Hemoroid Nedir?

Hemoroid, anüs ve rektum bölgesinde bulunan damarların şişmesi ve iltihaplanması sonucu meydana gelen bir hastalıktır. Bu hastalık, halk arasında basur olarak da bilinir ve genellikle ağrı, kanama, kaşıntı ve rahatsızlık hissine yol açar. Hemoroidler, vücudun normalde sahip olduğu damarların şişmesiyle oluşan yapılar olsa da, boyutları büyüdüğünde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Hemoroid, genellikle ciddi bir sağlık sorunu oluşturmaz, ancak yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Hemoroidin Türleri

Hemoroid, konumlarına ve belirtilerine göre iki ana türde sınıflandırılabilir:

İç Hemoroid:
- İç hemoroidler, anüsün iç kısmında, rektumda yer alan damarların şişmesi ile oluşur. Genellikle ağrısızdır ve çoğunlukla rektal kanama ile kendini gösterir. İç hemoroidler, dört evrede sınıflandırılabilir:
  - 1. Evre: Damarlar hafifçe şişer ve genellikle kanama ile sınırlıdır.
  - 2. Evre: Hemoroidlerin dışarıya doğru sarkmaya başlaması, ancak kendi kendine geri çekilmesi.
  - 3. Evre: Hemoroid dışarıya çıkar, ancak manuel olarak geri itilebilir.
  - 4. Evre: Hemoroid dışarıda kalır ve geri çekilemez.
Dış Hemoroid:
- Dış hemoroidler, anüs çevresinde bulunan damarların şişmesiyle oluşur. Dış hemoroidler genellikle ağrılıdır ve bazen kanama ile birlikte olabilir. Şişen damarlar, anüs çevresinde pürüzlü veya yumuşak bir kitle gibi hissedilebilir. Ayrıca, dış hemoroidler, anüs çevresindeki deri altında pıhtılaşma (trombüs) oluşturduğunda şiddetli ağrıya neden olabilir.

Hemoroidin Nedenleri

Hemoroidin tam olarak hangi nedenlere bağlı olarak geliştiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörler hemoroid oluşumunda önemli rol oynamaktadır:

Bağırsak Sorunları:
- Kabızlık: Uzun süreli kabızlık, dışkıyı atmak için fazla zorlanma ile anüs çevresindeki damarların basınca maruz kalmasına yol açar. Bu durum, hemoroid gelişimini tetikleyebilir.
- İshal: Sık sık ishal ve uzun süreli ishal durumu da rektumda ve anüste iritasyona ve şişmeye neden olabilir.
Uzun Süre Oturmak veya Ayağa Kalkamamak:
- Uzun süre oturmak, özellikle tuvalette gereksiz uzun süre kalmak, anüs çevresindeki damarların baskı altında kalmasına ve dolayısıyla hemoroid oluşumuna neden olabilir.
Hamilelik:
- Hamilelik, vücutta hormonal değişiklikler ve artan rahim büyüklüğü nedeniyle pelvik bölgeye baskı yapar. Bu da hemoroid oluşumunu kolaylaştırabilir. Ayrıca, doğum sırasında yoğun ıkınma da hemoroid riskini artırabilir.
Aşırı Kilolu Olmak:
- Obezite, karın bölgesindeki fazla yağ, pelvik bölgeye ekstra baskı yaparak hemoroid gelişimini teşvik edebilir.
Fiziksel Aktivite Eksikliği:
- Düzenli egzersiz yapmamak, bağırsak hareketlerini yavaşlatabilir ve kabızlık gibi sorunlara yol açabilir, bu da hemoroid oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Ağır Kaldırma ve Aşırı Fiziksel Aktivite:
- Ağırlık kaldırma gibi aşırı fiziksel aktiviteler, karın içi basıncını artırarak hemoroidlerin oluşmasına neden olabilir.
Genetik Faktörler:
- Ailesinde hemoroid öyküsü bulunan kişilerde, bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Genetik faktörler, damar duvarlarının zayıf olmasına yol açabilir.

