“Your Search, Your World”

index.net.tr © all rights reserved

E-Ticaret Alan Adı İhtilafları ve Uyuşmazlık Çözümü

E-Ticaret Alan Adı İhtilafları ve Uyuşmazlık Çözümü

Alan adları (domain name), dijital çağın ticari kimlik kartıdır. Özellikle e-ticaret siteleri için marka algısı, müşteri güveni ve SEO başarısı doğrudan alan adıyla ilişkilidir. Ancak bu önem, alan adlarının marka hakkı ihlali, alan adı gasbı (cybersquatting) veya benzerlik yoluyla haksız kazanç gibi hukuki ihtilaflara konu olmasına yol açmıştır. E-ticaret sektöründe alan adı uyuşmazlıklarının artması, ulusal ve uluslararası düzeyde hukuki çözüm mekanizmalarını da gündeme taşımıştır.

Alan Adı İhtilafı Nedir?

Alan adı ihtilafı, bir internet alan adının başkası tarafından kötü niyetle veya yetkisiz biçimde tescil edilmesi, kullanılması veya marka, unvan ya da ticari işletmeye benzerlik taşıyarak haksız fayda sağlaması durumudur. Bu tür uyuşmazlıklar özellikle:

  • Tescilli markaların alan adlarında kullanılması,
  • Ünlü şirket veya ürün isimlerinin alan adı olarak alınması,
  • Alan adının kullanılmadan üçüncü kişilere satılmak istenmesi
    gibi durumlarda ortaya çıkar.

Türkiye’de Alan Adı Hukuku ve İlgili Mevzuat

Türkiye’de alan adı ihtilafları aşağıdaki yasal dayanaklarla ele alınır:

  • 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) – Marka hakkının ihlali
  • 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) – Haksız rekabet
  • 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Hakkında Kanun – Erişim engeli kararları
  • TRABİS Yönetmeliği – “.tr” uzantılı alan adlarının yönetimi

Yaygın Alan Adı İhtilaf Türleri

1. Cybersquatting (Alan Adı Gasbı)

Marka veya ticari ünvanla aynı veya benzer alan adlarının, ilgili kişi tarafından değil; üçüncü bir kişi tarafından tescillenmesidir. Amaç, bu alan adını yüksek bedelle asıl hak sahibine satmaktır.

2. Typo-Squatting (Yazım Hatalı Alan Adı)

Popüler e-ticaret sitelerinin alan adlarına benzer yazımlarla (örneğin “hepsiburadaa.com” gibi) ziyaretçilerin kandırılmasıdır.

3. Alan Adı Ticareti Yoluyla Marka Sömürüsü

Markaya değer kazandırmak amacıyla alınan alan adının, sonradan satılarak marka itibarından haksız kazanç elde edilmesi durumudur.

Uyuşmazlık Çözüm Yolları

1. TRABİS Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması (AUÇM) – Türkiye İçin

“.tr” uzantılı alan adlarına ilişkin uyuşmazlıklar, 2022 itibarıyla TRABİS sistemine entegre edilmiş AUÇM yoluyla çözümlenebilir. Taraflar:

  • Arabuluculuk,
  • Tahkim,
  • Alan adı iptali veya devri
    talebinde bulunabilir. AUÇM kararı bağlayıcıdır ve uygulanabilir.

2. UDRP Prosedürü – Uluslararası Alan Adı Uyuşmazlıkları

ICANN tarafından uygulanan ve WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü) tarafından yürütülen Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy (UDRP) prosedürü, özellikle “.com”, “.net”, “.org” gibi uzantılar için geçerlidir. Şartlar:

  • Alan adı, şikayetçinin markasına karıştırılacak derecede benzemeli,
  • Alan adı sahibi meşru bir hakka sahip olmamalı,
  • Kötü niyetli tescil ve kullanım tespit edilmeli.

3. Türk Mahkemeleri Yoluyla Dava Açmak

  • Marka Hakkının İhlali gerekçesiyle Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde,
  • Alan Adının İptali ve Devri talepli,
  • Haksız Rekabet gerekçeli dava açılabilir.

4. Erişim Engeli ve İçeriğin Kaldırılması

5651 sayılı Kanun uyarınca, marka hakkı ihlali yapan alan adları hakkında Sulh Ceza Hakimliği’ne başvurarak erişim engeli ve içeriğin yayından kaldırılması talep edilebilir.

Markalar İçin Önleyici Stratejiler

  • Marka Tescilinin Genişletilmesi: Sadece Türkiye’de değil, e-ticaretin hedeflendiği tüm ülkelerde marka tescili yapılmalıdır.
  • Alan Adı İzleme (Domain Monitoring): Marka isimlerini içeren benzer alan adları düzenli olarak takip edilmelidir.
  • Defansif Alan Adı Tescili: Markaya benzer tüm varyasyonlar (harf hatalı, çoğul, farklı uzantılı) önceden tescil edilmelidir.
  • WHOIS Takibi ve Hukuki Müdahale: Alan adı sahibi WHOIS kaydı üzerinden tespit edilerek hızlı müdahale sağlanabilir.

Özetle

E-ticaret alanında, markaların dijital kimliği olan alan adları, hem ticari değer hem de hukuki koruma açısından büyük önem taşır. Marka benzerliği taşıyan veya kötü niyetle alınan alan adları, gerek Türkiye’deki TRABİS AUÇM sistemi, gerekse ICANN’in uluslararası UDRP prosedürü ile çözülebilir. Uyuşmazlıkların önlenmesi için markaların alan adlarını stratejik olarak yönetmesi, takibini yapması ve gerektiğinde hukuki mekanizmaları hızla devreye sokması şarttır.

Anahtar Kelimeler: alan adı ihtilafı, domain uyuşmazlığı, cybersquatting, TRABİS, UDRP, marka hakkı ihlali, e-ticaret domain, erişim engeli, alan adı devri, typo-squatting