Epilepsi Nöbetleri Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Epilepsi, beyin hücrelerinin anormal ve aşırı elektriksel aktivite göstermesiyle ortaya çıkan nöbetlerle karakterize kronik bir nörolojik hastalıktır. Epileptik nöbetler, beynin farklı bölgelerinde ani ve kontrolsüz elektriksel boşalmalar sonucu meydana gelir. Bu durum geçici bilinç kaybı, kas kasılmaları, duyu değişiklikleri ve davranış bozuklukları gibi çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir.

Epilepsi Nedir?

Epilepsi, en az iki kez tekrarlayan ve provokatif (tetikleyici) bir neden olmaksızın ortaya çıkan nöbetlerle tanımlanır. Nöbet, beynin bir bölgesinde ya da tamamında ani ve anormal elektriksel boşalmalar sonucu oluşan geçici fonksiyon bozukluğudur.

Epilepsi her yaşta görülebilir ancak çocukluk ve ileri yaşlarda daha sık rastlanır. Genetik, doğumsal, enfeksiyöz, travmatik veya tümörel nedenlere bağlı olabilir.

Epilepsi Nöbeti Türleri

Epileptik nöbetler genel olarak iki ana gruba ayrılır:

1. Fokal (Parsiyel) Nöbetler

Beynin sadece bir bölgesinden kaynaklanır. Bilinç etkilenmeyebilir veya kısmen etkilenebilir.

Basit Fokal Nöbet: Bilinç kaybı olmaz. Kol veya yüzde seğirme, karıncalanma, duyu değişiklikleri olabilir.
Kompleks Fokal Nöbet: Bilinç bulanıklığı görülür. Hasta olan biteni hatırlamayabilir. Tekrarlayan hareketler (el ovuşturma, yalanma gibi) görülebilir.

2. Jeneralize (Tüm Beyni Etkileyen) Nöbetler

Beynin her iki yarımküresinde eşzamanlı başlar.

Tonik-Klonik Nöbet (Grand Mal): En sık bilinen tiptir. Ani bilinç kaybı, tüm vücutta kasılma (tonik faz), ardından ritmik kas seğirmeleri (klonik faz) ve sonrasında bilinçsizlik görülür.
Absans Nöbet (Petit Mal): Genellikle çocuklarda görülür. Kısa süreli bilinç kaybı, boş bakış, konuşma veya aktivitede ani duraksama şeklinde belirir.
Miyoklonik Nöbet: Kısa süreli, ani kas sıçramalarıyla karakterizedir.
Atonik Nöbet: Kas tonusu kaybı ile ani düşmeler görülür.
Tonik veya Klonik Tek Fazlı Nöbetler: Sadece kasılma veya sadece seğirme görülür.

Epilepsi Neden Olur?

Genetik yatkınlık
Doğum travmaları
Beyin tümörleri
Travmatik beyin hasarları
İnme
Beyin enfeksiyonları (menenjit, ensefalit)
Metabolik bozukluklar (hipoglisemi, hiponatremi)

Epilepsi Nasıl Tanınır?

Tanı, nöbet öyküsünün detaylı alınması ve destekleyici testlerle konur.

Tanı Yöntemleri

EEG (Elektroensefalografi): Beynin elektriksel aktivitesini ölçer. Epileptik odakları belirlemede kullanılır.
MR Görüntüleme: Beyindeki yapısal bozuklukları veya tümörleri saptamada kullanılır.
BT (Bilgisayarlı Tomografi): Ani başlangıçlı durumlarda tercih edilir.

Epilepsi Tedavisi

Epilepsi tedavisinde amaç nöbetlerin tamamen kontrol altına alınmasıdır.

İlaç Tedavisi

Antiepileptik ilaçlar nöbetleri baskılar. İlaç seçimi nöbet tipine göre yapılır. Yaygın kullanılanlar:

Valproat
Karbamazepin
Levetirasetam
Lamotrijin
Fenitoin

Cerrahi Tedavi

İlaç tedavisine dirençli olgularda epilepsi cerrahisi gündeme gelebilir. Beyindeki epileptik odağın cerrahi olarak çıkarılması hedeflenir.

Vagal Sinir Stimülasyonu ve Nöromodülasyon

Vagal sinir uyarıcı cihazlar, beyne giden sinyalleri modüle ederek nöbet sıklığını azaltabilir.

Epilepsi Hastalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

İlaçlar düzenli kullanılmalıdır.
Uykusuzluk ve stresten kaçınılmalıdır.
Alkol ve madde kullanımından uzak durulmalıdır.
Tetikleyici faktörler belirlenmeli ve önlenmelidir.
Epilepsi hastaları yalnız yüzmemeli, yüksekte çalışmamalı ve dikkat gerektiren işlerde önlem almalıdır.

Epilepsi Nöbeti Geçiren Birine Nasıl Yardım Edilir?

Panik yapılmamalıdır.
Kişi güvenli bir yere yatırılmalıdır.
Baş çevresi yastık veya yumuşak bir cisimle desteklenmelidir.
Ağız içine cisim sokulmamalı, su verilmemelidir.
Nöbet 5 dakikadan uzun sürerse acil yardım çağırılmalıdır.

Özetle

Epilepsi, doğru tanı ve düzenli tedavi ile kontrol altına alınabilir bir hastalıktır. Nöbet türlerinin iyi anlaşılması ve bireye özel tedavi yaklaşımlarının uygulanması, yaşam kalitesini artırır. Toplumda epilepsiye dair yanlış bilgilerle mücadele edilmeli ve hastaların sosyal yaşama katılımları desteklenmelidir.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler: epilepsi nedir, epileptik nöbet, tonik-klonik nöbet, EEG, antiepileptik ilaçlar, fokal nöbet, absans nöbeti, nöbet ilk yardımı, epilepsi tedavisi, nöroloji