Kas-İskelet Sistemi Kanserleri: Kemik Ve Eklem Tümörleri

Kas-iskelet sistemi kanserleri, nadir ancak potansiyel olarak agresif seyreden ve ciddi fonksiyonel kayıplara yol açabilen malignitelerdir. Bu tümörler genellikle kemiklerde veya yumuşak dokularda (kıkırdak, eklem kapsülü, tendon, ligament) ortaya çıkar. Primer kemik tümörleri, doğrudan kemik dokusundan gelişirken, metastatik kemik tümörleri vücudun başka bölgelerinden kemiklere yayılır. Erken tanı, doğru sınıflandırma ve multidisipliner tedavi yaklaşımı hastalığın prognozunu belirler.

Kemik Tümörleri: Sınıflandırma ve Genel Özellikler

İyi Huylu (Benign) Kemik Tümörleri

Osteokondrom: En sık görülen benign tümördür; genellikle çocuklukta tespit edilir.
Osteoid osteoma: Gece ağrısıyla karakterize, küçük ve ağrılı lezyon.
Enkondrom: Medüller kavitede yer alan kıkırdak tümörüdür.
Dev hücreli tümör: Genç erişkinlerde görülür; lokal agresif olabilir.

Kötü Huylu (Malign) Kemik Tümörleri

Osteosarkom: En sık primer malign kemik tümörüdür. Genellikle 10–25 yaş arası bireylerde görülür.
Ewing sarkomu: Çocukluk çağında ortaya çıkan agresif bir tümördür.
Kondrosarkom: Kıkırdak dokusundan gelişen, erişkinlerde daha sık görülen bir malignitedir.

Eklem ve Yumuşak Doku Tümörleri

Sinovyal sarkom: Genç erişkinlerde diz çevresinde sık gözlenen yumuşak doku sarkomudur.
Tenosinoviyal dev hücreli tümör (TGCT): Ekleme komşu tendon kılıfından gelişir; iyi huyludur ancak nüks riski taşır.
Fibrosarkom ve liposarkom: Kaslar, tendonlar ve bağ dokusu etrafında oluşan malign yumuşak doku tümörleridir.

Metastatik Kemik Tümörleri

Kemik metastazları, akciğer, meme, prostat, tiroid ve böbrek kanserlerinden kaynaklanabilir. En sık etkilenen bölgeler:

Omurga (vertebralar)
Pelvis
Femur ve humerus gibi uzun kemikler

Klinik Bulgular

Gece artan sürekli kemik ağrısı
Palpabl kitle veya şişlik
Patolojik kırıklar
Eklem hareketlerinde kısıtlılık
Sistemik belirtiler: kilo kaybı, ateş, yorgunluk

Tanı Yöntemleri

Radyografi (X-ray): Lezyonun kemik üzerindeki etkisini gösterir.
BT ve MR: Tümörün yumuşak doku invazyonunu ve yayılımını değerlendirir.
Kemik sintigrafisi ve PET-CT: Metastatik odakların tespiti için kullanılır.
Biyopsi: Tanı için altın standarttır. Açık veya iğne biyopsisi uygulanabilir.
Laboratuvar testleri: ALP, kalsiyum düzeyleri, tümör belirteçleri değerlendirilir.

Tedavi Yöntemleri

Cerrahi

Tümör rezeksiyonu: Temiz cerrahi sınırlarla birlikte tümörün çıkarılması.
Limb-sparing cerrahi: Ekstremite koruyucu cerrahi teknikler.
Amputasyon: İleri evrede veya fonksiyonel koruma mümkün değilse uygulanır.

Radyoterapi

Özellikle Ewing sarkomu ve metastatik tümörlerde adjuvan olarak kullanılır.
Sinovyal sarkom gibi radyosensitif tümörlerde etkili olabilir.

Kemoterapi

Osteosarkom ve Ewing sarkomu gibi yüksek dereceli malignitelerde temel tedavi bileşenidir.
Neoadjuvan ve adjuvan protokoller uygulanır.

Hedefe Yönelik Tedaviler

Bisfosfonatlar ve denosumab, metastatik kemik ağrısını azaltmak ve kırık riskini düşürmek için kullanılır.
Genetik profilleme sonrası uygulanabilen moleküler hedefli ajanlar gelişmektedir.

Takip ve Prognoz

Tümör tipi, evresi ve tedaviye yanıt prognozu belirler.
Osteosarkomda 5 yıllık sağkalım erken evrede %60–70 civarındadır.
Ewing sarkomunda erken tedaviyle sağkalım oranı yüksektir.
Metastatik kemik hastalığında yaşam kalitesine yönelik palyatif bakım önem kazanır.

Özetle

Kas-iskelet sistemi kanserleri, kemik ve eklemleri etkileyen malign veya benign tümörlerden oluşur. Osteosarkom ve Ewing sarkomu gibi agresif tümörler genç yaş grubunu etkilerken, metastatik lezyonlar erişkinlerde daha yaygındır. Doğru tanı, zamanında cerrahi ve kemoradyoterapötik yaklaşımlar, fonksiyon kaybı ve mortaliteyi önemli ölçüde azaltabilir.

Anahtar Kelimeler: kemik tümörü, osteosarkom, Ewing sarkomu, yumuşak doku sarkomu, metastatik kemik kanseri, eklem tümörleri, sinovyal sarkom, biyopsi, kemoterapi, kas-iskelet sistemi kanseri

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.