Göz Kanseri Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Göz Kanseri Nedir?
Göz kanseri, gözün farklı bölümlerinde başlayan ve anormal hücre büyümesiyle karakterize edilen bir kanser türüdür. Göz, dış yapıları ve iç yapılarıyla çeşitli kanser türlerine ev sahipliği yapabilir. Göz kanseri, doğrudan gözde başlayabileceği gibi, vücudun başka bir bölgesindeki kanserin gözdeki hücrelere yayılmasıyla da gelişebilir. Göz kanserleri, genellikle retina (gözün iç kısmı), kornea (gözün ön kısmı) veya göz kaslarında başlar. Göz kanseri, nadir görülen bir hastalık olsa da erken tespit edilip tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Göz Kanserinin Nedenleri
Göz kanserinin nedenleri tam olarak belirlenmemiştir, ancak bazı genetik ve çevresel faktörler göz kanseri gelişimine zemin hazırlayabilir. Göz kanserinin başlıca nedenleri ve risk faktörleri şunlardır:
1. Genetik Faktörler
Bazı genetik mutasyonlar, göz kanserine yatkınlık oluşturabilir. Örneğin, retinoblastoma gibi bazı kalıtsal hastalıklar, göz kanseri riskini artırabilir. Ailede göz kanseri geçmişi olan bireylerin, bu kanseri geliştirme olasılığı daha yüksektir.
2. Yaş ve Cinsiyet
Göz kanseri, genellikle 50 yaşın üzerindeki bireylerde daha yaygındır. Bununla birlikte, bazı göz kanseri türleri özellikle çocuklarda, örneğin retinoblastoma, görülebilir. Erkeklerde bazı göz kanseri türlerinin görülme oranı daha fazla olabilir.
3. UV Işınları ve Güneşe Maruz Kalma
Ultraviyole (UV) ışınları, gözdeki kanser riskini artırabilir. Özellikle gözün kornea kısmı, güneşe uzun süreli maruz kaldığında UV ışınlarının etkisiyle hücresel hasar görebilir. Güneşe aşırı maruz kalmak, özellikle açık renkli gözleri olan kişilerde göz kanseri riskini artırır.
4. Göz Yaralanmaları ve İltihaplar
Gözdeki uzun süreli yaralanmalar veya iltihaplar, hücrelerin DNA’sına zarar verebilir ve bu da kanser gelişimini tetikleyebilir. Kronik göz enfeksiyonları da bu riski artırabilir.
5. Düşük Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde, gözde kanser gelişme olasılığı daha yüksek olabilir. Örneğin, organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı ilaçlar kullanan kişilerde göz kanseri riski artabilir.
6. Kimyasal Maddelere Maruz Kalma
Kimyasal maddelere, özellikle gözdeki pigmentleri etkileyebilecek maddelere maruz kalan kişilerde göz kanseri gelişme riski artabilir. Mesleki riskler de bu faktörler arasında yer alabilir.
Göz Kanserinin Belirtileri
Göz kanseri, genellikle başlangıçta belirgin semptomlar göstermez, ancak kanser ilerledikçe çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Göz kanserinin yaygın belirtileri şunlardır:
1. Görme Kaybı veya Bulanık Görme
Gözdeki kanser hücrelerinin büyümesi, görme bozukluklarına yol açabilir. Görme kaybı, kanserin gözün retina veya optik sinir kısmında yerleşmesiyle daha belirgin hale gelebilir. Bulanık görme, özellikle retina kanserlerinde yaygın bir belirtidir.
2. Gözde Ağrı veya Hissizlik
Göz kanseri, gözde ağrıya veya rahatsızlık hissine yol açabilir. Gözde sürekli bir batma hissi veya ağrı oluşabilir. Bu, tümörün büyümesiyle göz yapılarındaki baskıyı artırmasından kaynaklanabilir.
3. Gözde Kızarıklık veya Şişlik
Gözdeki damarlar genişlediğinde veya iltihaplandığında gözde kızarıklık meydana gelebilir. Aynı zamanda gözde şişlik, kanserli hücrelerin büyümesinin bir sonucu olarak gelişebilir.
4. Işık Çevresinde Haleler Görme (Fotopsi)
Gözde kanser bulunan bazı kişiler, ışık çevresinde haleler görme şikayetinde bulunabilirler. Bu durum, retina üzerinde kanserin oluşturduğu baskı sonucu gözdeki ışık kırılmalarından kaynaklanabilir.
