Hering-Breuer Genişleme Refleksi Nedir?

Tanım

Hering-Breuer genişleme refleksi, akciğerlerin aşırı genişlemesini önlemek amacıyla devreye giren bir koruyucu solunum refleksidir. Bu refleks, akciğerlerdeki gerilme reseptörlerinin aktivasyonu ile vagus siniri üzerinden medulladaki solunum merkezine sinyal gönderilmesiyle ortaya çıkar ve inspirasyonun sonlanmasını sağlar.

Anatomik ve Fizyolojik Temel

Mekanoreseptörler ve Uyarı İletimi

Lokalizasyon: Bronşlar ve bronşiollerde bulunan gerilme (mekano) reseptörleri bu refleksin temelini oluşturur.
Uyarılma Şartı: Alveolar hacimde belirgin artış olduğunda (aşırı inspirasyon), reseptörler uyarılır.
Afferent Yol: Uyarı n. vagus aracılığıyla beyin sapına (medulla oblongata) iletilir.
Efferent Cevap: Solunum merkezinden gelen uyarıyla inspiratuar nöronlar inhibe edilir, böylece inspirasyon sonlanır ve ekshalasyon başlar.

Refleksin Solunum Üzerindeki Etkisi

İnspirasyonu inhibe eder, ekspirasyonu başlatır.
Bu sayede akciğerlerin aşırı distansiyonu (gerilmesi) önlenmiş olur.
Solunum ritmi üzerinde koruyucu ve düzenleyici etkiye sahiptir.

Gelişimsel Özellik: Yenidoğanda Daha Belirgin

Yenidoğan ve süt çocuklarında bu refleks çok daha aktiftir.
Solunum kontrolünün gelişimiyle birlikte refleksin etkisi erişkinlerde azalır.
Ancak yüksek tidal volümle solunum yapılan durumlarda (örn. egzersiz), erişkinlerde de devreye girebilir.

Klinik Önemi

Solunum Cihazlarında ve Yoğun Bakımda

Mekanik ventilasyon altında olan hastalarda aşırı tidal volüm uygulanması, bu refleksi tetikleyebilir.
Hastada spontan solunum varsa, bu refleks cihazın ventilasyon döngüsünü etkileyebilir.
Vagus siniri kesilen (vagotomi yapılan) deneysel modellerde bu refleks ortadan kalkar.

Prematüre Bebeklerde

Bu refleksin olgunlaşmamış olması, solunum ritminde bozulmalara neden olabilir.
Apne ataklarında değerlendirilmesi gereken mekanizmalardan biridir.

Hering-Breuer Refleksi ile Karışabilecek Durumlar

Durum	Hering-Breuer Refleksi ile Benzerlik	Ayırıcı Özellik
Volümetrik baskılanma	Evet	Mekanik baskı etkisiyle oluşur, refleks değil
Baroreseptör yanıtı	Kısmen	Kardiyovasküler düzeyde gerilme algılar
Merkezi apne	Hayır	Beyin sapı kaynaklı solunum durması

Özetle

Hering-Breuer genişleme refleksi, akciğerlerin aşırı genişlemesini engelleyen bir negatif geri besleme mekanizmasıdır. Bu refleks, inspirasyonun güvenli sınırlar içinde kalmasını sağlayarak hem solunum kaslarının hem de alveollerin fizyolojik bütünlüğünü korur. Yenidoğan döneminde daha aktif olmakla birlikte, erişkinlerde de özellikle egzersiz ve mekanik ventilasyon gibi durumlarda önemli bir rol oynayabilir.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler

Hering-Breuer refleksi, genişleme refleksi, solunum fizyolojisi, inspirasyon kontrolü, vagus siniri, pulmoner gerilme reseptörleri, tidal volüm, solunum düzenleme, refleks mekanizmalar, neonatal solunum kontrolü