Dijital İçerik Üreticileri İçin Sözleşme Örnekleri ve Hukuki Kurallar

Dijital içerik üreticileri; YouTube, Instagram, TikTok, Twitch, podcast ve blog gibi platformlarda yayınladıkları içeriklerle önemli bir gelir ve etki alanı oluşturmaktadır. Ancak bu faaliyetlerin sürdürülebilir ve hukuken güvenli olması için profesyonel sözleşmelerle desteklenmesi şarttır. İçerik üreticilerinin marka iş birliklerinden telif haklarına kadar birçok alanda karşılaşabileceği hukuki riskler, doğru sözleşme düzenlemeleriyle önlenebilir.

Temel Hukuki Kavramlar

1. Telif Hakkı (FSEK)

5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK), içerik üreticilerinin ürettikleri videolar, grafikler, ses kayıtları ve yazılı içerikler gibi eserler üzerindeki mali ve manevi haklarını düzenler.

2. Ticari Sözleşme Özgürlüğü

Türk Borçlar Kanunu gereğince içerik üreticileri, karşı tarafla serbestçe sözleşme yapabilir; ancak bu sözleşmeler dürüstlük kuralına, emredici hükümlere ve kamu düzenine aykırı olamaz.

3. Kişisel Verilerin Korunması (KVKK)

İçeriklerde yer alan kişilerin açık rızası olmadan görüntülerinin kullanılması, KVKK ve özel hayatın gizliliği ilkeleri gereği hukuki sorumluluk doğurabilir.

Dijital İçerik Üreticileri İçin Yaygın Sözleşme Türleri

1. Marka İş Birliği (Influencer Marketing) Sözleşmesi

Taraflar:

İçerik üreticisi (bireysel veya şirket),
Marka (reklam veren).

Temel Maddeler:

İş birliğinin kapsamı (ürün tanıtımı, video/sponsor içerik),
Ücret ve ödeme planı,
Teslim süresi ve yayın platformları,
İçeriğin onay süreci ve revizyon hakkı,
Marka imajına zarar verilmemesi yükümlülüğü,
Sözleşmenin süresi ve fesih şartları,
Telif hakları ve kullanım lisansı (içeriğin tekrar kullanımı gibi).

Not: “İçerik yalnızca bu kampanya kapsamında kullanılabilir, üçüncü taraflarla paylaşılamaz” gibi sınırlayıcı hükümler dikkatle değerlendirilmelidir.

2. Prodüksiyon ve Yayın Hakları Sözleşmesi

Kapsam:

İçeriğin oluşturulması, çekimi, montajı ve yayın haklarının kimde olacağı açıkça belirtilmelidir.

Maddeler:

Eser üzerindeki mali hakların devri veya lisanslanması,
Yayın süresi ve bölgesi (ulusal/uluslararası platformlarda geçerli olup olmadığı),
Değişiklik yapılması hakkı (edit, montaj, dublaj gibi),
İçeriğin üçüncü kişilere devri yasağı.

3. Ajans ve Menajerlik Sözleşmesi

İçerik üreticisinin temsil hakkının bir ajans veya menajere devredilmesi durumunda yapılır.

Maddeler:

Ajansın yetkileri (marka pazarlığı, sözleşme imzalama yetkisi),
Komisyon oranı (%15-%30 arası değişebilir),
Gelir paylaşımı ve ödeme takibi,
Temsil süresi ve tek taraflı fesih şartları.

Ajansın içeriğe veya telif haklarına sahip olmaması gerektiği açıkça yazılmalıdır.

4. Platform Sözleşmeleri (YouTube Partner, Spotify vb.)

Bu sözleşmeler genellikle platform tarafından tek taraflı olarak sunulur ve kabul edilmeden gelir elde edilemez. Yine de bazı noktalar önemlidir:

Gelir paylaşımı oranları,
İçeriğin kaldırılması veya cezalandırılması şartları,
Telif şikayetleri ve hak arama yolları,
Vergilendirme ve ödeme detayları.

Örnek: Marka İş Birliği Sözleşmesi (Kısa Format)

Taraflar:
İşbu sözleşme, bir tarafta [İçerik Üreticisi Adı] 
(Bundan sonra "İçerik Üreticisi" olarak anılacaktır) ile diğer tarafta [Marka Adı] 
(Bundan sonra "Marka" olarak anılacaktır) 
arasında aşağıdaki şartlarla akdedilmiştir.

Madde 1 – Konu: Bu sözleşme, İçerik Üreticisi'nin
 [ürün/hizmet] tanıtımını içeren [platform adı] üzerindeki paylaşımı kapsamaktadır.

Madde 2 – Ücret: Marka, İçerik Üreticisi’ne 
KDV dahil [X TL] ödeme yapacaktır.

Madde 3 – Teslim ve Yayın: İçerik, [tarih] tarihinde tamamlanacak ve 
onaydan sonra [yayın tarihi] tarihinde yayına alınacaktır.

Madde 4 – Telif Hakkı: İçerik üzerindeki tüm mali ve manevi haklar 
İçerik Üreticisi’ne aittir. Marka yalnızca bu kampanya 
süresince kullanma hakkına sahiptir.

Madde 5 – Fesih ve Yaptırım: Taraflar sözleşmeyi karşılıklı 
olarak yazılı bildirimle feshedebilir.

İşbu sözleşme iki nüsha olarak düzenlenmiş ve imza altına alınmıştır.

Hukuki Tavsiyeler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sözlü anlaşmalardan kaçınılmalı, her iş birliği yazılı sözleşmeye bağlanmalıdır.
Mali hak devri varsa süresi, kapsamı ve coğrafi sınırları açıkça belirtilmelidir.
İçerik kaldırma talepleri, sansür veya baskı niteliği taşıyorsa sözleşmede sınırlanmalıdır.
Vergi yükümlülükleri (stopaj, KDV vs.) taraflarca önceden netleştirilmelidir.
KVKK kapsamında açık rıza metinleri, içerikte yer alan kişilerden mutlaka alınmalıdır.

Özetle

Dijital içerik üreticiliği, sadece yaratıcı değil; aynı zamanda hukuki bir süreçtir. Marka iş birlikleri, telif hakları, ajans ilişkileri ve platform kuralları gibi çok boyutlu ilişkiler, ancak sağlam sözleşmelerle güvence altına alınabilir. İçerik üreticilerinin, hukuki kurallara vakıf olması, hak kaybı yaşamaması ve profesyonel itibarını koruması açısından elzemdir. Bu bağlamda, her içerik üreticisinin en az bir avukatla danışmanlık ilişkisi kurması önerilir.

Anahtar Kelimeler: içerik üretici sözleşmesi, influencer marketing hukuku, dijital telif hakları, marka iş birliği sözleşmesi, YouTube gelir sözleşmesi, ajans anlaşmaları, FSEK, KVKK, dijital medya hukuku

4 June 2025