Gırtlak (Larenks) Kanseri Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Gırtlak (Larenks) Kanseri Nedir?
Gırtlak (Larenks) kanseri, gırtlakta bulunan hücrelerin anormal şekilde büyümesi ve bölünmesi sonucu gelişen kötü huylu bir hastalıktır. Gırtlak, ses tellerinin bulunduğu ve yemek borusu ile soluk borusunun birleşim noktasında yer alan bir organdır. Bu kanser türü, ses telleri ve gırtlak çevresindeki diğer yapıları etkileyebilir. Larenks kanseri genellikle sigara içme, aşırı alkol tüketimi gibi çevresel faktörlere bağlı olarak gelişir, ancak genetik faktörler de bu hastalığın gelişiminde rol oynayabilir.
Gırtlak Kanserinin Nedenleri
Gırtlak kanserinin tam olarak neden ortaya çıktığı bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri bu kanser türünün gelişme olasılığını artırabilir. Gırtlak kanserinin başlıca nedenleri şunlardır:
1. Sigara ve Alkol Kullanımı
Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, gırtlak kanserinin en yaygın risk faktörlerindendir. Sigara, gırtlak hücrelerinin DNA’sını tahrip ederek kanser gelişimine neden olabilir. Alkol ise gırtlak dokusunu tahriş ederek kanser oluşumunu teşvik edebilir.
2. Yaş ve Cinsiyet
Gırtlak kanseri genellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerde görülür. Ayrıca, erkeklerde kadınlara göre daha yaygın bir şekilde görülen bir kanser türüdür. Bunun nedeni, erkeklerin sigara içme ve alkol tüketme oranlarının daha yüksek olmasıdır.
3. Kronik Gırtlak İltihabı (Laringit)
Uzun süreli gırtlak iltihabı, gırtlak kanseri riskini artırabilir. Kronik iltihap, hücrelerin hasar görmesine ve zamanla kanserli hücrelerin gelişmesine zemin hazırlayabilir.
4. Asbest ve Diğer Kimyasal Maddelere Maruz Kalma
Asbest, bazı endüstriyel işlerde ve inşaatlarda kullanılan bir malzemedir. Uzun süre asbest tozlarına maruz kalan kişilerde gırtlak kanseri riski artabilir. Bunun dışında, bazı kimyasal maddelere maruz kalmak da bu kanserin gelişmesine yol açabilir.
5. HPV (Human Papillomavirus) Enfeksiyonu
Son yıllarda, gırtlak kanseri ile HPV enfeksiyonu arasında bir bağlantı olduğu ortaya çıkmıştır. HPV, cinsel yolla bulaşan bir virüs olup, gırtlak kanserine yol açabilecek genetik değişikliklere neden olabilir.
6. Ailede Kanser Öyküsü
Ailede gırtlak kanseri geçmişi olan bireylerde, bu kanserin gelişme riski daha yüksek olabilir. Genetik faktörler, hücrelerdeki bazı mutasyonlara yol açarak kanser riskini artırabilir.
7. Bağışıklık Sistemi Sorunları
Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde, kanser riskinin daha yüksek olduğu bilinmektedir. Bağışıklık sistemi, vücuttaki anormal hücreleri tespit etmek ve yok etmekle sorumludur. Bağışıklık sistemi zayıf olduğunda, kanser hücrelerinin gelişmesi kolaylaşabilir.
Gırtlak Kanserinin Belirtileri
Gırtlak kanserinin erken evrelerinde genellikle belirgin bir semptom görülmez. Ancak kanser ilerledikçe, çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Gırtlak kanserinin yaygın belirtileri şunlardır:
1. Ses Kısıklığı
Ses kısıklığı, gırtlak kanserinin en belirgin ve yaygın belirtisidir. Kanser, ses tellerini etkileyerek sesin değişmesine veya kısıklık oluşmasına yol açabilir. Bu durum, özellikle sesin uzun süre kısıklık göstermesi halinde önemli bir uyarı işareti olabilir.
2. Boğazda Ağrı veya Hissizlik
Boğazda ağrı, rahatsızlık veya yabancı cisim hissi, gırtlak kanserinin bir diğer belirtisi olabilir. Ayrıca, gırtlak bölgesindeki bir kitle nedeniyle boğazda sıkışma hissi yaşanabilir.
