internette veri gizliliğini sağlama rehberi. internette gizliliğimi nasıl sağlarım? Verilerimi ve bilgilerimi korumak için nasıl bir yol izlemeliyim? İnternette dağılan verilerimi nasıl bulur ve kaldırtabilirim?
İnternette veri gizliliğini sağlamak, kişisel verilerinizi korumak ve dijital izlerinizi minimuma indirmek için atılacak önemli bir adımdır. Dijital dünyada verileriniz her zaman tehlikede olabilir; sosyal medya, e-ticaret siteleri, uygulamalar ve arama motorları sürekli olarak kullanıcı verilerini toplar. Bu rehber, verilerinizi ve bilgilerinizin güvenliğini sağlamak için atmanız gereken adımları, gizlilik sağlama yollarını ve verilerinizi izleyip sildirebilmeniz için öneriler sunacaktır.
1. Şifre Güvenliği
Şifrelerinizi güçlü yapın:
- Şifreleriniz, kişisel bilgilerinizin koruyucusudur. Basit şifreler (örneğin “123456” ya da “password”) kötü niyetli kişilerin kolayca tahmin edebileceği şifrelerdir.
- Şifrelerinizde büyük harf, küçük harf, rakam ve özel karakterlerin kombinasyonlarını kullanarak karmaşık hale getirin.
- Aynı şifreyi farklı platformlarda kullanmaktan kaçının.
Şifre yöneticisi kullanın:
- Güçlü ve benzersiz şifreler oluşturmak için bir şifre yöneticisi kullanabilirsiniz. Bu uygulamalar, şifrelerinizi güvenli bir şekilde depolar ve otomatik olarak form doldurur. Örnekler: LastPass, 1Password, Bitwarden.
İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA):
- Şifre güvenliğinizi artırmak için 2FA kullanın. Bu yöntem, hesabınıza sadece şifreyle değil, aynı zamanda telefonunuza gönderilen bir kodla da giriş yapılmasını gerektirir. Facebook, Google, Twitter gibi pek çok platform 2FA desteği sunmaktadır.
2. Gizliliği Sağlayan Araçlar Kullanma
VPN (Sanal Özel Ağ) kullanın:
- İnternette gezinirken IP adresinizi gizlemek ve şifreli bir bağlantı sağlamak için VPN kullanın. Bu, internet servis sağlayıcınızın (ISP) ve diğer üçüncü tarafların internet aktivitelerinizi izlemesini zorlaştırır.
- Güvenilir VPN servisleri: NordVPN, ExpressVPN, ProtonVPN.
Gizlilik odaklı tarayıcılar kullanın:
- Geleneksel tarayıcılar (Google Chrome, Safari vb.) kişisel verilerinizi izleyebilir. Gizliliği artırmak için Tor Browser veya Brave gibi tarayıcıları kullanın.
- Tor, internet trafiğinizi anonimleştirir ve IP adresinizi gizler.
- Brave, reklamları ve izleyicileri engeller.
Gizlilik odaklı arama motorları kullanın:
- Google, kullanıcı verilerini toplar ve reklam gelirleri elde etmek için bu verileri kullanır. Bunun yerine:
- DuckDuckGo: Kişisel verilerinizi kaydetmeyen bir arama motorudur.
- Startpage: Google sonuçlarını gizlilik odaklı bir şekilde sağlar.
3. Veri İzleme ve Silme
Google ve diğer platformlardaki verilerinizi kontrol edin:
- Google: Google, arama geçmişinizi, konum verilerinizi ve diğer etkinliklerinizi kaydeder. Bu verileri Google Hesap üzerinden kontrol edebilir ve silebilirsiniz.
- Google Aktivite Sayfası: https://myactivity.google.com
- “Etkinlik Kontrolü” ve “Veri ve Kişiselleştirme” bölümünde verilerinizi silebilirsiniz.
- Facebook/Instagram: Sosyal medya platformları kişisel bilgilerinizi izler ve reklamlar için kullanır. Facebook‘ta “Hesap Ayarları” > “Reklamlar” > “Reklam Tercihleri” kısmından veri kullanımını kontrol edebilirsiniz. Instagram üzerinden de benzer şekilde “Hesap Ayarları” > “Gizlilik” kısmında gerekli ayarları yapabilirsiniz.
