Kalp Yetmezliği: Klasifikasyonu, Klinik Bulguları ve İlaç Yönetimi

Kalp Yetmezliği Nedir?

Kalp yetmezliği, kalbin vücut dokularına yeterli kan pompalayamaması durumudur. Bu durum, kalbin yapısal ya da fonksiyonel bozukluklarına bağlı olarak gelişebilir. Kardiyovasküler hastalıkların son evresini temsil eden kalp yetmezliği, morbidite ve mortalite oranları yüksek bir klinik sendromdur. Sıklıkla hipertansiyon, miyokard enfarktüsü, kapak hastalıkları ya da kardiyomiyopatiler sonrası gelişir.

Kalp Yetmezliğinin Klasifikasyonu

1. Ejeksyon Fraksiyonuna (EF) Göre Sınıflandırma

• HF-rEF (Reduced Ejection Fraction): EF ≤ %40. Sistolik yetmezlik olarak da bilinir.
• HF-pEF (Preserved Ejection Fraction): EF ≥ %50. Diyastolik yetmezliktir.
• HFmrEF (Mid-range Ejection Fraction): EF %41–49 arası. Geçiş formu olarak kabul edilir.

2. Fonksiyonel Sınıflandırma (NYHA – New York Heart Association)

• Sınıf I: Fiziksel aktivitede kısıtlama yok.
• Sınıf II: Hafif fiziksel aktivite ile semptomlar.
• Sınıf III: Hafif düzeyde eforla belirgin semptomlar.
• Sınıf IV: İstirahatte bile semptomatik.

3. Zamana Göre Sınıflandırma

• Akut Kalp Yetmezliği: Ani başlayan, genellikle acil müdahale gerektiren durum.
• Kronik Kalp Yetmezliği: Yavaş ilerleyen, tedaviye yanıt veren ve izlem gerektiren form.

Klinik Bulgular

Kalp yetmezliği, sol kalp, sağ kalp ya da global yetmezlik şeklinde olabilir ve klinik belirtiler de buna göre şekillenir:

Sol Kalp Yetmezliği Bulguları

• Dispne (özellikle eforla artan)
• Ortopne (yatarken artan nefes darlığı)
• Paroksismal noktürnal dispne
• Pulmoner raller
• S3 kalp sesi

Sağ Kalp Yetmezliği Bulguları

• Periferik ödem
• Hepatomegali
• Asit
• Juguler venöz dolgunluk
• Anoreksi ve kilo kaybı

Genel Bulgular

• Yorgunluk
• Egzersiz intoleransı
• Taşikardi
• Kardiomegali (BT veya EKO’da)

Tanı Yöntemleri

• Ekokardiyografi: EF ölçümü ve yapısal değerlendirme.
• BNP / NT-proBNP: Kalp yetmezliği varlığını destekleyen biyobelirteçler.
• Elektrokardiyografi (EKG): Ritim ve iletim bozukluklarının belirlenmesi.
• Göğüs Radyografisi: Kardiyomegali ve pulmoner konjesyon göstergeleri.
• Kan testleri: Elektrolitler, böbrek fonksiyonu ve tiroit fonksiyonları.

İlaç Yönetimi

Sistolik (HFrEF) Kalp Yetmezliğinde Temel İlaçlar

• ACE inhibitörleri / ARB’ler: Morbidite ve mortaliteyi azaltır.
• ARNI (sacubitril/valsartan): EF düşük hastalarda tercih edilir.
• Beta Blokerler (metoprolol, bisoprolol, karvedilol): Sempatik hiperaktiviteyi baskılar.
• Aldosteron Antagonistleri (spironolakton, eplerenon): Ek fayda sağlar.
• Diüretikler: Semptomatik ödem ve konjesyonun giderilmesi için.
• SGLT2 inhibitörleri (dapagliflozin, empagliflozin): Son dönemde mortaliteyi azaltıcı etkileri gösterilmiştir.
• İvabradin: Nabız kontrolünde özellikle EF < %35 ve sinüs ritminde.
• Digoksin: Refrakter semptomatik hastalarda destek tedavisi.

Diyastolik (HFpEF) Kalp Yetmezliğinde Tedavi

HFpEF’de mortaliteyi düşürdüğü net olarak gösterilmiş ilaçlar azdır. Tedavi semptomatik yaklaşıma ve eşlik eden hastalıkların kontrolüne yöneliktir:

• Kan basıncı kontrolü
• Pulmoner konjesyonun giderilmesi
• Diyabet ve atriyal fibrilasyonun yönetimi
• Egzersiz ve kilo yönetimi

Yaşam Tarzı ve İzlem

• Sodyum kısıtlaması
• Düzenli kilo takibi
• Alkol ve sigaradan kaçınma
• Aşılama (influenza, pnömokok)
• Kardiyak rehabilitasyon
• Ciddi vakalarda cihaz tedavileri (ICD, CRT)

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Kalp yetmezliği tanısı, ilaç tedavisi ve klinik yönetimle ilgili kararlar için mutlaka kardiyoloji uzmanına danışılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: kalp yetmezliği, ejeksiyon fraksiyonu, HFrEF, HFpEF, NYHA sınıflandırması, süperakışkanlık, beta bloker, ACE inhibitörü, diüretik, SGLT2 inhibitörü, kardiyomiyopati, kalp ilaçları