5. Yüze Dönük Çift Görme veya Hareketli Görüntüler
Bazı göz kanseri türleri, göz hareketleriyle ilişkili sorunlara yol açabilir. Çift görme veya hareketli nesnelerin görülmesi, gözdeki kanserin yayılmasının belirtisi olabilir.
6. Beyaz veya Kırmızı Göz Işıltısı
Çocuklarda en sık görülen göz kanseri türlerinden biri olan retinoblastomada, göz bebeği bembeyaz veya kırmızımsı bir ışık yansıması gösterebilir. Bu, gözdeki kanser hücrelerinin gözdeki ışığı farklı şekilde yansıtmasından kaynaklanır.
7. Gözde Şişlik veya Kitle
Gözde büyüyen bir kitle, görsel olarak fark edilebilir. Bu kitle, gözdeki tümörlerin büyümesinin bir göstergesi olabilir.
Göz Kanserinin Tanısı
Göz kanserinin tanısı, klinik değerlendirmelerin yanı sıra çeşitli testler ve görüntüleme yöntemleri ile konur. Göz kanserinin tanı süreci şunları içerebilir:
1. Fiziksel Muayene ve Göz Taraması
Doktor, gözde herhangi bir kitle veya anormal bir yapı olup olmadığını kontrol eder. Göz muayenesi sırasında retina, kornea ve lensin durumu değerlendirilir.
2. Göz Ultrasonografisi
Ultrason, gözdeki kitlelerin boyutunu, şeklini ve yerini değerlendirmede kullanılır. Özellikle gözdeki iç yapıların görüntülenmesi için faydalıdır.
3. Optik Koherens Tomografi (OCT)
OCT, gözün retina kısmının ince kesitlerini görüntüleyen bir tekniktir. Retina kanseri tanısı koymak için yaygın olarak kullanılır.
4. Biyopsi
Gözdeki tümörlerin kesin tanısını koymak için biyopsi alınabilir. Biyopsi, gözdeki anormal hücrelerden örnek alarak kanserli hücrelerin varlığını doğrular.
5. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
MRG, göz kanserinin yayılma durumunu değerlendirmek için kullanılır. Bu görüntüleme yöntemi, gözdeki tümörün sinirler veya diğer dokularla olan ilişkisini gösterir.
6. Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması
BT taramaları, göz çevresindeki tümörlerin yerini ve büyüklüğünü belirlemek için kullanılır. Kanserin göz çevresine yayılıp yayılmadığını kontrol etmek amacıyla yapılır.
Göz Kanserinin Tedavi Yöntemleri
Göz kanserinin tedavisi, kanserin tipine, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Göz kanseri tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
1. Cerrahi Müdahale
Göz kanseri tedavisinin birincil yöntemi cerrahidir. Erken evrelerde, kanserli doku cerrahi olarak çıkarılabilir. Bazı durumlarda gözün tamamı (enükleasyon) alınabilir. Gözdeki tümörlerin boyutuna ve yerine göre tedavi şekli belirlenir.
2. Radyoterapi
Radyoterapi, kanser hücrelerini yok etmek amacıyla yüksek enerjili ışınlar kullanır. Göz kanserlerinde özellikle retina kanseri ve bazı göz tümörlerinin tedavisinde etkili bir yöntemdir.
3. Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren ilaçlarla yapılan bir tedavi şeklidir. Göz kanseri tedavisinde genellikle radyoterapi ile birlikte uygulanır. Kemoterapi, kanserin göz dışına yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir.
4. Hedefe Yönelik Tedavi
Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerini genetik düzeyde hedef alan ilaçlarla yapılır. Bu tedavi yöntemi, bazı göz kanseri türlerinde etkin olabilir.
5. Kriyoterapi
Kriyoterapi, gözdeki kanserli hücrelerin dondurulmasıyla tedavi edilen bir yöntemdir. Özellikle küçük tümörler için uygulanabilir.
6. Palyatif Tedavi
İleri evre göz kanserlerinde, hastanın yaşam kalitesini artırmak için palyatif tedavi yöntemleri uygulanabilir. Bu tedavi, ağrıyı ve semptomları hafifletmeye yöneliktir.