Veri silme talepleri göndermek:
- Çoğu sosyal medya ve çevrimiçi hizmet sağlayıcısı, kişisel verilerinizi silmenize veya güncellemenize olanak tanır. Bu platformlardan verilerinizi silmek için:
- Facebook: https://www.facebook.com/help/contact/
- Instagram: https://www.instagram.com/help/
- Google: https://support.google.com/accounts/answer/61177
Veri şeffaflık talepleri:
- Avrupa Birliği’nin GDPR (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) gibi yasalar, kişisel verilerinizle ilgili daha fazla şeffaflık sağlar. Bu yasalar, bir hizmet sağlayıcısından verilerinizi nasıl kullandığına dair bilgi talep etmenize olanak tanır. Eğer AB dışında yaşıyorsanız bile, bazı platformlar bu talepleri kabul edebilir.
- Veri talep formu: Çoğu platformda, kişisel verilerinizi hangi amaçla topladıklarını öğrenmek ve silme talebi göndermek için başvurabileceğiniz bir form bulunur.
4. Kişisel Bilgilerinizi İzin Vermeden Paylaşmaktan Kaçının
Çevrimiçi formlar ve anketler:
- Çevrimiçi platformlarda doldurduğunuz anketler, sizi izlemek için kişisel verilerinizi toplayabilir. Sadece güvenilir ve gerekli olduğuna inandığınız formları doldurun. Gerekli olmadıkça, isim, adres, telefon numarası gibi kişisel bilgileri vermekten kaçının.
Gizlilik politikalarını okuma:
- Bir platforma üye olmadan önce, o platformun gizlilik politikasını dikkatlice okuyun. Verilerinizin nasıl kullanılacağını ve paylaşıldığını anlamadan herhangi bir servis kullanmamalısınız.
5. Veri Sızıntıları ve Kimlik Hırsızlığına Karşı Korunma
Veri ihlalleri kontrolü:
- Have I Been Pwned gibi web siteleri, e-posta adresinizin veri ihlallerine karışıp karışmadığını kontrol etmenizi sağlar. Bu tür ihlallerin farkına vararak, ilgili hesaplarınızı değiştirebilirsiniz.
Kimlik hırsızlığına karşı önlem:
- Credit Karma veya IdentityForce gibi hizmetler, kimlik hırsızlığına karşı uyarılar almanıza yardımcı olabilir. Bu tür hizmetler, kredi raporunuzu izler ve şüpheli aktiviteleri bildirebilir.
Antivirüs ve güvenlik yazılımları kullanın:
- Bilgisayarınızda veya telefonunuzda güçlü bir antivirüs yazılımı kullanmak, kötü amaçlı yazılımlara karşı korunmanıza yardımcı olur. Önerilen yazılımlar:
- Bitdefender
- Norton
- Avast
6. Gizlilik Yasal Haklarınızı Öğrenin
Veri Koruma Yasaları:
- Avrupa Birliği’nin GDPR (Genel Veri Koruma Yönetmeliği), Kaliforniya’nın CCPA (California Consumer Privacy Act) gibi yasalar, kullanıcıların verilerini korumaya yönelik haklar sunar. Bu yasalar, verilerinizi kontrol etmenize ve gerektiğinde sildirebilmenize olanak tanır.
Türkiye’deki Veri Koruma Yasaları:
- Türkiye’de kişisel verilerin korunmasıyla ilgili yasal çerçeve, KVKK (Kişisel Verilerin Korunması Kanunu) ile belirlenmiştir. Bu kanun, kullanıcıların kişisel verilerinin korunmasını sağlar ve verilerin işlenmesi hakkında şeffaflık sağlar.
7. Veri Dağılımını ve İhlallerini İzleme
Veri silme ve unvan talebi:
- Eğer verileriniz herhangi bir platformda istenmeyen şekilde yayıldıysa, bu platformlar aracılığıyla “unutulma hakkınızı” (data erasure or right to be forgotten) kullanarak verilerinizin kaldırılmasını talep edebilirsiniz.
- Google’dan silme talebi: Google Arama Sonuçları Silme
- E-posta adreslerinden verileri kaldırma: E-posta sağlayıcıları, e-posta adresiyle ilgili verileri sildirme taleplerini genellikle kabul eder.
İnternette gizliliğinizi korumak, sürekli olarak güncellenmesi gereken bir süreçtir. Güçlü şifreler, güvenli tarayıcılar ve anonimleştirici araçlar kullanmak, kişisel verilerinizi online dünyada daha güvenli hale getirebilir. Verilerinizin izini sürmek, silmek ve kontrol etmek için gerekli adımları atarak
dijital kimliğinizi güvende tutabilirsiniz. Unutmayın, dijital gizlilik sadece bir güvenlik önlemi değil, aynı zamanda bir hak ve sorumluluktur.