Ganglion Bloke Edici İlaçlar ile Zehirlenme ve Tedavi
Ganglion bloke edici ilaçlar, otonom sinir sistemindeki sinir düğümlerini (ganglionları) bloke ederek sempatik ve parasempatik sinir sistemlerinin etkilerini engeller. Günümüzde klinik kullanımları sınırlı olsa da, bazı durumlarda hâlâ kullanılabilmekte veya eski ilaçlarla zehirlenmeler görülebilmektedir.
1. Ganglion Bloke Edici İlaçlar ve Etki Mekanizması
Bu ilaçlar, nikotinik reseptörleri bloke ederek sempatik ve parasempatik sinir sistemlerini etkiler. Kan basıncını düşürür, kalp hızını değiştirir ve düz kasların kontrolünü bozar.
Örnek İlaçlar:
- Mekamilamin (Eski hipertansiyon tedavisinde)
- Trimetafan (Acil hipertansif krizlerde)
- Heksametonyum (Eskiden hipertansiyon tedavisinde kullanılmıştır)
2. Zehirlenme Belirtileri
Ganglion blokajı hem sempatik hem de parasempatik sinir sistemlerini etkilediğinden, belirtiler karmaşık olabilir.
Kardiyovasküler Etkiler:
- Şiddetli hipotansiyon (düşük tansiyon)
- Ortostatik hipotansiyon (Ayağa kalkınca ani tansiyon düşmesi)
- Taşikardi veya bradikardi (Kalp hızında düzensizlik)
- Şok ve bilinç kaybı
Sindirim Sistemi Etkileri:
- Ağız kuruluğu
- Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması (şiddetli kabızlık)
- İdrar yapma güçlüğü
Sinir Sistemi Etkileri:
- Baş dönmesi, halsizlik, bilinç bulanıklığı
- Göz bebeğinde genişleme (midriyazis) ve görme bozukluğu
- Kas güçsüzlüğü, reflekslerde azalma
3. İlk Yardım ve Acil Müdahale
- 112 Acil Servis çağrılmalıdır.
- Hasta sırtüstü yatırılmalı ve bacakları yükseltilmelidir (tansiyon düşüklüğünü önlemek için).
- Solunum yolları açık tutulmalıdır, bilinç kontrol edilmelidir.
- Bilinçsiz hastaya ağızdan sıvı veya yiyecek verilmemelidir.
- Tansiyon ve nabız düzenli olarak kontrol edilmelidir.
4. Hastanede Uygulanan Tedavi Yöntemleri
Dolaşım Sistemi Desteği:
- Sıvı tedavisi (serum fizyolojik, Ringer laktat): Hipotansiyonu düzeltmek için uygulanır.
- Vazopressör ilaçlar (noradrenalin, dopamin): Kan basıncını yükseltmek için verilir.
- Atropin: Eğer bradikardi varsa uygulanabilir.
Diğer Destekleyici Tedaviler:
- Solunum desteği: Solunum depresyonu varsa oksijen tedavisi veya mekanik ventilasyon uygulanabilir.
- Mide yıkama ve aktif kömür: Erken dönemde ilaç alımı olduysa uygulanabilir.
- Kateter takılması: İdrar yapamama durumunda mesane boşaltılması gerekebilir.
5. Zehirlenmelerden Korunma Yolları
- Ganglion bloke edici ilaçlar, doktor kontrolü dışında kullanılmamalıdır.
- Yaşlı ve kronik hastalığı olan kişilerde daha dikkatli doz ayarlaması yapılmalıdır.
- Diğer tansiyon ilaçlarıyla birlikte kullanılmamalıdır (ani tansiyon düşüklüğü riski nedeniyle).
- Çocukların ulaşamayacağı güvenli yerlerde saklanmalıdır.