3. Yutma Güçlüğü (Disfaji)
Yutma sırasında zorlanma, gırtlak kanseri nedeniyle yemek borusunun tıkanması veya gırtlak bölgesindeki tümörlerin etkisiyle meydana gelebilir. Bu, yutma güçlüğü (disfaji) şeklinde kendini gösterir.
4. Ağrı ve Şişlik
Gırtlak kanseri, baş, boyun ve kulak bölgesine yayılabilir. Bu da, kulakta ağrı, baş ve boyun bölgesinde şişlik veya hassasiyet gibi semptomlara neden olabilir.
5. Kilo Kaybı ve Yorgunluk
Gırtlak kanserinin ilerleyen evrelerinde, aniden kilo kaybı ve aşırı yorgunluk hissi oluşabilir. Bu, kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılmaya başlamasının bir göstergesi olabilir.
6. Kanlı Öksürük veya Salya
Kanser, gırtlak bölgesinde kanamaya yol açabilir. Bu da kanlı öksürük veya kanlı salya şeklinde kendini gösterebilir. Kanama, genellikle boğazda oluşan tümörler nedeniyle gerçekleşir.
7. Solunum Zorluğu
Kanserin gırtlak bölgesine yayılması, solunum yollarını tıkayarak nefes almayı zorlaştırabilir. Bu, solunum sıkıntısı veya nefes darlığına yol açabilir.
Gırtlak Kanserinin Tanısı
Gırtlak kanserinin teşhisi genellikle çeşitli test ve görüntüleme yöntemleri ile yapılır:
1. Fiziksel Muayene ve Gözlem
Doktor, boğaz, boyun ve ağız bölgesinde şişlik veya anormal bir kitle olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca, sesin nasıl değiştiğini ve yutma güçlüğü gibi semptomları değerlendirir.
2. Endoskopi (Laringoskopi)
Laringoskopi, gırtlak bölgesini doğrudan incelemek için kullanılan bir testtir. Bu işlemde, ince bir tüp (laringoskop) gırtlak içine yerleştirilir ve doktor bu bölgedeki anormal hücreleri görebilir.
3. Biyopsi
Endoskopi sırasında, kanserli hücrelerden örnek almak için biyopsi yapılabilir. Biyopsi, gırtlak kanserinin tipini ve evresini belirlemek için gereklidir.
4. Görüntüleme Testleri
Gırtlak kanserinin yayılma derecesini belirlemek için çeşitli görüntüleme testleri yapılabilir. Bu testler arasında bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve pozitron emisyon tomografisi (PET) yer alır.
5. Kan Testleri
Bazı kan testleri, kanserin varlığını ve vücutta ne kadar yayıldığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Gırtlak Kanserinin Tedavi Yöntemleri
Gırtlak kanserinin tedavisi, kanserin evresine, yerine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
1. Cerrahi Müdahale
Cerrahi müdahale, kanserli dokunun cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Erken evrelerde, tümörün tamamının çıkarılması mümkündür. Gırtlak kanseri cerrahisi, tümörün büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak ses tellerinin alınması veya gırtlak kısmının çıkarılması gerekebilir.
2. Radyoterapi
Radyoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınlar kullanır. Gırtlak kanserinin tedavisinde, özellikle cerrahiye ek olarak veya cerrahiden sonra radyoterapi uygulanabilir. Ayrıca, kanserin metastaz yapmasını engellemek için de radyoterapi kullanılabilir.
3. Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren ilaçlar içerir ve genellikle radyoterapiyle birlikte uygulanır. Gırtlak kanserinin ileri evrelerinde kemoterapi, kanserin büyümesini durdurmak veya semptomları hafifletmek amacıyla kullanılır.
4. Hedefe Yönelik Tedavi
Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerini doğrudan hedef alan ilaçlar kullanır. Bu tedavi, genetik değişikliklere bağlı olarak gırtlak kanseri tedavisinde etkili olabilir.
5. Palyatif Tedavi
İleri evre gırtlak kanserinde, palyatif tedavi, ağrı ve semptomları hafifletmeye yönelik bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi, hastanın yaşam kalitesini artırmaya odaklanır.