Kıtalarına göre Mezozoik zamanda yaşam

Mezozoik Zaman: Kıtalarına Göre Yaşam

Mezozoik Zaman, yaklaşık olarak 252 milyon yıl önce başlayıp 66 milyon yıl önce sona ermiş olup, “Dinozorlar Zamanı” olarak bilinir. Bu dönemde, kara, deniz ve hava ekosistemlerinde büyük evrimsel değişiklikler yaşanmış, dünyadaki kıtalar da önemli derecede değişim göstermiştir. Pangea adı verilen süper kıta, Mezozoik zamanın başında varlığını sürdürmekteydi, ancak dönemin ilerleyen zamanlarında kıtalar birbirinden ayrılmaya başlamış ve okyanuslar açılmaya başlamıştır. Kıtaların bu kayması, hem iklim koşullarını hem de biyolojik çeşitliliği önemli ölçüde etkilemiştir.

Pangea’nın Ayrılması ve Kıtalar Arası Hayat:

Mezozoik zaman boyunca, Pangea kıtasının yavaşça ikiye ayrılması, dünyanın dört bir yanında farklı ekosistemlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Başlangıçta, Pangea’nın birleşik kara kütlesi, dünya üzerinde iklimsel ve biyolojik çeşitlilik açısından sınırlar koyan tek büyük kara parçasıydı. Ancak Pangea’nın ayrılmasıyla birlikte okyanusların ortaya çıkması, kara kütlesinin daha küçük parçalara ayrılması, bu ekosistemlerin evrimsel süreçlerini hızlandırmış ve her bir kıta farklı hayvan ve bitki türlerini barındırmaya başlamıştır.

1. Kuzey Amerika’da Mezozoik Zaman:

Kuzey Amerika Mezozoik dönemin büyük bir kısmında, kıta hala birleşik haldeyken, okyanuslardan uzak bölgelerde gelişen farklı iklimlerde farklı ekosistemler oluşturmuştur. Bu dönemde, Kuzey Amerika’da dinozorlar, memeliler, sürüngenler ve deniz hayvanları önemli bir çeşitlilik göstermiştir.

Kuzey Amerika’da Hayvanlar:

• Dinozorlar:
  • Saurischian dinozorlar (özellikle theropodlar ve sauropodlar) Kuzey Amerika’da en baskın kara hayvanlarıydı. Ünlü Tyrannosaurus rex ve Triceratops gibi büyük dinozor türleri, Kretase’nin sonlarına doğru bu kıtada evrimleşmiştir. Allosaurus ve Stegosaurus gibi diğer önemli dinozor türleri de Jura devrinde Kuzey Amerika’da yaygın olarak bulunmuştu.
  • Pterozorlar gibi uçan sürüngenler de geniş alanlara yayılmıştır.
• Deniz Hayvanları:
  • Trias ve Jura devrinde Ichthyosaurus ve Plesiosaurus gibi deniz sürüngenleri Kuzey Amerika’nın batı kıyılarında yer alan denizlerde yoğun olarak bulunmuştur. Ayrıca ammonitler ve nautiloidler gibi deniz omurgasızları da yaygındı.

Kuzey Amerika’da Bitkiler:

• Kuzey Amerika’nın güney kısmında tropikal ve subtropikal iklim hâkimken, kuzeyde daha soğuk, karasal koşullar görülüyordu. İlk çam ağaçları ve kozalaklı bitkiler, bu dönemde gelişmeye başlamıştır.
• Çiçekli bitkiler ise, özellikle Kretase’nin sonlarına doğru, Kuzey Amerika’da evrimsel çeşitlilik göstermeye başlamıştır.

2. Avrupa’da Mezozoik Zaman:

Avrupa, Mezozoik dönemde, Pangea’nın ayrılması ve kıta kaymasıyla önemli değişikliklere uğramıştır. Avrupa, özellikle Jura ve Kretase dönemlerinde denizlerle çevrili büyük adalar haline gelmiştir. Bu durum, hayvan ve bitki çeşitliliğini oldukça etkileyen bir faktör olmuştur.

