Kopya Ürün Satan Sitelerle Mücadelede Hukuki Yollar

Ticaretin dijitalleşmesiyle birlikte sahte ve kopya ürün satan web sitelerinin sayısı hızla artmış; bu durum hem tüketicilerin hem de orijinal marka sahiplerinin mağdur olmasına yol açmıştır. Marka hakkı ihlali, haksız rekabet ve tüketiciyi aldatma gibi çok yönlü bir hukuk ihlali anlamına gelen bu durumla mücadele, hem özel hukuk hem de ceza hukuku mekanizmalarıyla mümkündür. Özellikle marka tescil belgesine sahip işletmeler, dijital mecralarda haklarını etkin biçimde koruyabilir.

Kopya Ürün Ne Anlama Gelir?

Kopya ürün, orijinal bir markanın logosunu, tasarımını veya ayırt edici özelliklerini taklit eden; ancak marka sahibinin izni olmadan üretilen ve satışa sunulan üründür. Bunlar genellikle:

• Ayakkabı, çanta, saat, kozmetik ve parfüm gibi tüketici ürünleri,
• Yazılım ve dijital lisanslar,
• Gıda takviyeleri ve medikal cihazlar alanlarında karşımıza çıkar.

Kopya Ürün Satan Sitelerle İlgili Hukuki İhlal Türleri

1. Marka Hakkının İhlali (SMK Madde 29)

Tescilli markaya ait işaretlerin izinsiz kullanılması, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında açık bir ihlaldir.

2. Haksız Rekabet (TTK Madde 54-63)

Kopya ürün satışı, dürüst rekabet ilkelerine aykırılık teşkil eder ve hem markaya hem de tüketiciye zarar verir.

3. Tüketicinin Aldatılması (TKHK Madde 61)

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun gereği, malın özellikleri hakkında yanıltıcı bilgi verilmesi cezai yaptırıma tabidir.

4. Dolandırıcılık (TCK Madde 157)

Bazı kopya ürün siteleri, sipariş alınmasına rağmen ürün göndermeyerek doğrudan dolandırıcılık suçu işler.

Hukuki Mücadele Yöntemleri

1. Noter Kanalıyla İhtarname Gönderimi

Kopya ürün satan web sitesine marka sahibi veya vekili tarafından resmi bir ihtarname gönderilerek;

• Satışın durdurulması,
• Ürünlerin yayından kaldırılması,
• Marka isminin silinmesi talep edilir.

2. Tespit ve Delil Toplama

Mücadele sürecinde, web sitesinden ekran görüntüleri alınmalı, ürün siparişi verilerek kopya ürün tespit edilmeli, faturalar saklanmalıdır. Gerekirse noter huzurunda tespit tutanağı oluşturulmalıdır.

3. Savcılığa Suç Duyurusu

Kasten kopya ürün satan sitelere karşı:

• Marka hakkının ihlali,
• Dolandırıcılık,
• Tüketici aldatması gerekçeleriyle savcılığa başvurulabilir.

Savcılık, erişim engeli kararı alabilir veya soruşturma başlatabilir.

4. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde Dava Açmak

Marka sahipleri, şu davaları açabilir:

• Tespit davası (ihlal olup olmadığının belirlenmesi),
• Yasaklama davası (satışın durdurulması),
• Tazminat davası (zararın giderilmesi),
• El koyma ve imha davası (ürünlerin imhası).

5. Erişim Engeli Talebi (Erişim Sağlayıcıları Birliği)

Kopya ürün satan internet sitesine karşı, 5651 sayılı Kanun kapsamında BTK veya mahkeme nezdinde erişim engeli talep edilebilir. Bu süreç genellikle marka sahibi avukat aracılığıyla yürütülür.

6. Alan Adı (Domain) Üzerinden Müdahale

Kopya ürün sunan siteler çoğunlukla orijinal markaya benzer alan adlarıyla faaliyet gösterir. UDRP prosedürü veya ulusal mahkemeler aracılığıyla bu alan adları iptal ettirilebilir.

Ticari Marka Sahiplerinin Alması Gereken Önlemler

• Marka Tescili: Tescilsiz markalar hukuki korumadan tam anlamıyla yararlanamaz.
• Marka Takip Sistemleri: Dijitalde marka izleme yazılımları kullanılarak kopya ürünler tespit edilebilir.
• Online Pazar Yerlerinde Hak Takibi: Trendyol, Hepsiburada, Amazon gibi platformların hak sahipliği programlarına başvurarak, ilanlar kaldırılabilir.
• DMCA Şikayetleri: Yurtdışındaki hosting veya içerik servislerine DMCA kapsamında telif ve marka ihlali bildirimi yapılabilir.

Kopya ürün satan web siteleri, sadece marka sahiplerini değil, tüketicileri de mağdur eden ciddi bir hukuki sorundur. Bu tür sitelere karşı mücadelede; noter ihtarları, ceza şikayetleri, tespit davaları, erişim engeli talepleri gibi birçok hukuk yolu mevcuttur. Etkin bir mücadele için, marka tescili yapılmalı, ihlaller hızlı belgelenmeli ve profesyonel hukuki destek alınmalıdır. Dijital ticaretin geliştiği bu çağda, marka haklarının dijital mecralarda da güçlü biçimde korunması kaçınılmaz bir gerekliliktir.

Anahtar Kelimeler: kopya ürün, sahte ürün satışı, marka hakkı ihlali, haksız rekabet, erişim engeli, SMK, TTK, FSEK, e-ticaret dolandırıcılığı, alan adı ihtilafı, noter ihtarı