Di
Dişeti hastalıkları, ağızda bulunan diş etlerinin (gingiva) enfeksiyonları veya iltihaplanmaları sonucu meydana gelen hastalıklardır. Dişetleri, dişlerin çevresinde bulunan ve dişleri destekleyen yumuşak dokulardır. Dişeti hastalıkları, dişetlerinin iltihaplanmasından, dişlerin sağlam bir şekilde çene kemiğine bağlanmasını sağlayan dokuların hasar görmesine kadar geniş bir spektrumda yer alabilir. Bu hastalıklar, diş eti iltihabı ile başlar ve tedavi edilmezse daha ciddi durumlara yol açabilir.
Dişeti Hastalıklarının Türleri
Dişeti hastalıkları genellikle iki ana gruba ayrılır:
- Gingivit (Dişeti İltihabı):
- Gingivit, diş etlerinin en yaygın ve erken evredeki hastalığıdır. Diş etlerinde kızarıklık, şişlik ve kanama gibi belirtilerle kendini gösterir. Gingivit, genellikle dişlerin düzgün bir şekilde fırçalanmaması ve diş aralarında yemek artıklarıyla biriken plakların neden olduğu iltihaplanmalardan kaynaklanır.
- Gingivit, dişeti hastalıklarının başlangıç aşamasıdır ve doğru tedaviyle genellikle geri dönüşümlüdür. Diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve düzenli diş hekimi kontrolleri ile tedavi edilebilir.
- Periodontit (Dişeti ve Çene Kemiği Enfeksiyonu):
- Eğer gingivit tedavi edilmezse, hastalık daha ciddi bir aşamaya geçebilir ve periodontitis (periodontal hastalık) gelişebilir. Periodontitis, dişeti ve dişi destekleyen çene kemiği ile ilgili daha derin bir enfeksiyon sürecidir. Bu durumda, diş etleri çekilerek diş kökleri açığa çıkabilir ve çene kemiği zarar görebilir.
- Periodontitis, dişlerin sallanmasına, diş kaybına veya diğer ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Tedavi edilmezse, bu hastalık daha ileri aşamalara ilerleyebilir ve diş kaybına yol açabilir.
Dişeti Hastalıklarının Nedenleri
Dişeti hastalıklarının başlıca nedeni, dişler üzerinde biriken plaklardır. Ancak bunun yanı sıra, hastalığın gelişmesine katkıda bulunabilecek başka faktörler de bulunmaktadır:
- Diş Plakları ve Tartar (Diş Taşı):
- Diş plağı, bakteriler, yiyecek artıkları ve tükürükten oluşan yapışkan bir tabakadır. Diş plağı, düzgün temizlenmediğinde tartar (diş taşı) haline gelir. Tartar, plakların sertleşmesi sonucu oluşur ve yalnızca diş hekimi tarafından temizlenebilir. Tartar, dişeti hastalıklarının oluşumunda büyük rol oynar.
- Yanlış Ağız Hijyeni:
- Dişlerin düzenli olarak fırçalanmaması ve diş ipi kullanılmaması, diş etlerinde plak birikmesine neden olur. Bu birikinti zamanla iltihaplanmaya yol açar.
- Sigara İçme:
- Sigara içmek, dişeti hastalıkları riskini artıran önemli bir faktördür. Sigara içenlerde, dişeti hastalıklarının daha şiddetli ve tedaviye dirençli olduğu gözlemlenmektedir. Sigara, dişeti dokularının oksijen alımını engelleyerek enfeksiyonlara karşı daha az dirençli hale gelmelerine yol açar.
- Düşük Bağışıklık Sistemi:
- Diyabet, HIV/AIDS, kanser tedavisi veya bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanımı gibi durumlar, vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini zayıflatır ve dişeti hastalıkları riskini artırır.
- Genetik Faktörler:
- Bazı bireyler, dişeti hastalıklarına daha yatkın olabilirler. Genetik faktörler, dişeti hastalıklarının gelişme riskini artırabilir.
- Hormon Değişiklikleri:
- Hamilelik, adet dönemi, doğum kontrolü kullanımı ve menopoz gibi hormonel değişiklikler, diş etlerini daha hassas hale getirebilir. Hormonlar, dişetlerinin şişmesine ve kanamasına yol açabilir.
- Stres:
- Stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudun enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale gelmesine neden olabilir. Ayrıca stres, kişinin ağız hijyenine yeterince dikkat etmemesine yol açabilir.
- Yetersiz Beslenme:
- A vitamini, C vitamini ve diğer besin maddelerinin eksikliği, dişeti hastalıklarının gelişimine katkıda bulunabilir. Özellikle C vitamini eksikliği, dişeti iltihaplarını tetikleyebilir.
- Diş Problemleri ve Dişlerin Yanlış Yerleşimi:
- Dişler arasındaki düzgün olmayan aralıklar, plak birikimine yol açarak dişeti hastalıklarının gelişmesini kolaylaştırabilir.
Dişeti Hastalıklarının Belirtileri
Dişeti hastalıkları, başlangıç aşamasında belirgin belirtiler göstermeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe daha belirgin hale gelir. Dişeti hastalıklarının yaygın belirtileri şunlardır:
- Diş Etlerinde Kızarıklık ve Şişlik:
- Diş etlerinde kızarıklık, şişlik ve hassasiyet, dişeti hastalıklarının erken belirtileridir.
