Diz Ağrısı: Sebepler, Tedavi Yöntemleri Ve Egzersizler

Diz ağrısı, tüm yaş gruplarında görülebilen yaygın bir yakınmadır ve hem günlük yaşam aktivitelerini hem de hareket kabiliyetini ciddi ölçüde kısıtlayabilir. Diz eklemi; femur, tibia, patella kemikleri, menisküsler, bağlar, kaslar ve sinovyum gibi birçok yapının bütünleşik çalışmasıyla fonksiyon görür. Bu karmaşık yapı nedeniyle ağrının kökeni çok farklı anatomik kaynaklardan gelebilir.

Diz Ağrısının Yaygın Nedenleri

1. Travmatik Nedenler

Ön çapraz bağ (ACL) yaralanmaları
Menisküs yırtıkları
Patella çıkıkları
Kırıklar
Direkt darbe sonrası yumuşak doku zedelenmeleri

2. Dejeneratif Nedenler

Osteoartrit (Kireçlenme): En sık görülen diz ağrısı nedenidir. Kıkırdak dokunun aşınmasıyla ortaya çıkar.
Kondromalazi patella: Diz kapağı altındaki kıkırdağın yumuşayıp bozulmasıdır.

3. İltihabi ve Romatizmal Nedenler

Romatoid artrit
Gut artriti
Reaktif artrit
Psödogut (kalsiyum pirofosfat birikimi)

4. Mekanik Aşırı Kullanım ve Duruş Bozuklukları

Koşucu dizi (iliotibial bant sendromu)
Patellofemoral ağrı sendromu
Bursit (örneğin prepatellar bursit)

5. Diğer Sistemik ve Metabolik Nedenler

Enfeksiyöz artrit
Lyme hastalığı
Osteonekroz (kemik ölümü)

Tanı Yöntemleri

Fizik muayene: Eklem hareket açıklığı, hassasiyet, şişlik ve instabilite testleri.
Radyografi: Osteoartrit, kırık veya kemik deformiteleri için.
MR görüntüleme: Bağ, menisküs ve yumuşak doku lezyonlarının değerlendirilmesinde.
Ultrasonografi: Eklem içi sıvı birikimi veya yumuşak doku lezyonları.
Laboratuvar testleri: Enfeksiyon, romatolojik hastalıklar veya kristal artropatileri için.

Tedavi Yöntemleri

Konservatif (Cerrahi Dışı) Yaklaşımlar

İlaç tedavisi:
- Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ)
- Analjezikler
- Glukozamin/kondroitin sülfat takviyeleri
Fizik tedavi ve rehabilitasyon
- Kas kuvvetlendirme ve esneklik egzersizleri
- Elektroterapi, sıcak/soğuk uygulamalar
İntraartiküler enjeksiyonlar
- Kortikosteroid enjeksiyonları
- Hiyalüronik asit (viskosuplementasyon)
Kilo kontrolü: Diz üzerindeki yükü azaltır.
Ortez ve baston kullanımı

Cerrahi Yaklaşımlar

Artroskopik müdahale: Menisküs yırtıkları, bağ onarımları
Osteotomi: Kemik hizalamasını düzeltmek için
Total diz protezi (artroplasti): İleri osteoartrit olgularında

Diz Ağrısı İçin Etkili Egzersizler

Not: Egzersizler bir fizyoterapist eşliğinde ve tanıya uygun biçimde uygulanmalıdır.

1. Quadriceps Güçlendirme (Düz Bacak Kaldırma)

Sırt üstü yatılır, bacak düz tutulur ve diz bükülmeden yavaşça kaldırılır.
10 tekrar x 3 set uygulanabilir.

2. Hamstring Germe

Ayakta ya da oturarak diz arkası kasları esnetilir.
30 saniye süreyle 3 tekrar.

3. Duvara Sırt Dayama (Wall Sit)

Dizler 90 derece bükülerek duvara yaslanılır.
15–30 saniye beklenir, 3 tekrar.

4. Step Egzersizleri

Basamak çıkma-indirme ile diz çevresi kasları aktif çalıştırılır.
Günlük 10 dakika ile başlanabilir.

5. Mini Squat

Hafif çömelme ile diz üstü kasları aktive edilir.
Dizler ayak parmaklarını geçmeyecek şekilde dikkatli uygulanmalıdır.

Özetle

Diz ağrısı, birçok farklı hastalığın belirtisi olabilir. Enflamatuvar, mekanik ya da dejeneratif süreçlere bağlı olarak gelişebilir. Doğru tanı, bireye özel tedavi planı ve düzenli egzersiz ile diz ağrısının büyük bölümü kontrol altına alınabilir. Uzun süreli şikâyetlerde cerrahi seçenekler gündeme gelebilir.

Anahtar Kelimeler: diz ağrısı, diz kireçlenmesi, menisküs, ön çapraz bağ, diz egzersizleri, osteoartrit, patellofemoral ağrı, diz tedavisi, artroskopi

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.