Kalp Krizi veya Felç Geçiren Birine Nasıl Yardım Edilir?

Kalp Krizi ve Felçte İlk Yardım: Kalp Krizi veya Felç Geçiren Birine Nasıl Yardım Edilir?

Kalp krizi ve felç, dünya genelinde en yaygın ölüm ve sakatlık sebeplerinden ikisidir. Her iki durum da acil müdahale gerektirir ve müdahalede geç kalınması, ciddi sonuçlar doğurabilir. Kalp krizi ve felç geçiren birine nasıl yardım edileceği konusunda temel bilgiye sahip olmak, hayat kurtarıcı olabilir. Bu makalede, kalp krizi ve felç durumlarında doğru ilk yardımın nasıl yapılacağına dair detaylı bilgiler verilecektir.

1. Kalp Krizi: Belirtiler ve İlk Yardım

Kalp krizi (miyokard infarktüsü), kalbe kan sağlayan damarların tıkanması sonucu kalp kasının oksijensiz kalıp zarar görmesidir. Kalp krizi geçiren bir kişinin hayati tehlikesi vardır ve hızlı bir şekilde profesyonel sağlık yardımına ulaşması gerekir.

Kalp Krizinin Belirtileri:

• Göğüs Ağrısı: En yaygın belirtidir. Göğüste sıkışma, baskı, yanma veya ağrı hissi olabilir. Ağrı, kollar, çene, sırt, karın veya omuzlara yayılabilir.
• Nefes Darlığı: Kalp krizi sırasında nefes alırken zorlanma veya nefes darlığı hissi yaşanabilir.
• Aşırı Terleme: Soğuk terleme ve rahatsızlık hissi kalp krizinin diğer belirtilerindendir.
• Mide Bulantısı ve Kusma: Kalp krizi geçiren kişide mide bulantısı veya kusma olabilir.
• Baş Dönmesi veya Bayılma: Kan basıncı düşerse, baş dönmesi veya bayılma durumu yaşanabilir.
• Çarpıntı veya Hızlı Nabız: Kalp krizi, anormal kalp atışlarına ve çarpıntılara neden olabilir.

Kalp Krizinde İlk Yardım:

Kalp krizi geçiren birine doğru müdahale, profesyonel sağlık yardımının gelene kadar çok önemlidir. İlk yardıma ilişkin adımlar şu şekildedir:

1. Sakin Olun ve Yardım Çağırın:
   • Kalp krizi şüphesi olan bir kişiye hemen 112 (acil sağlık servisi) numarasını arayın. Kişiye yardım alması gerektiğini ve ne olduğunu açıkça belirtin.
   • Kişinin rahatlamasını sağlamak ve korkmamasını temin etmek çok önemlidir.
2. Kişiyi Rahat Bir Pozisyona Getirin:
   • Kalp krizi geçiren kişiyi yatar pozisyonda rahatça dinlenebileceği bir yere oturtun veya sırt üstü yatırın.
   • Eğer kişi bilinçliyse, başını biraz yukarıya doğru kaldırmak rahatlatıcı olabilir.
3. Aspirin Verin:
   • Eğer kişi alerjisi yoksa ve yutması zorlaşmamışsa, bir aspirin verilmesi kanın incelmesine yardımcı olabilir ve kalp krizinin şiddetini azaltabilir. Ancak, kanama bozukluğu olan kişilere aspirin verilmemelidir.
4. Yapay Solunum ve Göğüs Kompresyonları (CPR):
   • Eğer kişi bilincini kaybetmişse ve nefes almıyorsa, temel yaşam desteği (CPR) uygulanmalıdır:
     • Göğüs Kompresyonu: Kişinin göğsüne, sternum (göğüs kemiği) bölgesine, iki elin üst üste koyularak hızlıca basınç uygulanmalıdır. Dakikada 100-120 kompresyon yapılmalıdır.
     • Ağızdan Ağıza Solunum: Kompresyonlardan sonra 2 defa ağızdan ağıza solunum yapılmalıdır (bu, CPR eğitimine sahip olanlar için gereklidir).
5. Ekip Gelene Kadar Müdahale:
   • Profesyonel sağlık personeli geldiğinde, durumu onlara anlatın ve ne yaptığınızı belirtin.
   • Kişiyi sakin tutun, fiziksel olarak çok hareket ettirmemeye özen gösterin.

