Çocukluk Çağında Glomerülonefritler: Klinik Spektrum

Glomerülonefritler, çocuklarda böbrek parankimini etkileyen en önemli nedenlerden biridir. Glomerül düzeyinde iltihabi sürecin hâkim olduğu bu tablolar, akut nefritik sendromdan kronik böbrek yetmezliğine kadar geniş bir klinik yelpazede seyredebilir. Erken tanı ve uygun tedavi, çocuklarda uzun dönem böbrek sağlığı açısından kritik önemdedir.

Glomerülonefrit Nedir?

Glomerülonefrit, glomerül kapillerlerinin immün, enfeksiyöz veya genetik mekanizmalarla hasar görmesidir. Klinik olarak proteinüri, hematüri, ödem ve hipertansiyonla kendini gösterir.

Çocuklarda Glomerülonefritlerin Sınıflandırılması

1. Akut Glomerülonefritler

Post-streptokoksik glomerülonefrit (PSGN)
İmmün kompleks aracılı enfeksiyon ilişkili GN
Henoch-Schönlein purpurası (IgA vasküliti) nefriti
Lupus nefriti
Membranoproliferatif glomerülonefrit (MPGN)

2. Kronik Glomerülonefritler

IgA nefropatisi
Alport sendromu
C3 glomerülopatisi
Fokal segmental glomerüloskleroz (FSGS)
Anti-GBM hastalığı (nadir)

3. Hızlı Progresif Glomerülonefrit (RPGN)

Hilal formasyonu ile giden ciddi formlar
ANCA ilişkili vaskülitler ve Goodpasture sendromu çocuklarda nadir ama ağır seyirlidir

Klinik Belirtiler

1. Akut Nefritik Sendrom

Ani başlayan hematüri (kola renginde idrar)
Hipertansiyon
Ödem (periorbital ve bacaklarda)
Azalmış idrar çıkışı (oligüri)
Serum kreatinin artışı

2. Nefrotik Sendromla Karışabilen Formlar

Proteinüri >3.5 g/gün veya selektif albüminüri
Hipoalbüminemi
Yaygın ödem
IgA nefropatisi, MPGN gibi GN alt tiplerinde görülebilir

3. Asemptomatik İdrar Bulguları

Tesadüfi saptanan mikroskopik hematüri
İzole proteinüri
Persistan hematüri → ileri tanı gerekir

Tanı Yöntemleri

Laboratuvar Değerlendirme

Tam idrar tahlili: Hematüri, silendir, proteinüri
Serum biyokimya: Üre, kreatinin, albümin, elektrolitler
Komplement düzeyleri (C3, C4): PSGN’de C3 düşer
ASO, anti-DNase B: Streptokok enfeksiyonu göstergesi
ANA, anti-dsDNA: Sistemik lupus göstergesi
Anti-GBM, ANCA: Vaskülit ve anti-GBM hastalığı için
İmmünoglobulin A düzeyi: IgA nefropatisi şüphesi

Görüntüleme ve Biyopsi

Renal ultrasonografi: Böbrek boyutu ve korteks yapısı
Böbrek biyopsisi: Persistan proteinüri, azotemi, RPGN, belirsiz etiyolojilerde endikedir

Ayırıcı Tanı

Nefrotik sendromlar
Enfeksiyon sonrası hematüri (ör. viral sistit)
Ürolojik nedenli hematüri
Herediter nefropatiler (ör. Alport)
Vaskülitler

Tedavi Yaklaşımları

1. Destekleyici Tedavi

Sıvı-elektrolit dengesi
Hipertansiyon kontrolü (ACEi, kalsiyum kanal blokerleri)
Diüretikler
Diyet düzenlemeleri (tuz ve protein kısıtlaması)

2. İmmünosupresif Tedavi

Steroid (özellikle IgA nefriti, lupus nefriti)
Mikofenolat mofetil, siklofosfamid, rituksimab
Biyolojik ajanlar (deneysel/ileri vakalarda)

3. Diyaliz ve Nakil Gereksinimi

RPGN veya ileri kronik glomerülonefritlerde gerekebilir
Alport sendromu gibi genetik formlarda geç dönem böbrek yetmezliği gelişebilir

Prognoz

Post-streptokoksik GN çoğu zaman tam iyileşir
IgA nefropatisi değişken seyirlidir
MPGN ve FSGS ilerleyici seyredebilir
Alport sendromu genetik izlem ve danışmanlık gerektirir
Erken tanı, düzenli izlem ve bireyselleştirilmiş tedavi ile prognoz olumlu etkilenir

Özetle

Çocukluk çağında glomerülonefritler, geniş bir klinik spektruma sahip olup çoğunlukla immünolojik mekanizmalarla ilişkilidir. Basit hematüriden hızlı ilerleyen böbrek yetmezliğine kadar değişen bu hastalıklarda, multidisipliner bir yaklaşım ve erken müdahale, böbrek fonksiyonlarının korunması açısından hayati önem taşır. Biyopsi ve serolojik testler, doğru tanı ve tedavi planlamasında kilit rol oynar.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler

Çocuklarda glomerülonefrit, nefritik sendrom, post-streptokoksik GN, IgA nefropatisi, Alport sendromu, MPGN, RPGN, çocuk nefrolojisi, böbrek biyopsisi, hematüri, proteinüri, lupus nefriti, çocukluk çağı böbrek hastalıkları