İnme ve Felç Nedir? Sebepleri, Belirtileri, Teşhis ve Tedavi Yöntemleri

İnme ve Felç Nedir? Sebepleri, Belirtileri, Teşhis ve Tedavi Yöntemleri

İnme ve felç, dünyanın her yerinde milyonlarca insanı etkileyen ciddi sağlık sorunlarıdır. Bu durumlar, genellikle beyindeki kan akışının bozulması sonucu gelişir ve ciddi sonuçlara yol açabilir. Hem fiziksel hem de zihinsel sağlığı etkileyen bu hastalıkların erken teşhis edilmesi ve doğru tedavi yöntemlerinin uygulanması hayat kurtarıcı olabilir.

Bu makalede, inme ve felç arasındaki farklar, sebepleri, belirtileri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgiler verilecektir.

İnme (Stroke) Nedir?

İnme, beyindeki kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu, beyin hücrelerinin oksijen ve besin alamayarak zarar görmesi veya ölmesi durumudur. Beyin hücreleri oksijensiz kaldığında kısa süre içinde hasar görür ve bu da beyin fonksiyonlarında kayıplara yol açar.

İnme, genellikle aniden gelişir ve çeşitli nörolojik belirtilere yol açar. İnme, felç, konuşma bozuklukları, denge kaybı ve diğer fiziksel ve zihinsel bozukluklarla kendini gösterebilir.

Felç (Paralysis) Nedir?

Felç, vücudun belirli bir kısmının hareket yeteneğini kaybetmesidir. Bu durum, genellikle sinirlerin hasar görmesi sonucu meydana gelir. Beyin, omurilik veya sinir yolları hasar gördüğünde, vücut bu sinyalleri doğru bir şekilde iletemez, bu da felce yol açar.

Felç, genellikle inme nedeniyle ortaya çıkar, ancak başka sağlık sorunları, travmalar veya sinir sistemi hastalıkları da felce yol açabilir. Felç, vücudun bir tarafını veya belirli bir bölümünü etkileyebilir.

İnme ve Felç Arasındaki Farklar

• İnme beyindeki kan akışının kesilmesi sonucu gelişen bir durumdur ve beynin fonksiyonlarını kaybetmesine neden olur.
• Felç ise, vücudun belirli bir kısmında kas hareketlerinin kaybı veya zayıflığına yol açan bir durumdur. Felç, genellikle inme sonrası ortaya çıkar, ancak sinir hasarına bağlı başka durumlarla da gelişebilir.

İnme ve Felç Sebepleri

İnme, birkaç ana sebebe dayanabilir:

1. İskemik İnme (Beyin Felci): Beyindeki bir kan damarının tıkanması sonucu meydana gelir. Bu tıkanıklık, bir pıhtı veya ateroskleroz (damar sertleşmesi) nedeniyle oluşabilir. İskemik inme, tüm inmelerin yaklaşık %85’ini oluşturur.
2. Hemorajik İnme (Kanama): Beyinde bir kan damarının yırtılması sonucu kanama meydana gelir. Bu tür inmeler, beyin hücrelerine zarar verir ve aniden gelişebilir. Hemorajik inme, genellikle yüksek tansiyon, anevrizma (damar balonlaşması) veya kafa travması gibi faktörlerden kaynaklanır.
3. Geçici İskemik Atak (TIA): “Mini-inme” olarak da bilinen TIA, beyindeki kan akışının kısa süreliğine kesilmesiyle ortaya çıkar. Belirtiler geçici olabilir ve birkaç dakika içinde kendiliğinden kaybolabilir, ancak TIA, gelecekte daha ciddi inme riskinin bir işareti olabilir.

Felç, sinirlerin, omuriliğin veya beyin hücrelerinin hasar görmesi sonucu meydana gelir. Felç, inme, travma, enfeksiyonlar, sinir hastalıkları veya doğuştan gelen sinir sistemi bozuklukları nedeniyle gelişebilir.

İnme ve Felç Belirtileri

İnme ve felç, genellikle aniden başlar ve belirtiler hızla ilerleyebilir. Ancak her iki durumun belirtileri farklıdır.