- Diş Eti Kanaması:
- Diş fırçalama veya diş ipi kullanımı sırasında diş etlerinden kanama olması, gingivitin en yaygın belirtisidir.
- Kötü Ağız Kokusu (Halitozis):
- Dişeti hastalıkları, ağızda kötü kokuya (halitozis) yol açabilir. Bakterilerin diş etleri ve dişler arasında birikmesi kötü kokuya neden olur.
- Diş Etlerinde Çekilme:
- Diş etleri zamanla dişlerden çekilebilir, bu da diş köklerinin açığa çıkmasına ve daha hassas hale gelmesine neden olabilir.
- Hareketli Dişler:
- Periodontitis gibi ilerlemiş dişeti hastalıkları, dişlerin hareket etmesine veya sallanmasına neden olabilir.
- Ağrı ve Hassasiyet:
- İleri düzeydeki dişeti hastalıkları, diş etlerinde ağrı, hassasiyet ve şişliklere yol açabilir.
- Diş Taşı ve Plak Birikintileri:
- Diş etlerinde, özellikle dişlerin yakınında sertleşmiş plak birikintileri (tartar) görülebilir.
Dişeti Hastalıklarının Tanısı
Dişeti hastalıklarının tanısı, diş hekiminin ağız muayenesi ve klinik belirtilerine dayanarak konulur. Ayrıca, bazı testler ve görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir:
- Diş Hekimi Muayenesi:
- Diş hekimi, diş etlerini kontrol eder ve dişeti hastalıklarının belirtilerini inceler. Diş etlerinin kanaması, şişliği ve çekilmesi değerlendirilir.
- Periodontal Derinlik Testi:
- Diş etlerinin dişlere ne kadar derinlemesine bağlandığını ölçmek için periodontal prob kullanılır. Diş etlerinin dişe tutunma derinliği, hastalığın derecesini belirlemede yardımcı olabilir.
- Röntgen:
- Dişeti hastalıkları, çene kemiği üzerinde hasara yol açabileceği için, diş hekiminiz diş röntgeni (periapikal veya panoramik) isteyebilir. Röntgen, dişin etrafındaki kemik yapısını inceleyerek dişeti hastalığının şiddetini gösterir.
Dişeti Hastalıklarının Tedavisi
Dişeti hastalıklarının tedavisi, hastalığın türüne, şiddetine ve hastanın genel ağız sağlığına bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
- Diş Temizliği (Profesyonel Temizlik):
- Dişeti hastalıklarının tedavisinde ilk adım, profesyonel bir diş temizliğidir. Diş hekimi, dişlerinizi plaklardan ve tartarlardan temizler.
- Diş Fırçalama ve Diş İpi Kullanımı:
- Gingivit gibi erken evre hastalıklar, düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve ağız gargarası ile tedavi edilebilir. Dişlerinizi günde en az iki kez fırçalamak ve diş ipi kullanmak önemlidir.
- Antibiyotik Tedavisi:
- Bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek amacıyla ağızdan alınan antibiyotikler veya topikal antibiyotikler kullanılabilir.
- Kök Planlaması ve Küretaj:
- İleri düzeydeki dişeti hastalıklarında, dişlerin kök yüzeyleri temizlenir (kök planlaması) ve diş etlerinin altındaki enfekte dokular temizlenir (küretaj).
- Cerrahi Müdahale:
- Şiddetli periodontitis vakalarında, diş etlerini yeniden şekillendirmek veya diş köklerinde hasar onarmak için cerrahi müdahale gerekebilir. Diş etlerinin yeniden inşası veya diş çekimi gibi işlemler yapılabilir.
- Dişeti Grefti:
- Dişeti çekilmesi durumunda, dişeti dokusunu yeniden oluşturmak amacıyla dişeti grefti yapılabilir.
- Ağız Bakımı Eğitimi:
- Dişeti hastalıklarından korunmak için diş hekimi, hastalarına ağız bakımı konusunda eğitim verir ve etkili bir fırçalama tekniği ile diş ip
i kullanımını öğretir.
Dişeti Hastalıklarının Önlenmesi
Dişeti hastalıklarının önlenmesi için bazı temel önlemler şunlardır:
- Düzenli Diş Fırçalama ve Diş İpi Kullanımı:
- Dişleri günde iki kez fırçalayın ve günde en az bir kez diş ipi kullanın. Bu, dişler arasında biriken plakların temizlenmesine yardımcı olur.
- Diş Hekimi Kontrolleri:
- Dişeti hastalıklarının erken teşhisi ve tedavisi için düzenli olarak diş hekiminizi ziyaret edin.
- Sağlıklı Beslenme:
- C vitamini ve diğer besin değerleri açısından zengin bir diyet, dişeti sağlığını korumaya yardımcı olabilir. Şekerli ve asidik gıdalardan kaçının.
- Sigara İçmemek:
- Sigara içmek dişeti hastalıkları riskini artırır. Sigara içmeyi bırakmak, ağız sağlığınız üzerinde büyük bir fark yaratabilir.
- Stresten Kaçınma:
- Stresin bağışıklık sistemine zarar verebileceğini unutmamalı ve stres yönetimi teknikleri uygulamalısınız.