İnternetten Elde Edilen Delil Nedir İnternetten Elde Edilen Delillerin Hukuki Geçerliliği

Giriş

Dijital çağda bilgiye erişimin kolaylaşmasıyla birlikte hukuki uyuşmazlıklarda internet kaynaklı delillerin kullanımı giderek artmıştır. E-posta yazışmaları, sosyal medya paylaşımları, web sitesi içerikleri, mesajlaşma uygulamaları, ekran görüntüleri gibi unsurlar artık dava dosyalarında yer bulmaktadır. Ancak bu delillerin mahkemede geçerli sayılıp sayılmayacağı, bunların nasıl elde edildiği ve delil olarak sunulma yöntemleri, hukuki süreç açısından hayati öneme sahiptir.

Bu yazıda internetten elde edilen delillerin Türk hukuk sistemindeki geçerliliği, kabul şartları, etik ve teknik gereklilikler ile uygulamadaki kritik hususlar incelenecektir.

İnternetten Elde Edilen Delil Nedir?

İnternetten elde edilen delil, çevrimiçi ortamda üretilmiş ya da barındırılan ve bir hukuki süreçte delil niteliği taşıması için kullanılan her türlü dijital materyaldir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Sosyal medya içerikleri (Instagram, Twitter, Facebook paylaşımları)
• WhatsApp, Telegram, e-posta yazışmaları
• Ekran görüntüleri (screenshot)
• Web sitesi kayıtları (örneğin internet arşivleri)
• IP adresi tespitleri, log kayıtları
• Online forum ve blog yazıları
• Video ve ses kayıtları

Türk Hukukunda Delil Niteliği ve Geçerlilik Kriterleri

1. Hukuka Uygunluk

Delilin hukuka uygun yollarla elde edilmesi esastır. Anayasa’nın 38. maddesi ve Türk Ceza Kanunu’nun 206. maddesi uyarınca, hukuka aykırı yollarla elde edilen deliller mahkemede kullanılamaz. Bu kapsamda:

• Karşı tarafın rızası olmadan yapılan ses/video kayıtları,
• Şifre kırılarak girilen hesaplardan alınan ekran görüntüleri,
• Hukuka aykırı müdahale ile elde edilen kişisel veriler,

mahkemede delil olarak kabul edilmez ve kullanılmaları durumunda cezai sorumluluk da doğabilir.

2. Delilin Doğruluğu ve Güvenilirliği

Mahkemeler, internetten sunulan bir delilin gerçekliğini ve değiştirilemediğini araştırır. Bu nedenle:

• Delilin aslı sunulmalı (örneğin e-postanın tamamı, sunucu kaydı),
• Zaman damgası, metadata, IP bilgisi gibi unsurlar içermelidir,
• Noter onaylı tespit ya da bilirkişi incelemesi ile desteklenmelidir.

Sadece ekran görüntüsü sunmak, tek başına yeterli bir delil değildir. Çünkü bu tür görüntüler kolaylıkla düzenlenebilir ve mahkemede güvenilirlik açısından zayıf kabul edilir.

3. Usule Uygun Sunum

Delil, dava dosyasına usulüne uygun şekilde eklenmelidir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) m. 119 ve m. 140 çerçevesinde:

• Delilin hangi iddiayı ispatladığı açıkça belirtilmelidir.
• Sunulan dijital delilin teknik açıklaması yapılmalı, hangi tarihte, nereden, nasıl elde edildiği gösterilmelidir.

Özellikle KVKK kapsamında kişisel veri içeriyorsa, ilgili kişinin açık rızası olmadan kullanılması halinde hem delil reddedilebilir hem de veri sahibinin kişilik hakları ihlal edilmiş olur.

Uygulamada Öne Çıkan Örnekler

• Boşanma davalarında sosyal medya paylaşımları (evlilik dışı ilişki, alkol kullanımı gibi davranışlar) sıklıkla delil olarak sunulmaktadır. Ancak bu delillerin kamuya açık şekilde paylaşılmış olması gerekir.
• Ticari davalarda e-posta yazışmaları ve web sitesi içerikleri, sözleşme ihlallerini veya alacakları ispatta kullanılabilir.
• Ceza davalarında çevrimiçi tehdit mesajları, iftira, hakaret gibi içerikler somut delil niteliği taşıyabilir. Fakat bu mesajların kim tarafından gönderildiği ve orijinalliği net şekilde ortaya konulmalıdır.

Resmi Tespit ve Noter Delili

Ekran görüntülerinin geçerliliğini artırmak için noter tespiti yapılması önerilir. Noter, bir web sayfasının içeriğini belirli bir tarihte tespit edip kayıt altına alabilir. Bu yöntem, delilin daha sonra değiştirilemeyeceğini ispatlamak açısından güvenlidir.

Alternatif olarak, bilirkişi eşliğinde yapılan mahkeme tespiti de mümkündür. Özellikle büyük şirketlerin ticari davalarında dijital delillerin bilirkişi raporları ile desteklenmesi neredeyse zorunlu hale gelmiştir.

Uluslararası Yansımalar

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), özel hayata müdahale teşkil etmeyen, kamuya açık dijital içeriklerin mahkemelerde delil olarak sunulmasını meşru saymaktadır. Ancak gizli yollarla elde edilen, rıza dışı kayıtların kullanılması ifade özgürlüğünü ihlal edebilir. Avrupa ülkelerinde bu tür delillerin kullanımı, veri koruma düzenlemeleriyle sıkı şekilde denetlenmektedir.

Özetle

İnternetten elde edilen deliller, modern hukuk yargılamasında önemli bir yer tutmaktadır. Ancak bu delillerin hukuken geçerli olabilmesi için hukuka uygun şekilde elde edilmesi, doğruluğunun ispatlanabilir olması ve usule uygun sunulması gerekmektedir. Ekran görüntüleri gibi kolay manipüle edilebilen delillerin noter veya bilirkişi onayıyla desteklenmesi gerekir. Hukuka aykırı elde edilen her türlü dijital veri ise delil niteliği taşımaz, hatta sorumluluk doğurabilir. Bu nedenle dijital delillerin dikkatle hazırlanması ve uzman görüşü alınarak sunulması tavsiye edilir.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir hukuk uzmanına danışmadan hukuki işlem yapılmamalıdır.

Anahtar Kelimeler: internet delili, ekran görüntüsü, sosyal medya paylaşımları, hukuka uygun delil, KVKK, noter tespiti, dijital delil, WhatsApp yazışmaları, e-posta delili, delil geçerliliği