İlaç Formları ve Türleri Listesi
1. Tablet Formları
-
Standart Tablet: En yaygın form, genellikle katı, yuvarlak veya oval.
-
Film Kaplı Tablet (Film Tablet): İnce polimer kaplama ile mide tahrişini azaltır, tat ve kokuyu gizler.
-
Enterik Kaplı Tablet: Mide asidinden korunmak için özel kaplama, ilacın bağırsakta çözünmesini sağlar.
-
Uzun Salınımlı Tabletler (Sustained Release – SR, Extended Release – XR, Controlled Release – CR): İlacın yavaş ve kontrollü salınımını sağlar.
-
Çift Katmanlı Tablet: İki farklı etkin madde veya etkili dozda kontrollü salınım için üretilir.
-
Effervesan Tablet: Suda eritilerek alınan, gaz çıkaran ve hızla çözünen tabletler.
-
Çiğneme Tableti: Yutulmadan önce çiğnenerek alınan tabletler.
-
Sublingual Tablet: Dil altında eriyen hızlı etkili tabletler.
-
Oral Disintegrating Tablet (ODT): Ağızda hızlıca eriyen tabletler.
2. Kapsül Formları
-
Yumuşak Jelatin Kapsül (Softgel): Sıvı veya yağ bazlı ilaç içerir, kolay yutulur.
-
Sert Jelatin Kapsül: Toz veya granül formunda içerik, mide asidinde çözünür.
-
Uzun Salınımlı Kapsül: İçeriğin yavaş salınmasını sağlar.
3. Enjeksiyon Formları
-
İntramüsküler (IM) Enjeksiyon: Kas içine uygulanır.
-
İntravenöz (IV) Enjeksiyon: Doğrudan damar içine uygulanır, hızlı etki sağlar.
-
Subkutan (SC) Enjeksiyon: Deri altına uygulanır.
-
İntradermal Enjeksiyon: Cilt içine çok sığ uygulama.
-
İntraartiküler Enjeksiyon: Eklem içine uygulanır.
4. Solüsyonlar ve Süspansiyonlar
-
Oral Solüsyon: İçme suyu gibi sıvı formda ilaç.
-
Enjeksiyonluk Solüsyon: Steril, damar veya kas içine uygulanır.
-
Süspansiyon: İnce dağılmış katı partiküller içeren sıvı form.
5. İnhalasyon İlaçları
-
Aerosol Sprey: Basınçlı gaz ile aerosol formda ilaç.
-
Toz İnhalatör (DPI): Kuru toz formda inhalasyon.
-
Nebulizatör Solüsyonları: Sıvı formdaki ilaçların solunum yoluyla verilmesi.
6. Topikal Formlar
-
Krem, Merhem, Jel: Cilt üzerine uygulanan çeşitli kıvam ve içerikte ilaçlar.
-
Plaster (Yama): Deri üzerine yapıştırılan, ilaç salınımı yapan bant.
-
Losyon: Daha sıvı kıvamda, cilde sürülen ilaç.
7. Rektal ve Vajinal Formlar
-
Fitil: Vücut boşluklarına (rektum, vajina) uygulanan katı ilaç formu.
-
Jel veya Krem: Vajinal veya rektal uygulanabilen sıvı form.
8. Diğer Özel Formlar
-
İnhalasyon Yoluyla Verilen Serum ve İlaçlar: Solunum yoluyla verilen sıvı ilaçlar.
-
Suda Eritilen (Efervesan) Tabletler: Hızlı çözünür ve içilir.
-
İzolasyon Yoluyla Verilen İlaçlar: Örneğin burun yoluyla uygulanan spreyler, damlalar.
-
Transdermal Sistemler: Deri üzerinden sistemik etki veren bantlar.
Ana Başlıklar Altında Kısa Alt Tür Örnekleri ve Açıklamaları
Ana Form | Alt Tür / Özellik | Açıklama |
---|---|---|
Tablet | Film kaplı, enterik kaplı, SR, XR | Koruyucu kaplama, kontrollü salınım |
Kapsül | Yumuşak, sert, uzun salınımlı | İçerik şekline göre form ve etki değişir |
Enjeksiyon | IV, IM, SC, intradermal | Uygulama bölgesine göre değişir |
Solüsyon / Süspansiyon | Oral, enjeksiyonluk, inhalasyon | Sıvı veya askıda partiküllü form |
İnhalasyon | Aerosol, kuru toz, nebulizatör | Solunum yolu ile hızlı etki |
Topikal | Krem, jel, merhem, plaster | Ciltte lokal kullanım |
Rektal / Vajinal | Fitil, jel, krem | Bölgesel veya sistemik etki için |
Özel Formlar | Efervesan tablet, transdermal, burun sprey | Hızlı çözünür, deri veya mukozal uygulama |