Kalp Krizinin Önlenmesi:

• Sağlıklı beslenme, egzersiz yapmak, sigara içmemek ve düzenli sağlık kontrolleri ile kalp krizi riskini azaltmak mümkündür.
• Yüksek tansiyon, diyabet ve kolesterol seviyelerinin kontrol altında tutulması kalp hastalıklarına karşı koruyucu olabilir.

2. Felç: Belirtiler ve İlk Yardım

Felç (inme veya serebrovasküler olay), beyin fonksiyonlarını etkileyen bir durumdur ve beyin kan akışının engellenmesi sonucu ortaya çıkar. Felç geçiren bir kişi hızlı bir şekilde tedavi edilmezse kalıcı hasarlar oluşabilir.

Felcin Belirtileri:

Felç, aniden ortaya çıkan ve aşağıdaki belirtileri gösteren bir durumdur:

• Yüzde Asimetrik Durum: Yüzde bir tarafın sarkması veya kişinin gülümsemesinin asimetrik olması.
• Kol veya Bacakta Zayıflık veya Felç: Bir tarafın kolu veya bacağı zayıflar veya hareket ettirilemez.
• Konuşma Bozuklukları: Konuşma güçlüğü, kelimeleri doğru söylememe veya anlamada zorluk.
• Görme Sorunları: Bir veya her iki gözde görme kaybı ya da bulanık görme.
• Baş Dönmesi ve Denge Kaybı: Ani baş dönmesi, denge kaybı ve vücutta uyuşma hissi.
• Şiddetli Baş Ağrısı: Aniden gelişen şiddetli bir baş ağrısı felcin habercisi olabilir.

Felçte İlk Yardım:

Felç şüphesi olan bir kişiye hızlı ve doğru müdahale çok önemlidir. İlk yardım adımları şu şekildedir:

1. Sakin Olun ve Yardım Çağırın:
   • Felç geçiren bir kişiye hemen 112 (acil sağlık servisi) çağırın. Durumun ciddiyetini ve belirtileri açıkça anlatın.
   • Kişiyi sakin tutun, paniğe kapılmamasına yardımcı olun.
2. Bilinç Durumunu Kontrol Edin:
   • Eğer kişi bilinçliyse, sakin tutmaya çalışın ve onunla konuşarak moral verin.
   • Kişinin yanına, başını eğik pozisyonda, rahatsız olmayacağı şekilde yerleştirin.
3. F.A.S.T. Testini Uygulayın: Felç şüphesi olan bir kişiye F.A.S.T. testini uygulayarak durumu hızlıca değerlendirebilirsiniz:
   • F (Face – Yüz): Kişiye gülümsemesini isteyin. Yüzünün bir tarafı sarkarsa, felç belirtisi olabilir.
   • A (Arms – Kollar): Kişiye kollarını havaya kaldırmasını isteyin. Bir kol zayıfsa veya düşüyorsa, bu da felç belirtisidir.
   • S (Speech – Konuşma): Kişiye basit bir cümleyi tekrarlatın. Konuşmada bozulma veya kelimeleri doğru söyleyememe, felcin belirtisi olabilir.
   • T (Time – Zaman): Belirtiler başladıysa, ne kadar süre önce başladığını not edin. Zamanın kritik olduğunu unutmayın.
4. Kişiyi Yatırın ve Başını Yükseltin:
   • Felç geçiren kişiyi düz bir zemine yatırın ve başını hafifçe yükseltin.
   • Kişinin solunumunu izleyin ve bilinç kaybı durumunda yapay solunum (CPR) uygulayın.
5. Acil Yardım Gelene Kadar Bekleyin:
   • Acil sağlık ekipleri gelene kadar kişiyi rahatlatmaya çalışın ve fiziksel olarak hareket ettirmemeye özen gösterin.

Felcin Önlenmesi:

• Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek, sigaradan kaçınmak ve alkol tüketimini sınırlamak felç riskini azaltabilir.
• Yüksek tansiyon, şeker hastalığı ve kolesterolü kontrol altında tutmak da felç riskini azaltmada yardımcı olur.

3. Sonuç

Kalp krizi ve felç, zamanında ve doğru müdahale gerektiren acil sağlık durumlarıdır. Bu tür durumlarla karşılaşıldığında sakin kalmak, durumu hızlıca değerlendirmek, yardım çağırmak ve temel ilk yardım uygulamalarını yapmak büyük önem taşır. Ayrıca, bu tür durumları önlemek adına sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek, düzenli sağlık kontrolleri yapmak hayati riskleri azaltabilir.