Laktoz İntoleransı Nedir? Belirtileri Sebepleri Tedavi ve Beslenme Önerileri

Laktoz intoleransı, süt ve süt ürünlerinde doğal olarak bulunan bir şeker türü olan laktozun sindirilememesi ile karakterize edilen yaygın bir sindirim sistemi sorunudur. Bu durum, ince bağırsakta laktaz adı verilen enzimin yeterli miktarda üretilmemesinden kaynaklanır. Laktaz enzimi, laktozu glikoz ve galaktoz adlı daha basit şekerlere ayırarak emilimini sağlar. Enzim yetersizliği durumunda laktoz sindirilemeden kalın bağırsağa geçer ve burada bakteriler tarafından fermente edilir. Bu süreç rahatsız edici belirtilere yol açar.

Laktoz intoleransı her yaşta görülebilir ve genetik kökenli olabileceği gibi sonradan da gelişebilir. Kronik olmasına rağmen yönetilebilir bir durumdur.

Belirtileri

Laktoz içeren besinlerin tüketiminden sonra 30 dakika ile 2 saat içinde şu belirtiler ortaya çıkabilir:

Karında şişkinlik ve gaz
Karın ağrısı veya kramplar
İshal
Bulantı, bazen kusma
Gurguldama sesi ve bağırsakta hareket artışı

Belirtiler, alınan laktoz miktarına ve kişinin laktaz aktivitesine bağlı olarak hafif ya da şiddetli olabilir.

Sebepleri

Laktoz intoleransının nedenleri üç ana grupta incelenebilir:

Primer Laktoz İntoleransı

Doğal yaşlanma süreciyle birlikte laktaz üretiminin azalmasıdır. Genetik olarak programlanmıştır ve yetişkinlikte belirti verir. Dünya genelinde en yaygın formdur.

Sekonder Laktoz İntoleransı

İnce bağırsak mukozasını etkileyen hastalıklar (örneğin çölyak, Crohn, gastroenterit) ya da cerrahi müdahaleler sonucu geçici veya kalıcı laktaz eksikliği gelişebilir.

Konjenital (Doğumsal) Laktoz İntoleransı

Oldukça nadirdir. Bebek doğuştan hiç laktaz üretmez. Bu durum genetik geçişlidir ve doğumdan hemen sonra süt alımına bağlı ciddi belirtiler ortaya çıkar.

Tanı

Laktoz intoleransı tanısı şu yöntemlerle konulabilir:

Laktoz yükleme testi (laktoz alımı sonrası kan şekeri ölçümü)
Hidrojen nefes testi (kalın bağırsakta bakteriyel fermantasyon sonucu oluşan hidrojenin ölçülmesi)
Dışkı asit testi (özellikle bebeklerde)
Eliminasyon diyeti ve semptom takibi

Tedavi

Laktoz intoleransının tedavisi tamamen semptom kontrolüne yöneliktir. Altta yatan bir hastalık varsa, öncelikle o hastalığın tedavisi önemlidir.

Laktozdan fakir diyet uygulanır.
Laktaz enzimi içeren takviye tabletler kullanılabilir.
Bağırsak florasını destekleyen probiyotikler faydalı olabilir.
Sekonder formdaysa bağırsak sağlığı düzeldikçe tolerans artabilir.

Beslenme Önerileri

Laktoz intoleransı olan bireyler için uygun beslenme, hem semptom kontrolü hem de besin eksikliklerinin önlenmesi açısından önemlidir.

Kaçınılması Gereken Gıdalar

Süt, krema, yoğurt, dondurma
Peynir türlerinden bazıları (özellikle işlenmemiş taze peynirler)
Süt içeren işlenmiş gıdalar (hazır çorbalar, soslar, bazı ekmek türleri)

Tüketilebilecek Alternatifler

Laktozsuz süt ve yoğurt
Sert, olgun peynirler (parmesan, kaşar gibi)
Bitkisel sütler (badem, soya, yulaf)
Fermente süt ürünleri (kefir, probiyotik yoğurt)

Besin Eksikliklerine Dikkat

Süt ürünlerinden uzak durmak kalsiyum, D vitamini ve riboflavin eksikliğine neden olabilir. Bu yüzden aşağıdaki kaynaklara yer verilmelidir:

Brokoli, ıspanak, badem, susam
Yağlı balıklar (somon, sardalya)
Güneş ışığına maruz kalma
Gerekirse vitamin-mineral takviyeleri

Özetle

Laktoz intoleransı yaşamı tehdit eden bir hastalık değildir ancak uygun yönetilmediğinde sosyal yaşamı ve genel sağlığı etkileyebilir. Tanı konulduktan sonra doğru diyet, gerektiğinde enzim takviyesi ve bilinçli besin seçimiyle semptomlar kontrol altına alınabilir. Sağlıklı bir yaşam sürdürülebilir.

Bu makale bilgilendirme amaçlıdır. Bir uzman hekime veya doktorunuza danışmadan hareket etmeyiniz.

Anahtar Kelimeler
laktoz intoleransı nedir, laktaz eksikliği, süt şekerine hassasiyet, laktozsuz diyet, laktoz intoleransı belirtileri, laktoz intoleransı tedavisi, laktoz içermeyen beslenme, laktoz intoleransı tanı yöntemleri, süt ürünleri alerjisi, probiyotik destekler