Gerilim Baş Ağrısı (Tension-Type Headache – TTH) Nedir?

Gerilim Baş Ağrısı (Tension-Type Headache – TTH) Nedir?

Gerilim baş ağrısı, en yaygın baş ağrısı türlerinden biridir ve genellikle stres, kas gerilmesi veya mental gerginlik ile ilişkilendirilir. Genellikle hafif veya orta şiddette olan bu ağrılar, başın her iki tarafında, alın, şakaklar ve boyun bölgesinde yaygın bir baskı, sıkışma veya sertlik hissi ile karakterizedir. Gerilim baş ağrısı, tipik olarak başın etrafında sıkı bir bant veya başa bir baskı uygulanıyormuş hissi verir.

Bu tür baş ağrıları, nadiren şiddetli olur ve genellikle daha uzun süreli, fakat daha az yoğunlukta olan ağrılardır. Gerilim baş ağrısının, hem erkeklerde hem de kadınlarda görülme oranı yüksektir, ancak kadınlarda daha sık gözlemlenir.

Gerilim Baş Ağrısının Belirtileri

Gerilim baş ağrısının başlıca belirtileri şunlardır:

1. Ağrı Karakteri:
   • Başın her iki tarafında eşit şekilde hissedilen baskı veya sıkışma hissi.
   • Ağrı, genellikle “başın etrafında sıkı bir bant” şeklinde tarif edilir.
   • Başın ön, yan veya arka kısmında ağrı hissedilebilir.
   • Ağrı şiddeti genellikle hafif ila orta derecededir, nadiren şiddetli olabilir.
2. Ağrının Süresi:
   • Gerilim baş ağrıları, genellikle birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir.
   • Çoğu kişi için ağrı, gün boyunca belirli aralıklarla devam eder.
   • Birçok hasta, ağrıyı gün içinde bir kaç kez hissedebilir, ancak ağrı genellikle geçicidir.
3. Ağrı ve Kas Gerginliği:
   • Boyun, omuzlar ve çene çevresinde kas gerginliği veya sertlik hissi olabilir.
   • Baş ağrısı, bu kas gerginliği nedeniyle daha da şiddetlenebilir.
4. Hafif ve Orta Şiddette Baş Ağrısı:
   • Baş ağrısı genellikle şiddetli değildir ve başı saran bir baskı hissi şeklinde kendini gösterir.
   • Ağrı, başın her iki tarafında da eşit olarak hissedilir ve genellikle keskin değil, daha çok sızlayıcıdır.
5. Hastaların Fiziksel Durumu:
   • Gerilim baş ağrısı genellikle bulantı veya kusma ile ilişkili değildir.
   • Işık veya ses hassasiyeti de genellikle görülmez, ancak bazı durumlarda bu belirtiler hafif olabilir.
6. Zihinsel ve Duygusal Durum:
   • Stres, kaygı, depresyon veya zihinsel yorgunluk, gerilim baş ağrısının şiddetini artırabilir.
   • Fiziksel veya duygusal stresin etkisiyle ağrı şiddetlenebilir.

Gerilim Baş Ağrısının Nedenleri

Gerilim baş ağrısının tam olarak ne sebeple ortaya çıktığı kesin olarak bilinmemekle birlikte, bu ağrının gelişimine katkı sağlayan birkaç ana etmen vardır:

1. Stres ve Zihinsel Yük:
   • Psikolojik Stres: Günlük yaşamın stresli olayları, özellikle iş, okul, ailevi sorunlar veya kişisel ilişkilerdeki gerginlikler, gerilim baş ağrısının en yaygın tetikleyicilerindendir.
   • Anksiyete ve Depresyon: Duygusal zorluklar ve ruh hali bozuklukları, baş ağrılarının sıklığını ve şiddetini artırabilir.
2. Fiziksel Gerilme ve Kas Tansiyonu:
   • Kas Gerginliği: Boyun, omuzlar, çene kasları gibi baş bölgesine yakın kaslarda meydana gelen gerilme, gerilim baş ağrısının yaygın bir nedenidir. Uzun süreli bilgisayar kullanımı, kötü duruş, bilgisayar ekranına yakın oturma veya boyun kaslarının aşırı kullanımına bağlı olarak kas gerginliği ortaya çıkabilir.
   • Duruş Bozuklukları: Uzun süreli yanlış duruş veya hareketsizlik de kasların gerilmesine ve baş ağrısına yol açabilir.
3. Genetik ve Ailevi Yatkınlık:
   • Gerilim baş ağrısının genetik bir bileşeni olabilir. Ailede baş ağrısı öyküsü bulunan bireylerde, gerilim baş ağrısı görülme olasılığı daha yüksektir.
4. Uyku Düzeni:
   • Uyku bozuklukları, düzensiz uyku alışkanlıkları veya yeterli uyku almamak da gerilim baş ağrılarını tetikleyebilir.
5. Çevresel Faktörler:
   • Ortamın gürültülü veya ışığa duyarlı olması da baş ağrılarını tetikleyebilir.
   • Bilgisayar, telefon gibi cihazların uzun süre kullanılması, görsel ve zihinsel yük oluşturabilir.

