Diyafram Yırtığı (Hiatal Herni): Tanı, Tedavi Ve Cerrahi Müdahale

İçindekiler

1. Diyafram Yırtığı Nedir?
2. Hiatal Herni Türleri
3. Diyafram Yırtığının Nedenleri
4. Belirtiler ve Klinik Bulgular
5. Tanı Yöntemleri
6. Medikal Tedavi Seçenekleri
7. Cerrahi Müdahale Yöntemleri
8. Ameliyat Sonrası Süreç ve Yaşam Kalitesi
9. Önleyici Önlemler ve Takip Önerileri
10. Sık Sorulan Sorular

1. Diyafram Yırtığı Nedir?

Diyafram yırtığı ya da tıbbi adıyla hiatal herni, mide üst kısmının diyaframdaki hiatus adlı açıklıktan göğüs boşluğuna doğru kayması durumudur. Normalde yemek borusu karın boşluğunda mideye bağlanır, ancak bu açıklıktaki zayıflık, midenin göğüs kafesine doğru itilmesine neden olur. Bu durum, mide asidinin yemek borusuna geri kaçmasına zemin hazırlar ve gastroözofageal reflü hastalığı (GERH) ile ilişkilidir.

2. Hiatal Herni Türleri

A. Kayma Tipi Herni (Sliding Herni)

En sık görülen türdür (%90). Mide ve yemek borusunun birleşim noktası göğüs kafesine kayar. Genellikle reflü semptomları ön plandadır.

B. Paraözofageal Herni

Daha nadir ancak ciddi komplikasyonlara neden olabilen bir formdur. Mide, yemek borusunun yanından yukarı kayar ve yemek borusu yerinde kalır. Volvulus ve mide nekrozu riski taşır.

3. Diyafram Yırtığının Nedenleri

• Diyafram kasının doğuştan zayıf olması
• Aşırı kilo ve obezite
• Kronik öksürük veya kabızlık
• Karın içi basıncını artıran gebelik, ağır kaldırma
• Yaşlanmaya bağlı kas gevşemesi
• Travmalar veya cerrahi müdahaleler

4. Belirtiler ve Klinik Bulgular

Belirti	Açıklama
Göğüste yanma (heartburn)	Asit reflüsüne bağlı
Yutma güçlüğü (disfaji)	Özofagus basısına bağlı
Geğirme, şişkinlik	Mide pozisyonuna bağlı olarak gelişir
Göğüs ağrısı	Kalp hastalıklarıyla karışabilir
Bulantı, kusma	Geniş hernilerde görülür
Anemi, halsizlik	Kronik kanamaya bağlı olabilir

5. Tanı Yöntemleri

1. Endoskopi (Gastroskopi):

Yemek borusu ve mide iç yüzeyinin direkt gözlemlenmesini sağlar.

2. Baryumlu Grafi (İlaçlı Özofagus-Mide Grafisi):

Mide ve yemek borusunun anatomik ilişkisi değerlendirilir.

3. Özofageal Manometri:

Yutma fonksiyonu ve sfinkter basıncı ölçülür.

4. pH Metri:

Asit reflüsünün sıklığı ve şiddeti ölçülür.

6. Medikal Tedavi Seçenekleri

A. İlaç Tedavisi

• Proton pompa inhibitörleri (PPİ): Asit üretimini baskılar (omeprazol, pantoprazol)
• Antiasitler: Geçici semptom kontrolü sağlar
• H2 reseptör blokerleri
• Prokinetik ilaçlar: Mide boşalmasını hızlandırır

B. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

• Yüksek yastıkta yatmak
• Yağlı, baharatlı, asitli yiyeceklerden kaçınmak
• Aşırı yememek ve öğünden sonra hemen yatmamak
• Obezite varsa kilo vermek
• Sigara ve alkolden uzak durmak

7. Cerrahi Müdahale Yöntemleri

Cerrahi, medikal tedaviye yanıt vermeyen ya da komplikasyon gelişen hastalarda tercih edilir.

A. Fundoplikasyon (Nissen Fundoplikasyonu):

Midenin üst kısmı, yemek borusu çevresine sarılarak reflü önlenir. Genellikle laparoskopik olarak uygulanır.

B. Geniş Herni Onarımı ve Mesh Takılması:

Paraözofageal hernilerde açıklık daraltılır ve bazı durumlarda destek için yama (mesh) kullanılır.

C. Gastrik Fiksasyon (Gastropeksi):

Mide, karın duvarına sabitlenerek tekrar yukarı kayması engellenir.

8. Ameliyat Sonrası Süreç ve Yaşam Kalitesi

İyileşme Süreci:

• İlk günlerde sıvı diyet
• 2-3 hafta sonra yumuşak gıdalara geçiş
• Ortalama 1 ayda normal aktivitelere dönüş

Olası Komplikasyonlar:

• Yutma güçlüğü
• Gaz kaçırma, geğirememe
• Nüks gelişimi
• Mesh ile enfeksiyon riski

Başarılı cerrahi sonrası reflü şikayetlerinde anlamlı azalma ve yaşam kalitesinde artış görülür.

9. Önleyici Önlemler ve Takip Önerileri

• Düzenli kilo kontrolü
• Reflü semptomları ortaya çıktığında erken değerlendirme
• Yılda 1 defa endoskopik takip (özellikle ileri yaşta)
• Uzun dönem PPİ kullanımı gerekiyorsa B12 ve magnezyum düzeylerinin kontrolü

10. Sık Sorulan Sorular

Diyafram yırtığı yaşamı tehdit eder mi?

Kayma tipi genellikle tehlikeli değildir, ancak paraözofageal herniler acil cerrahi gerektirebilir.

Cerrahiden sonra reflü tamamen geçer mi?

Büyük çoğunlukta belirgin düzelme sağlanır; bazı hastalarda hafif reflü devam edebilir.

Ameliyat sonrası tekrar eder mi?

Cerrahi tekniğe ve hastanın uyumuna bağlı olarak %5-15 oranında nüks riski bulunur.

Diyafram yırtığı kalp hastalığına benzer mi?

Evet, göğüs ağrısı nedeniyle sıklıkla kardiyak şüpheyle araştırılır.

Her hiatal herni ameliyat gerektirir mi?

Hayır. Semptomsuz ve küçük herniler yalnızca izlenebilir.