiyonel takip önemlidir.
Riskler ve Komplikasyonlar
Her cerrahi müdahalede olduğu gibi cinsiyet değiştirme ameliyatları da belirli riskler taşır. Bu riskler ameliyatın türüne ve bireyin genel sağlık durumuna göre değişkenlik gösterebilir.
Olası Riskler:
- Enfeksiyon
- Kanama
- Anesteziye bağlı komplikasyonlar
- Yara iyileşmesinde gecikme
- Fistül ve doku nekrozu (özellikle vajinoplasti ve falloplasti sonrası)
- Seksüel işlev kaybı veya duyarlılık azalması
- İdrar problemleri (üretra darlığı, fistül, sızıntı)
Psikososyal ve Medikal Destek
Ameliyatın başarılı olması sadece teknik yeterlilikle değil, aynı zamanda bireyin psikososyal uyumuyla da doğrudan ilişkilidir. Bu süreçte:
- Psikolojik danışmanlık
- Hormon takibi
- Sosyal destek grupları
- Hukuki ve kimlik değişikliği süreci yönetimi
gibi adımlar, tedavinin bütüncül olarak tamamlanmasını sağlar.
Sonuç
Cinsiyet değiştirme ameliyatları, tıbbi, psikolojik ve sosyal açıdan detaylı planlanması gereken karmaşık bir süreçtir. Bireyin cinsiyet kimliğiyle bedensel uyumunu sağlamayı hedefleyen bu cerrahiler, modern tıbbın etik ilkeleri çerçevesinde multidisipliner bir yaklaşımla uygulanmalıdır. Başarı oranları yüksek olmasına karşın, dikkatli değerlendirme ve uzun dönemli takip şarttır.