Hemoroidin Belirtileri

Hemoroidin belirtileri, hemoroidin türüne ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. Genel olarak aşağıdaki belirtiler görülür:

Kanama:
- İç hemoroidlerin en yaygın belirtisi rektumdan gelen kırmızı kanamadır. Kanama, genellikle dışkılama sırasında olur ve dışkının üzerinde görülebilir. Kanama, genellikle ağrısızdır.
Ağrı ve Sızlama:
- Dış hemoroidlerde, şişmiş damarlar anüs çevresinde ağrıya neden olabilir. Özellikle tuvalette ıkınma sırasında ağrı artabilir. Ayrıca, tromboze (pıhtılaşmış) hemoroidlerde şiddetli ağrı olabilir.
Kaşıntı:
- Hemoroidler, özellikle dış hemoroidler, anüs çevresinde kaşıntıya neden olabilir. Kaşıntı, iltihaplanma ve tahriş sonucu ortaya çıkabilir.
Şişlik ve Kitle:
- Dış hemoroidler, anüs çevresinde şişlik ve kitle oluşturabilir. Bu kitle bazen ağrılı olabilir, özellikle kanama veya pıhtı oluşumu ile birlikteyse.
Ağrı ile Dışkılama:
- Hemoroidlerin olduğu bölgelerde dışkılama sırasında ağrı hissedilebilir. Hemoroidler, dışkı geçişini engelleyebilir ve bu da ağrıya neden olabilir.
Mukoza Akıntısı:
- İç hemoroidler, anüs çevresinden mukus sızdırmasına neden olabilir. Bu, bazı durumlarda rahatsızlık ve temizlik sorunlarına yol açabilir.

Hemoroidin Teşhisi

Hemoroidin teşhisi genellikle fiziksel muayene ve hastanın şikayetleri üzerinden yapılır. Bununla birlikte, doktorlar aşağıdaki yöntemleri kullanarak teşhisi kesinleştirebilirler:

Dijital Rektal Muayene:
- Doktor, parmağını kullanarak anüs çevresindeki şişlikleri ve dış hemoroidleri kontrol eder. Ayrıca iç hemoroidler için rektumda bir hassasiyet olup olmadığına bakılır.
Anoskopi:
- Anoskop, anüs ve rektumun iç kısmını incelemek için kullanılan bir cihazdır. Anoskopi ile iç hemoroidler ve diğer rektal sorunlar daha ayrıntılı bir şekilde incelenebilir.
Proktoskopi:
- Proktoskopi, rektumun daha derin bölgelerini incelemek için yapılan bir muayenedir. Bu işlemde, rektum ve alt kolonun içi incelenir.
Kolonoskopi:
- Kolonoskopi, kalın bağırsağın tamamının incelenmesi için kullanılır. Hemoroid dışındaki hastalıkların (örneğin, kanser) olasılığını ortadan kaldırmak için yapılabilir.

Hemoroidin Tedavisi

Hemoroidin tedavisi, hastalığın şiddetine, türüne ve belirtilere göre değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Hemoroid tedavisinde en önemli adım, bağırsak hareketlerini düzenlemektir. Yüksek lifli gıdalar, bol su içmek ve düzenli egzersiz yapmak kabızlık problemini azaltabilir.
- Uzun süre oturmak veya tuvalette fazla vakit geçirmekten kaçınılmalıdır.
Topikal Tedaviler:
- Hemoroidlerin hafif vakalarında, reçetesiz satılan krem veya merhemlerle tedavi edilebilir. Bu ürünler, ağrı, kaşıntı ve iltihaplanmayı azaltabilir.
- Vazelin, kortikosteroidler, numbing (yastıklama) kremler ve ağrı kesiciler gibi ürünler kullanılabilir.
Ilımlı Sıcak Su Banyoları:
- Anüs bölgesine sıcak su banyosu yapmak (sitz banyo), hemoroidlerin neden olduğu ağrı ve kaşıntıyı rahatlatabilir.
Cerrahi Tedavi:
- Hemoroidektomi: Şiddetli hemoroid vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Bu işlemde, büyük veya ağrılı hemoroidler cerrahi olarak çıkarılır.
- Band Ligasyonu: Band ligasyonu, iç hemoroidlerin tedavisinde kullanılan bir tekniktir. Burada, şişmiş damarlar bir lastik bant ile bağlanarak kan akışı kesilir ve hemoroid düşer.
- Skleroterapi: Hemoroid damarlarının içine bir madde enjekte edilerek, damarların kapanması sağlanır.
Laser veya İyonlaştırıcı Tedavi:
- Bazı durumlarda, lazer ışını kullanarak hemoroidlerin küçültülmesi veya yok edilmesi sağlanabilir.

Sonuç

Hemoroid, oldukça yaygın bir sağlık sorunu olup, genellikle tedavi edilebilir. Ancak, tedavi edilmediği takdirde ağrı, kanama ve diğer komplikasyonlara yol açabilir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı bir diyetle kabızlığı önlemek ve doğru hijyen alışkanlıkları oluşturmak, hemoroidlerin oluşumunu engelleyebilir veya mevcut durumu iyileştirebilir. Hemoroid belirtileri yaşadığınızda, tedavi seçenekleri hakkında bir doktora danışmak, en iyi çözümü bulmanıza yardımcı olacaktır.