Diz Kireçlenmesi (Osteoartrit) Sebepleri, Belirtileri ve Tedavisi

Diz Kireçlenmesi Nedir?

Diz kireçlenmesi, tıp dilinde osteoartrit olarak adlandırılan, diz eklemindeki kıkırdak dokusunun zamanla aşınması ve eklem yüzeylerinin bozulması ile karakterize kronik bir eklem hastalığıdır. Bu durum, diz hareketlerinde kısıtlanmaya, ağrıya ve fonksiyon kaybına yol açar. En sık görülen eklem kireçlenmesi türüdür.

Diz Kireçlenmesi Nedenleri

Yaşlanma: Kıkırdak dokusu yaşla birlikte elastikiyetini ve dayanıklılığını kaybeder.
Genetik Faktörler: Ailede osteoartrit öyküsü varsa risk artar.
Eklem Yaralanmaları: Önceki kırıklar, bağ yaralanmaları kıkırdak hasarına zemin hazırlar.
Aşırı Kilo: Fazla kilo diz eklemine ekstra yük bindirerek kireçlenmeyi hızlandırır.
Tekrarlayan Zorlanmalar: Ağır fiziksel iş veya spor aktiviteleri eklem aşınmasını artırır.
Eklem Dengesizliği ve Deformiteler: Dizdeki yapısal bozukluklar yük dağılımını bozar.
Metabolik ve Endokrin Hastalıklar: Diyabet ve bazı metabolik hastalıklar kıkırdak sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Belirtiler

Diz Ağrısı: Özellikle hareketle artan, dinlenme ile azalan ağrı.
Eklem Sertliği: Sabahları veya uzun süre hareketsiz kalındığında dizde sertlik hissi.
Hareket Kısıtlılığı: Dizde tam bükme veya açmada zorlanma.
Eklemde Şişlik ve Sıvı Artışı: İnflamasyon nedeniyle görülebilir.
Krepitasyon: Diz hareketlerinde çıtırtı veya krep sesleri.
Dizde Deformite: İleri aşamada diz şekil bozuklukları oluşabilir.

Tanı

Klinik Muayene: Ağrı, hareket açıklığı, deformiteler değerlendirilir.
Röntgen: Kıkırdak kaybı, kemik uçlarında osteofit (kemik çıkıntısı) oluşumu ve eklem aralığının daralması gözlenir.
MR: Kıkırdak ve yumuşak doku hasarının detaylı değerlendirilmesi için kullanılır.

Tedavi Yöntemleri

Konservatif Tedavi

Fizik Tedavi: Diz çevresi kasların güçlendirilmesi ve esnekliğin artırılması için egzersiz programları.
Kilo Kontrolü: Fazla kilonun azaltılması diz eklem yükünü hafifletir.
İlaç Tedavisi: Ağrı ve inflamasyonu azaltmak için nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ), parasetamol ve bazen topikal kremler kullanılır.
Ortopedik Destek: Dizlik veya baston gibi yardımcı araçlar ağrıyı azaltabilir.
Eklem İçi Enjeksiyonlar: Kortikosteroid veya hyaluronik asit enjeksiyonları ağrıyı geçici olarak hafifletebilir.

İleri Tedavi ve Cerrahi

Artroskopik Cerrahi: Eklem içi temizlik ve hasarlı dokuların çıkarılması için tercih edilir. Ancak diz kireçlenmesinde etkisi sınırlıdır.
Osteotomi: Dizdeki deformiteyi düzeltmek amacıyla kemik kesilmesi ve yeniden şekillendirilmesi işlemi.
Total veya Parsiyel Diz Protezi (Diz Artroplastisi): İleri evre kireçlenmede, şiddetli ağrı ve fonksiyon kaybında diz ekleminin yapay eklem ile değiştirilmesi cerrahi seçenektir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Önleme

Düzenli egzersiz, özellikle yüzme ve bisiklet gibi eklemi az zorlayan sporlar
Dengeli beslenme ve sağlıklı kilo yönetimi
Uzun süreli ayakta kalma ve ağır yük taşıma aktivitelerinden kaçınma
Uygun ayakkabı seçimi ve eklem destekleri kullanımı

Özetle

Diz kireçlenmesi, yaşlanma ve çeşitli risk faktörlerinin etkisiyle diz eklemindeki kıkırdağın aşınması sonucu gelişen kronik bir hastalıktır. Erken tanı ve uygun tedavi ile ağrı kontrolü sağlanabilir, fonksiyon kaybı önlenebilir. Tedavi konservatif yöntemlerle başlar, ilerleyen vakalarda cerrahi seçenekler gündeme gelir. Diz kireçlenmesinde yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli egzersiz büyük önem taşır.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler: Diz kireçlenmesi, osteoartrit, diz ağrısı, kıkırdak aşınması, diz protezi, konservatif tedavi, fizyoterapi, eklem hastalığı, ortopedi, diz cerrahisi