İnme Belirtileri:

• Aniden gelişen güçsüzlük veya felç: Vücudun bir tarafında, genellikle yüz, kol veya bacakta güçsüzlük veya felç görülebilir.
• Konuşma zorluğu: Kişi konuşurken anlaşılması zor olabilir veya konuşma yeteneğini kaybedebilir.
• Yüzde asimetri: Bir tarafın düşmesi veya kayması, inmenin en bilinen belirtilerindendir.
• Baş dönmesi, denge kaybı veya koordinasyon problemi: Vücut hareketlerini düzgün yapamama.
• Şiddetli baş ağrısı: Özellikle hemorajik inmede, aniden gelişen şiddetli baş ağrıları görülebilir.
• Bulanık görme veya tek gözde görme kaybı: Görme alanındaki kayıplar veya çift görme.
• Bilinç kaybı veya bilinç bulanıklığı: Zihinsel durumun ani değişimi.
• Kol veya bacakta uyuşma veya karıncalanma: Özellikle bir tarafın etkilenmesi yaygın bir belirtidir.

Felç Belirtileri:

Felç belirtileri, inme sonrasında daha belirgin hale gelir. Bir kişinin felç geçirmesiyle birlikte aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Vücudun bir tarafında hareket kaybı: Kollar, bacaklar veya yüzün bir kısmında güçsüzlük.
• Duyu kaybı veya hissizlik: Vücudun felç olan kısmında duyu kaybı veya hissizlik hissedilebilir.
• Koordinasyon kaybı: Yürüme, denge kurma ve başkalarıyla etkileşimde zorlanma.
• Kas zayıflığı: Kaslarda zayıflık veya sertlik meydana gelir.

İnme ve Felç Teşhisi

İnme veya felç şüphesiyle başvuran bir hastanın teşhisi, hızlı bir şekilde yapılmalıdır. Erken teşhis, tedavi sürecinde hayati önem taşır. Teşhis için kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

1. Fiziksel Muayene: Doktor, hastanın semptomlarını değerlendirmek için fiziksel muayene yapar. Kas güçsüzlüğü, his kaybı ve koordinasyon testleri yapılır.
2. Beyin Görüntüleme Testleri:
   • Bilgisayarlı Tomografi (BT): Beyinde kanama (hemorajik inme) olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır.
   • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Beyindeki hasarı detaylı bir şekilde görmek için kullanılır. Beyin dokusundaki hasar ve kanama izlenebilir.
3. Damar Görüntüleme (Anjiyografi): Kan damarlarındaki tıkanıklıkları veya daralmaları görmek için yapılabilir.
4. Kan Testleri: Kan pıhtılaşma durumu ve diğer faktörler değerlendirilir.

İnme ve Felç Tedavi Yöntemleri

İnme ve felç tedavisi, sorunun türüne, şiddetine ve kişinin genel sağlık durumuna göre değişir.

İnme Tedavisi:

1. İlaç Tedavisi:
   • Kan pıhtılarını çözmeye yönelik ilaçlar (tPA): İskemik inme durumunda, kan pıhtılarını çözmek için intravenöz ilaçlar kullanılabilir.
   • Kanama kontrolü için ilaçlar: Hemorajik inme durumunda kanamanın durdurulması için ilaçlar kullanılabilir.
2. Cerrahi Müdahale:
   • Beyinde oluşan kanamanın durdurulması: Hemorajik inmelerde, kanamanın durdurulması için cerrahi müdahale gerekebilir.
   • Pıhtıların alınması: İskemik inmelerde, tıkanmış damarların açılması veya pıhtıların alınması için cerrahi işlem yapılabilir.
3. Rehabilitasyon: İnme sonrası fiziksel terapi, konuşma terapisi ve psikolojik destek gibi rehabilitasyon yöntemleri, hastaların iyileşmesine yardımcı olur.

Felç Tedavisi:

1. Fiziksel Terapi: Felç geçiren hastalar, hareket kabiliyetlerini geri kazanabilmek için fiziksel terapiye ihtiyaç duyarlar.
2. Konuşma Terapisi: Konuşma ve dil bozuklukları yaşayan hastalar için konuşma terapisi uygulanabilir.
3. İlaçlar ve Cerrahi Müdahale: Kas tonusunu artırmak veya ağrıyı yönetmek için ilaçlar kullanılabilir. Bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.

İnme ve felç, erken teşhis ve tedavi edilmediğinde kalıcı hasarlara yol açabilen ciddi sağlık sorunlarıdır. İnme, beynin bir kısmına giden kan akışının bozulması sonucu gelişirken, felç, vücudun hareket yeteneğini kaybetmesi durumudur. Bu hastalıkların önlenmesi ve tedavi edilmesi, doğru yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi müdahalelerle mümkündür. Erken müdahale, iyileşme sürecinde büyük bir fark yaratabilir, bu nedenle inme ve felç belirtilerini tanımak ve gerektiğinde hızla tıbbi yardım almak çok önemlidir.