Glomerülonefrit Tipleri ve Klinik Yönetimi

Giriş

Glomerülonefrit (GN), glomerül adı verilen böbrek filtrasyon birimlerinin immünolojik veya enflamatuvar süreçlerle hasara uğraması sonucu ortaya çıkan bir hastalık grubudur. Akut ya da kronik formda seyredebilir ve nefritik ya da nefrotik sendromla prezente olabilir. Bu heterojen hastalık grubu, doğru tip tanımlaması ve zamanında yönetim ile kalıcı böbrek hasarı gelişmeden kontrol altına alınabilir.

Glomerülonefrit Sınıflandırması

1. Akut Glomerülonefrit (Postinfeksiyöz GN)

Etiyoloji: En sık neden streptokokal farenjit sonrası gelişen immün yanıt
Klinik: Hematüri, proteinüri, ödem, hipertansiyon, azalmış GFR
Tanı: ASO titreleri, düşük C3, böbrek biyopsisi genellikle gerekmez
Tedavi: Destek tedavisi, diüretik ve antihipertansifler, nadiren steroid

2. İmmünkompleks Glomerülonefritler

a. Lupus Nefriti

Sistemik lupus eritematozus (SLE) ile ilişkilidir.
Sınıflama: ISN/RPS sistemine göre 6 sınıf (en ağırları sınıf III-IV)
Tedavi: Kortikosteroid + MMF veya siklofosfamid, idame tedavisinde azatiyoprin

b. IgA Nefropatisi (Berger Hastalığı)

Genç erkeklerde sık, üst solunum yolu enfeksiyonu sonrası ortaya çıkar.
Bulgular: Epizodik makroskopik hematüri, proteinüri
Tedavi: RAAS baskılanması (ACEİ/ARB), gerektiğinde steroid

3. Anti-GBM Hastalığı (Goodpasture Sendromu)

Anti-glomerüler bazal membran antikorlarına karşı gelişir
Klinik: Akciğer-renal sendrom (hematüri + hemoptizi)
Tedavi: Plazmaferez + steroid + siklofosfamid

4. Pauci-immün Glomerülonefrit (ANCA ilişkili vaskülitler)

Granülomatozis ile poliangit (Wegener)
Mikroskopik poliangit
Bulgular: Hızlı ilerleyen GN, RPGN (kresentrik GN), sistemik bulgular
Tedavi: Yüksek doz steroid + siklofosfamid veya rituksimab

5. Membranoproliferatif Glomerülonefrit (MPGN)

Kompleman sistemi disregülasyonu veya enfeksiyona sekonder gelişebilir.
Tip 1: İmmünkompleks aracılı
Tip 2: Dens depozit hastalığı (C3 glomerülopatisi)
Tedavi: Altta yatan nedenin tedavisi, immünsüpresif tedavi (seçilmiş olgularda)

Klinik Değerlendirme ve Tanı

Laboratuvar İncelemeler

İdrar tahlili: Hematüri, proteinüri, silendirler
Kan testleri: BUN, kreatinin, kompleman düzeyleri (C3, C4), ANA, ANCA, anti-GBM
İdrar protein/kreatinin oranı: Proteinüri düzeyini yansıtır

Görüntüleme

Renal ultrasonografi ile böbrek boyutu, kortikomedüller ayrım değerlendirilir.

Böbrek Biyopsisi

Tanı koydurucu ve hastalığın evresini belirlemede kritik rol oynar.
Özellikle atipik, ilerleyici veya tedaviye dirençli olgularda endikedir.

Tedavi Prensipleri

Tip	İmmünsüpresyon	Destekleyici Tedavi
Akut GN	Gerekmez (çoğunlukla)	Diüretik, antihipertansif
Lupus Nefriti	Steroid + MMF/Siklofosfamid	RAAS blokajı
IgA Nefropatisi	RAAS blokajı ± steroid	Tansiyon kontrolü
Anti-GBM	Plazmaferez + steroid	İmmünsüpresyon
ANCA GN	Steroid + Siklofosfamid/Rituksimab	İzlemde düşük doz idame
MPGN	Altta yatan nedene göre	RAAS blokajı, immünsüpresyon gerekebilir

İzlem ve Komplikasyonlar

Proteinüri ve GFR düzeyi takibi → progresyonu izlemek için önemlidir.
Relaps riski yüksek olan hastalarda düzenli klinik ve laboratuvar kontrolleri gerekir.
Komplikasyonlar: Kronik böbrek yetmezliği, hipertansiyon, nefrotik sendrom, tromboz

Özetle

Glomerülonefrit, farklı etiyolojilere sahip, immünolojik mekanizmalarla gelişen bir hastalık grubudur. Tanıda idrar ve kan testleri kadar böbrek biyopsisi de kritik öneme sahiptir. Tedavi; altta yatan nedene, hastalığın ciddiyetine ve sistemik tutulu olup olmamasına göre bireyselleştirilmelidir. Erken tanı ve uygun yönetim, böbrek fonksiyonlarının korunmasında belirleyicidir.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler: glomerülonefrit, lupus nefriti, IgA nefropatisi, anti-GBM, ANCA vaskülit, böbrek biyopsisi, hızlı ilerleyen GN, nefritik sendrom, immünsüpresyon, böbrek iltihabı