Kalp Cerrahisi Sırasında Vücut Dışı Dolaşım Sistemi ve Kullanım Şekli

Kalp cerrahisi, kalp hastalıklarının tedavisinde kullanılan ve genellikle yüksek risk taşıyan bir dizi cerrahi işlemi içerir. Bu cerrahiler sırasında kalbin işlevi, geçici olarak dışarıdan sağlanan bir sistem tarafından desteklenebilir. Vücut dışı dolaşım sistemi (VDDS), bu tür cerrahilerde, kalbin fonksiyonlarını geçici olarak yerine getiren hayati bir teknoloji olarak öne çıkar. Kalp cerrahisi sırasında VDDS, özellikle koroner arter bypass cerrahisi (CABG) ve kalp kapakçığı ameliyatlarında kullanılır. Bu yazıda, vücut dışı dolaşım sisteminin kalp cerrahisindeki rolü ve kullanım şekli ele alınacaktır.

Vücut Dışı Dolaşım Sistemi Nedir?

Vücut dışı dolaşım sistemi (VDDS), kalbin veya akciğerlerin geçici olarak fonksiyonlarını yerine getiren bir cihazdır. Genellikle kalp cerrahisi sırasında, kalp durdurularak cerrahi müdahale yapılırken, VDDS vücuttaki kanın dolaşımını ve oksijenlenmesini sağlar. Bu cihaz, kalp-akciğer makinesi olarak da bilinir ve temel işlevi, kalp ve akciğerlerin yaptığı kanı pompalama ve oksijenleme işlemini geçici olarak üstlenmektir.

Vücut Dışı Dolaşım Sisteminin Temel Bileşenleri

Vücut dışı dolaşım sistemi, bir dizi bileşenden oluşur. Bu bileşenler, cerrahinin başarısını sağlamak için birbirleriyle uyumlu bir şekilde çalışır:

1. Pompa

Pompa, kanı vücut içinde dolaştırmak için kullanılan motorlu cihazdır. Kalp yerine geçen bu pompa, kanın tüm vücuda pompalanmasını sağlar.

2. Oksijenatör (Oksijenatör Membranı)

Oksijenatör, kanın oksijenle doymasını sağlayan cihazdır. Bu cihaz, oksijenin kan ile teması sayesinde, karbondioksitin kandan uzaklaştırılmasını sağlar. Oksijenatör, kalp ve akciğerlerin işlevlerini yerine getirir.

3. Isıtıcı/Soğutucu Sistem

Vücut dışı dolaşım sırasında, vücut sıcaklığının sabit tutulması önemlidir. Isıtıcı/soğutucu sistem, kanın sıcaklığını düzenler ve vücut ısısının cerrahi süreçle uyumlu olmasını sağlar.

4. Kan Güverte Sistemleri

Kan güverte sistemleri, kanın cihazda güvenli bir şekilde dolaşmasını sağlayan tüpler ve bağlantılar içerir. Bu sistemler, kanın oksijenatöre ve pompayla birlikte düzgün bir şekilde taşınmasını sağlamak için gereklidir.

Vücut Dışı Dolaşım Sisteminin Kullanım Şekli

Vücut dışı dolaşım sistemi, kalp cerrahisi sırasında kullanılırken birkaç önemli adım içerir:

1. Anestezi ve Kalp Durdurulması

Cerrahiden önce hasta anesteziye alınır ve kalp cerrahisi yapılacak bölgeye odaklanılır. Ardından, kalp durdurulur ve vücut dışı dolaşım cihazı devreye girer. Kalp durduğunda, kanın tüm vücuda pompalanmaya devam etmesi sağlanır.

2. Kan Dolaşımının Yönlendirilmesi

Kalp durduğunda, kan vücut dışı dolaşım sistemine yönlendirilir. Pompa, kanı kalp yerine pompalar ve oksijenatör, kanın oksijenlenmesini sağlar. Kan, oksijenle doyarak organlara taşınır.

3. Vücut Isısının Yönetimi

Cerrahi sırasında, vücut ısısının düzenlenmesi önemlidir. Isıtıcı/soğutucu sistem, kanın sıcaklığını kontrol eder ve böylece hipotermi (vücut sıcaklığının düşmesi) veya hipertermi (vücut sıcaklığının yükselmesi) gibi istenmeyen durumların önüne geçilir.

4. Cerrahi Müdahale

Kalp cerrahisi sırasında, cerrahlar kalbe erişim sağlamak için gerekli işlemleri gerçekleştirir. Vücut dışı dolaşım, cerrahinin tamamlanması sürecinde kalp ve akciğer işlevlerini yerine getirirken, kalp cerrahisi başarılı bir şekilde tamamlanır.

5. Vücut Dışı Dolaşımın Sonlandırılması

Cerrahi tamamlandıktan sonra, kalp işlevi geri yüklenir. Vücut dışı dolaşım cihazı yavaşça devre dışı bırakılır ve kan, kalp tarafından pompalanmaya başlar. Cihaz kapatıldığında, vücutta tüm organlara oksijenli kan taşınması sağlanır.

Vücut Dışı Dolaşım Sisteminin Faydaları ve Riskleri

Faydaları:

1. Kalp ve Akciğerlerin İşlevini Geçici Olarak Devralma: Vücut dışı dolaşım sistemi, kalbin ve akciğerlerin işlevlerini geçici olarak yerine getirerek cerrahi sırasında yaşamı sürdürebilir hale getirir.
2. Cerrahi Müdahale İmkanı: Kalp cerrahisi gibi zorlu işlemler sırasında, kalp durdurulabilir ve cerrahlar kalbe müdahale edebilir.
3. Yüksek Başarı Oranı: Vücut dışı dolaşım sisteminin kullanılması, başarılı kalp cerrahileri için önemli bir faktördür ve iyileşme sürecini hızlandırabilir.

Riskler:

1. Kan Pıhtılaşması: Vücut dışı dolaşım sırasında, kanın damar dışı bir ortamda dolaşması nedeniyle pıhtılaşma riski artar. Bu, kanın normal akışını engelleyebilir ve organ hasarına yol açabilir.
2. Enfeksiyon: Vücut dışı dolaşım sisteminin kullanılması, enfeksiyon riskini artırabilir. Cihazın sterilizasyonu ve bakımı dikkatlice yapılmalıdır.
3. Organ Hasarı: Vücut dışı dolaşım sırasında organlara yeterli oksijen ve besin sağlanamaması, organ hasarına yol açabilir.

Özetle

Vücut dışı dolaşım sistemi, kalp cerrahisi sırasında kalp ve akciğer işlevlerini geçici olarak yerine getiren hayati bir cihazdır. Kalp cerrahisi sırasında kullanılan bu cihaz, kanın oksijenlenmesini sağlayarak ve kanın vücutta dolaşmasını destekleyerek cerrahinin başarısını artırır. Ancak, cihazın kullanımı belirli riskler taşır ve bu risklerin dikkatle yönetilmesi gerekir. Vücut dışı dolaşım sisteminin kullanımı, kalp cerrahisinin önemli bir parçasıdır ve doğru şekilde uygulandığında hastanın sağkalım şansını artırabilir.

Anahtar Kelimeler: Vücut Dışı Dolaşım Sistemi, Kalp Cerrahisi, Kalp-Akciğer Makinesi, Kalp Durdurulması, Oksijenatör, Kan Dolaşımı.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.