Gerilim Baş Ağrısının Türleri

Gerilim baş ağrısı iki ana tipe ayrılır:

1. Akut Gerilim Baş Ağrısı:
   • Genellikle birkaç saat süren, belirli bir stres veya kas gerginliğinden kaynaklanan geçici ağrılardır.
   • Nadiren 15 günün üzerinde devam eder.
   • Çoğu zaman yaşamın bir döneminde birkaç kez meydana gelir ve bu tür baş ağrıları, çoğu kişi tarafından tolere edilebilir.
2. Kronik Gerilim Baş Ağrısı:
   • Haftada 15 veya daha fazla kez görülen baş ağrılarıdır ve 3 aydan uzun süre devam edebilir.
   • Bu tür baş ağrısı, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve daha fazla tedavi gerektirebilir.

Gerilim Baş Ağrısının Teşhisi

Gerilim baş ağrısının teşhisi, çoğunlukla baş ağrılarının sıklığı, şiddeti, süresi ve diğer eşlik eden semptomlara dayalı olarak yapılır. Tanı koyarken, doktor aşağıdaki adımları izleyebilir:

1. Fiziksel Muayene:
   • Hastanın genel sağlık durumu, kas gerginliği ve baş ağrılarının özellikleri gözlemlenir. Doktor, baş ağrısının şiddetini ve sıkliğini değerlendirir.
2. Ağrı Geçmişi ve Yaşam Tarzı:
   • Baş ağrısının ne zaman başladığı, ağrının yoğunluğu ve sıklığı hakkında bilgi alınır. Ayrıca, stres seviyeleri ve uyku düzeni de sorgulanır.
3. Diğer Baş Ağrısı Türlerinin Dışlanması:
   • Gerilim baş ağrısı, migren ve diğer baş ağrısı türleriyle karışabilir. Bu nedenle, diğer baş ağrısı türlerinin dışlanabilmesi için ayrıntılı bir değerlendirme yapılır.
   • Eğer şüpheli bir durum varsa, MR, CT taramaları veya kan testleri gerekebilir.

Gerilim Baş Ağrısının Tedavisi

Gerilim baş ağrısı tedavisinde amaç, baş ağrılarının sıklığını ve şiddetini azaltmak, yaşam kalitesini iyileştirmektir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

1. İlaç Tedavisi:
   • Ağrı Kesiciler: Hafif gerilim baş ağrıları için, parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.
   • Kas Gevşeticiler: Kas gerilmesini hafifletmek için bazen kas gevşeticiler kullanılabilir.
   • Antidepresanlar ve Anksiyolitikler: Kronik gerilim baş ağrısı olan bazı hastalarda, baş ağrılarını kontrol altına almak için düşük dozda antidepresanlar veya anksiyolitikler (anksiyete giderici ilaçlar) kullanılabilir.
2. Yaşam Tarzı Düzenlemeleri:
   • Stres Yönetimi: Gerilim baş ağrısını önlemek için stres yönetimi teknikleri (meditasyon, yoga, derin nefes egzersizleri) etkili olabilir.
   • Düzenli Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite, kas gerginliğini azaltabilir ve baş ağrılarını önleyebilir.
   • Uyku Düzeni: Düzenli uyku alışkanlıkları oluşturmak ve yeterli uyku almak, baş ağrılarını azaltabilir.
   • Ergonomik Düzenlemeler: Çalışma ortamında doğru duruş ve ergonomik düzenlemeler yapmak, baş ağrılarını engelleyebilir.
3. Fizyoterapi ve Masaj:
   • Fiziksel terapistler tarafından uygulanan masaj ve gevşeme egzersizleri, boyun ve omuzlardaki kas gerginliğini azaltarak baş ağrısını hafifletebilir.
4. Biyolojik Geri Besleme (Biofeedback):
   • Biofeedback, stresin yönetilmesine ve baş ağrılarının azaltılmasına yardımcı olan bir tekniktir. Biyolojik geri besleme cihazları kullanılarak, vücut üzerindeki fizyolojik değişiklikler kontrol altına alınabilir.
5. Kronik Durumlar İçin İleri Tedavi:
   • Kronik gerilim baş ağrısı için daha uzun süreli tedavi planları, tedaviye dirençli baş ağrılarını yönetebilmek amacıyla önerilebilir.

Sonuç

Gerilim baş ağrısı, oldukça yaygın ve genellikle tedavi edilebilir bir baş ağrısı türüdür. Genellikle stres, kas gerginliği ve yaşam tarzı faktörleriyle ilişkilidir. Uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile gerilim baş ağrılarının sıklığı ve şiddeti kontrol altına alınabilir. Herhangi bir baş ağrısı türü ile karşılaşıldığında, doğru tanı ve tedavi için bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.