Avrupa’da Hayvanlar:

• Dinozorlar:
  • Avrupa’da, Iguanodon, Hypsilophodon ve Compsognathus gibi dinozor türleri bulunmuştur. Özellikle Jura devrinde Avrupa’da daha fazla otçul tür (özellikle Hadrosauridae grubuna ait dinozorlar) yer alırken, Kretase devrinde etobur dinozorlar da yaygınlaşmıştır.
  • Pterozorlar ve Hesperornis gibi deniz kuşları da Avrupa’da sıkça bulunmuşlardır.
• Deniz Hayvanları:
  • Ichthyosaurus ve Plesiosaurus gibi deniz sürüngenleri Avrupa denizlerinde geniş alanlarda yaşamıştır. Ayrıca ammonitler ve belemnitler gibi omurgasız deniz hayvanları da deniz ekosisteminin önemli üyeleriydi.

Avrupa’da Bitkiler:

• Avrupa’da da, kozalaklı bitkiler yaygınken, çiçekli bitkilerin evrimsel çeşitlenmesi Kretase’nin sonlarına doğru artış göstermiştir. Bu dönemde, Avrupa’da geniş ormanlar ve zengin bitki örtüleri gelişmiştir.

3. Güney Amerika’da Mezozoik Zaman:

Güney Amerika, Mezozoik zaman boyunca, özellikle Kretase devrinde geniş kara parçalarına sahipti. Bu kıta, zamanla Antarktika’dan ayrılmaya başlamış ve kıtasal kayma devam etmiştir. Bu kıtada, dinozorlar ve ilkel memeliler oldukça çeşitlenmişti.

Güney Amerika’da Hayvanlar:

• Dinozorlar:
  • Güney Amerika’da, Abelisauridae ve Titanosauria gibi büyük dinozorlar evrimleşmiştir. Bu dinozorlar, özellikle Kretase devrinin sonlarına doğru yaygınlaşmış ve bu dönemde çok büyük boyutlara ulaşmışlardır. Güney Amerika’nın geniş, tropikal ortamı, bu dinozorların yaşam alanlarını oluşturmuştur.
• Deniz Hayvanları:
  • Iguanodon ve Mosasaurus gibi deniz sürüngenleri, o dönemde okyanuslarda yaşamaktadır. Aynı zamanda okyanuslarda ammonitler ve diğer omurgasızlar da yaygın haldeydi.

Güney Amerika’da Bitkiler:

• Güney Amerika’da, yüksek tropikal ormanlar ve sürekli yeşil bitkiler gelişmişti. Özellikle çiçekli bitkiler Güney Amerika’nın tropikal ortamında hızla çeşitlenmişti.

4. Asya’da Mezozoik Zaman:

Asya, Pangea’nın parçalanmasının ardından geniş kara kütlesi üzerinde varlığını sürdürmüştür ve bu kıta, zamanla önemli dinozor ve bitki evrimleri yaşanmıştır. Asya’nın doğusunda tropikal, batısında ise kurak çöl iklimleri egemendi.

Asya’da Hayvanlar:

• Dinozorlar:
  • Asya’da, özellikle Cretaceous dönemi boyunca theropodlar, hadrosaurid otçullar ve tiranolar gibi büyük dinozorlar ortaya çıkmıştır. Velociraptor, Oviraptor gibi etçil dinozorlar bu kıtada evrimleşmiştir.
• Deniz Hayvanları:
  • Mosasaurus, Ichthyosaurus ve Plesiosaurus gibi deniz sürüngenleri, Asya kıtasının çevresindeki denizlerde yoğun olarak yaşamışlardır. Ayrıca, okyanuslarda ammonitler ve bivalvia gibi deniz omurgasızları da yaygındı.

Asya’da Bitkiler:

• Kozalaklı ağaçlar, Asya’nın büyük bölümlerinde yaygınken, çiçekli bitkiler de bu dönemde çeşitlenmeye başlamıştır.

Sonuç:

Mezozoik Zaman, dünyadaki kıtaların yavaşça ayrılmaya başladığı, dinozorların evrimleştiği ve hayvanlarla bitkilerin büyük bir çeşitliliğe kavuştuğu bir dönemi kapsar. Her kıta, farklı iklimsel koşullar ve coğrafi özelliklerle şekillenen kendi ekosistemlerini oluşturmuş ve farklı evrimsel yollarla yaşam formlarının çeşitlenmesine olanak sağlamıştır. Dinozorlar, memeliler, sürüngenler, deniz hayvanları ve bitkiler tüm Mezozoik dönemde dünyayı domine etmiş ve bu evrimsel süreçler, kıtalara göre büyük farklılıklar göstermiştir.