Kalsiyum-Kanal Blokerleri ile Zehirlenme

Kalsiyum-kanal blokerleri (KKB), yüksek tansiyon, koroner arter hastalığı ve bazı kalp ritim bozukluklarının tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Kalp kası ve damar duvarlarında kalsiyum girişini engelleyerek damarların genişlemesini, kan basıncının düşmesini ve kalp iş yükünün azalmasını sağlarlar. Ancak, bu ilaçların yanlış veya aşırı dozda kullanımı ciddi zehirlenmelere neden olabilir.

Kalsiyum-kanal blokerleri ile zehirlenmenin nedenleri

• Yanlış doz kullanımı (kazara veya intihar amaçlı aşırı doz alımı)
• Farklı ilaçlarla tehlikeli etkileşimler (örneğin, beta blokerlerle birlikte kullanımı)
• Yaşlı veya böbrek yetmezliği olan hastalarda ilaç birikimi
• Çocukların ilaca ulaşarak yanlışlıkla yutması

Yaygın kalsiyum-kanal blokerleri ve zehirlenme belirtileri

KKB’ler iki ana gruba ayrılır:

1. Dihidropiridinler: Amlodipin, nifedipin, felodipin
2. Non-dihidropiridinler: Verapamil, diltiazem

1. Dihidropiridinler (Amlodipin, nifedipin, felodipin)

Zehirlenme belirtileri:

• Şiddetli tansiyon düşmesi (hipotansiyon)
• Refleks taşikardi (kalp atım hızında artış)
• Baş dönmesi, bayılma
• Mide bulantısı, kusma
• Derin solunum güçlüğü

2. Non-dihidropiridinler (Verapamil, diltiazem)

Zehirlenme belirtileri:

• Aşırı düşük tansiyon
• Kalp atımında yavaşlama (bradikardi)
• Kalp bloğu (ciddi ileti bozukluğu)
• Şiddetli yorgunluk, bilinç bulanıklığı
• Şoka girme riski

Kalsiyum-kanal bloker zehirlenmesinde ilk yardım

1. Tıbbi yardım alın: 112’yi arayın veya hastaneye gidin.
2. Hasta sırt üstü yatırılmalı, ayakları hafifçe kaldırılmalı (kan basıncı çok düşmüşse).
3. Kan basıncı ve nabız düzenli olarak kontrol edilmelidir.
4. Bilinçsiz hastaya su veya yiyecek verilmemeli, kusma tetiklenmemelidir.

Tıbbi tedavi yöntemleri

• Damar yolu ile sıvı tedavisi (kan basıncını yükseltmek için)
• Kalsiyum glukonat veya kalsiyum klorür infüzyonu (zehirlenmenin etkisini azaltmak için)
• Vazopressör ilaçlar (dopamin, norepinefrin gibi kan basıncını artıran ilaçlar)
• İnsülin ve glukoz tedavisi (kalp kası fonksiyonlarını desteklemek için)
• Lipid emülsiyon tedavisi (yağda çözünen ilaçların toksik etkisini azaltmak için)
• Ağır vakalarda geçici kalp pili ve mekanik dolaşım desteği (ECMO) uygulanabilir.

Zehirlenmelerden korunma yolları

• KKB’ler doktor önerisi dışında kullanılmamalıdır.
• İlaçlar, çocukların ulaşamayacağı yerlerde saklanmalıdır.
• Aşırı doz riskine karşı ilaç prospektüsü dikkatle okunmalıdır.
• Böbrek ve karaciğer hastalarında doz ayarlaması yapılmalıdır.

Sonuç olarak, kalsiyum-kanal blokerleri yüksek dozda alındığında hayati tehlike oluşturabilir. Özellikle kan basıncının aşırı düşmesi ve kalp ritim bozuklukları nedeniyle acil tıbbi müdahale gereklidir. Zehirlenme belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden hastaneye başvurulmalıdır.